Lees het winnende verhaal van de Dupin schrijfwedstrijd
Bureau Dupin is een collectief van onderzoekers, dat zich samen met de politie inzet om oude moordzaken op te lossen. Als de politie vastloopt in een moordonderzoek, roept Bureau Dupin de hulp in van nadenkers, techneuten, verbandleggers, filosofen, bouwers, verhalenvertellers, journalisten en ontrafelaars. Samen denken we anders, weten we meer en komen we verder.
'Onze achtergrond onderscheidt ons. Het zoeken naar de waarheid verbindt ons.'
Bureau Dupin onderzoekt momenteel een bijna tien jaar oude cold case: De Nieuwjaarsmoord. We zoeken antwoord op de vraag: Wat is er gebeurd met Marja Nijholt? Doodgevonden op een oprit in Oss, vroeg in de ochtend op 1 januari 2013. We ontwikkelen onze eigen tools en organiseren onze eigen community. Niemand is de baas. Er gaat geen geld om in onze community. We zijn altijd op zoek naar nieuwe perspectieven en nieuwe creatieve manieren om onderzoek te doen. Via de Hebban schrijfwedstrijd hebben we voor het eerst fictie ingezet om nieuwe invalshoeken te ontdekken. Dat hoort bij dit experiment en dat is fantastisch. Wil je meedoen aan het onderzoek naar de onopgehelderde dood van Marja Nijholt? Meld je aan via www.bureaudupin.org en speur mee!
Waarom is Bureau Dupin begonnen?
De initiatiefnemers leggen uit: 'De maatschappij is geschokt door het gewelddadige eind van het leven van Marja Nijholt. Maar het oplossen en verwerken van die schok ligt in handen van de professionals van Politie en Openbaar Ministerie. Maar wat kunnen wij zélf doen, als maatschappij, om ook ónze wijsheid in te zetten bij het verwerken van die schok? Hoe zetten we de ‘wisdom of the crowd’ in voor het oplossen van zo’n ingewikkelde puzzel? Hoe helpen we een brug bouwen over de groeiende kloof tussen overheid en burger? En, kunnen we onze tools ook inzetten om burgers te betrekken bij andere complexe maatschappelijke vraagstukken? Dat zijn de vragen die we onderzoeken met dit unieke experiment.'
De schrijfwedstrijd
Tijdens de voorbereiding op de Thrillertiendaagse en de Avond van het Spannende Boek werd het plan voor een schrijfwedstrijd bedacht. Maar hoe garandeer je dat de fantasie van schrijvers bijdraagt aan het denken over een cold case, zonder dat er pijnlijke, beledigende of apert onware conclusies getrokken worden? Daartoe werd een fictieve cold case opgesteld: de zaak Ineke Lokerse. Hieronder hebben we de case nog een keer opgenomen, compleet met de disclaimer van de organisatie.
De cold case
Op 1 januari 2012 wordt in het dorpje Beekhoven het dode lichaam van Ineke Lokerse (48) gevonden. Ze blijkt om het leven te zijn gekomen door meerdere steken met een scherp voorwerp. De politie start direct een onderzoek en ontdekt dat Ineke op oudejaarsdag met de trein in Beekhoven is aangekomen. Ze had haar fiets bij zich en een rolkoffer. Het is onbekend waarom Ineke naar Beekhoven kwam; er is geen aanwijzing dat ze daar iemand kende. Uit buurtonderzoek blijkt dat Ineke op oudjaarsavond meerdere mensen in Beekhoven aansprak. Ze maakte daarbij een angstige en verwarde indruk en vertelde dat ze bang was om vermoord te worden. De politie vindt camerabeelden waarop Ineke in de vroege ochtend van nieuwjaardag over straat loopt. Haar fiets heeft ze dan niet meer; haar rolkoffer wel. Die koffer wordt door buurtbewoners gevonden op 300 meter van de plek waar haar lichaam is ontdekt. Haar fiets blijft spoorloos.
Uit gesprekken met bekende van Ineke ontstaat bij de politie het beeld van een lieve en creatieve vrouw die zich het lot van minderbedeelden erg aantrok. Maar ook het beeld van een persoon die last kon hebben van periodes van grote psychische instabiliteit. In deze periodes zag ze beelden die de meesten mensen niet zien.
Hoewel de zaak door de politie uitgebreid wordt onderzocht, worden er in het sociale netwerk van Ineke onderzoek geen personen aangemerkt als verdachten. Ook het scenario zelfdoding wordt niet uitgesloten. Na een aantal maanden wordt het rechercheteam ontbonden en uiteindelijk wordt de zaak een cold case.
Acht jaar later besluit Bureau Dupin, een groep van burgeronderzoekers, in samenwerking met de politie en het Openbaar ministerie, de zaak op een andere manier te onderzoeken. Wat gebeurde er in de laatste dagen van het leven van Ineke? Zag zij haar eigen dood aankomen of heeft ze die misschien zelf veroorzaakt?
NOOT: Bovenstaande fictieve zaak vertoont overeenkomsten met De Nieuwjaarsmoord, de waargebeurde cold case die Bureau Dupin op dit moment onderzoekt. Toch is het nadrukkelijk NIET de bedoeling om verdere feiten of personen uit deze zaak, of andere bekende cold cases, in een fictieve casus te verwerken. Met deze schrijfopdracht willen Hebban en Bureau Dupin de creatieve vermogens van auteurs aanwenden om de denkbeeldige dood van Ineke Lokerse op te lossen en inzicht te krijgen in de mogelijkheden van burgeropsporing in het algemeen. Het vermengen van bestaande personen met deze fictieve zaak is dan ook niet wenselijk en wordt door de organisatoren als onethisch beschouwd.
De winnaar
Maar liefst 28 auteurs gingen de uitdaging aan en stuurden een verhaal in. Een jury van Hebban Teamleden (dank aan Greet, Gea, Helma, Marieke, Kimberly, Chantal, Wendy en Inge!) en medewerkers van Bureau Dupin hebben alle verhalen gelezen en beoordeeld. Er kwam een duidelijke winnaar uit. Het verhaal 'Het spijt me Ineke' van Marc J.A. Smets kreeg de meeste punten en heeft de wedstrijd gewonnen. Het geredigeerde verhaal kun je op de volgende pagina lezen. Gefeliciteerd Marc!
Bureau Dupin neemt contact op met Marc om te gast te zijn bij de 'Op het bureau'-podcast om verder te praten over zijn verhaal en hij ontvangt een boekenbon van 50 euro.
Een paar opmerkingen van de jury:
“Het is vooral de originele insteek van dit verhaal. Een ik-persoon die met spijt nadenkt over Ineke’s dood van acht jaar eerder en haar een plausibele geschiedenis geeft, maakt dat het een persoonlijk verhaal wordt waarbij Ineke weer even tot leven komt.”
“Dit verhaal klopt van begin tot einde en is een waar plezier om te lezen. De lezer maakt een reis doorheen de gedachten van een ik-figuur, die een meer dan plausibele verklaring voor de zaak-Ineke uit de doeken doet.”
“De auteur weet in een beperkt aantal woorden een vat vol emoties van schuld en twijfel weer te geven. Woord na woord kruipt het verhaal onder je huid, dit beklemmend kort verhaal zal de lezer niet koud laten!”
“Deze auteur geeft niet alleen een mogelijk motief voor de moord op Ineke, maar laat de lezer ook nadenken over maatschappelijke betrokkenheid. Hij/zij geeft scherp weer hoe 'we' reageren op mensen die ogenschijnlijk in psychische nood verkeren én om hulp vragen.”
“Goed doordacht verhaal dat uitgaat van iemand die Ineke tegen is gekomen en haar niet heeft geholpen. Daar heeft hij nog altijd spijt van. Dit is een zeer plausibele verklaring voor alles wat met Ineke is gebeurd.”
Duiding Bureau Dupin
Bureau Dupin geeft - zoals beloofd in de aankondiging van de schrijfwedstrijd - een duiding van het verhaal:
'Het spijt me, Ineke' is goed geschreven, heel zorgvuldig. Het leest lekker en is geschreven vanuit een originele invalshoek. De indruk wordt gewekt dat het verhaal door een getuige is geschreven. Iemand die door Ineke op haar laatste dag in leven werd aangesproken op straat, maar haar geen hulp heeft geboden. Het is een verhaal geschreven vanuit een gevoel van onmacht of misschien zelfs schuld. Want op het eind kun je nog denken dat de schrijver de dader is. Dat is een verrassend einde, met een vraagteken.
De scenario-elementen uit het verhaal komen grotendeels overeen met de feitelijke cold case van Marja Nijholt: de fiets meenemen in de trein, mensen aanspreken op straat, het neersteken, beiden zijn op zoek naar één persoon in die laatste uren op die fatale oudjaarsnacht.
Het instappen in een auto en het wellicht neersteken is een interessante gedachte. Want er is op de PD weinig tot geen bloed aangetroffen. De reden van Ineke’s dood is een nieuwe invalshoek voor ons. Niemand uit de community heeft nog geopperd dat Marja voor iemand anders opkwam, een persoon in bescherming nam, en dat dát een reden kan zijn voor haar onopgehelderde dood. De community gaat er tot nu toe vanuit dat Marja aan haar noodlottige einde kwam door iets dat ze zelf heeft gedaan/veroorzaakt. Over deze nieuwe optie gaan we nu nadenken.
We zijn erg blij met het aantal inzendingen en het feit dat er nieuwe ideeën naar voren zijn gekomen. Fictie kán dus inderdaad helpen bij het nadenken over een echte cold case. Bureau Dupin schrijft daarover:
Waarom fictie inzetten voor het onderzoek naar een echte cold case?
Als je meewerkt bij Bureau Dupin help je mee een afronding te geven aan het onaffe verhaal van het leven van Marja Nijholt. Een normaal mensenleven zit vol van onaffe verhalen. Dat is niet altijd eenvoudig om mee om te gaan. Daarom is lezen zo fijn, want boeken bevatten meestal afgeronde verhalen. Met de schrijfwedstrijd van Hebban zetten we fictie in bij de zoektocht naar het laatste stukjes van Marja’s levensverhaal. We onderzochten of we nieuwe inzichten konden krijgen door de vaardigheid in te zetten van fictieschrijvers: losse eindjes tot een afgerond verhaal knopen. Dat is gelukt!
Lees op de volgende pagina het verhaal 'Het spijt me, Ineke'
