Uitgevers blikken vooruit op 2017 #3: Literatuur

Wie is wie?

Te beginnen met… Nelleke Geel. Zij is, sinds een jaar de uitgever van vertaalde fictie bij Atlas Contact. Daarvoor was zij de uitgever van de imprint Meridiaan Uitgevers. Een imprint die overigens in zijn totaliteit is meegekomen naar de huidige uitgeverij. ‘Vóór Meridiaan was ik 8,5 jaar werkzaam bij Signatuur, waarvan 8 jaar als uitgever van onder andere Zafón, Larsson, Lewinsky, Mantel, Jonasson, Vásquez, Schalansky, om een paar bekendere te noemen.’

Toine Donk is sinds eind 2015 de uitgever van Das Mag. ‘We waren daarvoor natuurlijk wel al bezig, maar sinds het boek van Maartje Wortel in november 2015 is uitgegeven, kan ik mezelf uitgever noemen.’

Wat hebben de uitgevers met literatuur?

Nelleke Geel: ‘Het lezen begon vroeg, er zijn kinderboeken die ik letterlijk heb stukgelezen en die met plakband bij elkaar werden gehouden. Zodat ik ze nog eens kon lezen. Goede literatuur kan meerdere kanten op: het spoort de eigen verbeelding aan, het zet aan het denken, het maakt ongemakkelijk, het laat je opgaan in een andere wereld. Niet noodzakelijkerwijs alles tegelijk, maar als het je nog beroert - in welke vorm dan ook - als je het boek al uit hebt, dan heeft een auteur iets goed gedaan. En dat zwarte letters op wit papier (of een beeldscherm) dat voor elkaar krijgen blijft wonderbaarlijk. Dát heb ik met literatuur.’

Toine Donk: ‘Ik lees al literatuur van jongs af aan, hoewel de middelbare school een goede poging heeft gedaan om mijn plezier in literatuur weg te nemen. Ik vind het waardevol dat literatuur je blik op je eigen leven en wereld om je heen scherp stelt of zelfs ontregelt door originele denkbeelden. Literatuur geeft je daartoe toegang.’

Wat ligt er op hun nachtkastje?  

Nelleke Geel: ‘Op mijn nachtkastje ligt momenteel een - hopelijk - herontdekking waarover ik me nog niet kan uitlaten, maar die zeer veelbelovend lijkt. Op de iPad zijn talloze manuscripten geladen om tijdens de vakantie te lezen.’

Toine Donk: ‘Dat is Tegen verkiezingen van David van Reybrouck.’

Terugkijken op 2016

En dan… de hoogte- en dieptepunten van 2016!

Nelleke Geel: ‘Dat was een roerig jaar uiteraard, met de verhuizing van heel Meridiaan naar Atlas Contact. Het opheffen van de naam was een kleine 'kill your darlings' kwestie: een goede beslissing, want Atlas Contact heeft immers een uitstekende naam en bestaat ook al aanmerkelijk langer, maar ik was gehecht geraakt aan het logo van de atlas met een meridiaan op het sokkeltje, 'meridiaan uitgevers'.
Verder beschouw ik 2016 als het overgangsjaar. Het is een illusie om te denken dat met een verhuizing alles van de ene op de andere dag functioneert en effect sorteert, wie dat wil, moet op andere terreinen zijn heil gaan zoeken. Uitgeven is een kwestie van de lange termijn. Dat zeg ik net zo hard tegen mijzelf want ik ben een ongeduldig mens.

Wat me denk ik wel heeft verbaasd is dat de nieuwe roman (Het doel en de leegte, red.) van Paul Murray, die destijds met Skippy tussen de sterren toch echt wel indruk maakte, volledig is genegeerd door pers en lezers. Aan het onderwerp kan het niet gelegen hebben, dat was actueel genoeg. Dezelfde verbazing heb ik over de nieuwe roman (Moeras, red.) van Steve Toltz. Die schrijft ook maar één keer in de acht jaar een roman, daar werd echt naar uitgekeken en vervolgens doodse stilte. Idem voor De Terranauten van TC Boyle. Gek, veel beter dan Boyle wordt het niet, als ik even kort door de bocht mag, en vorig jaar waren er paginagrote artikelen n.a.v. zijn boek en zijn bezoek aan Nederland voor het eerst sinds 13 jaar. Nu is hij er niet en blijkbaar is dan de volgende roman niet de moeite waard? Daar valt van alles over te zeggen, een verklaring bestaat uit vele puzzelstukjes, maar het zegt vermoedelijk ook iets over hoezeer auteurs/boeken gelieerd moeten worden aan 'events', aan reuring rondom het boek of liever nog de auteur. Stilte = onzichtbaarheid.’

Toine Donk: ‘Wat voor mij een hoogtepunt is geweest en wat veel mensen niet hadden verwacht, is de uitgave van Goudvissen en beton van Maartje Wortel. Het is een origineel verhaal over de liefde. Deze uitgave kenmerkt hoe wij werken. Ik had het verhaal gelezen en vond het een mooi verhaal, maar het was één verhaal. Normaal gesproken geef je niet maar één verhaal uit, maar omdat wij vonden dat er veel urgentie achter het verhaal zat, hebben we toch besloten het uit te geven zonder enige aankondiging. Ik heb het gevoel dat zoiets alleen bij ons had gekund. Er zit zoveel liefde in van ons en van Maartje Wortel. Wij werken vrij flexibel, waardoor zoiets makkelijk in een keer tot stand kan komen.

Misschien ben ik een beetje overmoedig als ik zeg dat het jaar uit een en al hoogtepunten bestond. Maar als ik aan een dieptepunt denk dan is dat het contact met Bol. Die zijn ons brieven gaan sturen dat we een samenwerkingsovereenkomst moesten tekenen, anders zouden ze onze boeken van hun site afhalen. Maar het had niets met een samenwerking te maken. We moesten onze boeken volgens hun prijzen aanbieden en dat wilden we niet. Vooral op de aanloop kijk ik met veel boosheid terug. De arrogantie die erachter zit. Uiteindelijk heeft het een positief einde, want we zijn er niet mee akkoord gegaan. Ze hebben onze boeken van hun site afgehaald en dat heeft ervoor gezorgd dat we veel bijval hebben gekregen. We staan er nog steeds niet op. Van Anna in kaart gebracht van Marek Sindelka had ik wel gehoopt dat er meer van verkocht zouden worden. En van Het smelt van Lize Spit hadden we van te voren wel gehoopt dat die het goed zou doen, maar het heeft al onze verwachtingen overtroffen. Er zijn inmiddels 130.000 exemplaren van verkocht.'

Lees verder op pagina 2