Van stokjes en geitenkeutels naar letters

op 14 juni 2017 door Hebban Crew

Regelmatig vragen we voor Hebban Junior auteurs om hun visie op leesbevordering. Hoe krijg je kinderen op een leuke manier aan het lezen? Vandaag een bijdrage van Sanne Rooseboom: ‘Als ik de kans krijg, dan vertel ik graag aan kinderen waarom ik lezen (en schrijven) zelf zo leuk vind. Leuk én belangrijk, maar dat laatste zeg ik er niet bij.’

Je zou het zo vergeten, maar lezende kinderen zijn best nieuw. Duizenden jaren speelden kinderen voornamelijk buiten, met stokjes en geitenkeutels, bij hele koude regen mocht het in de hut. Ze hielpen hun ouders met jagen en verzamelen. Daarna kregen ze lekker jong zelf kinderen, jaagden en verzamelden en gingen dood aan een zweer in hun voet. Later volgden er honderden jaren waarin letters wel degelijk bestonden, maar deze zelden in de handjes van kinderen vielen. Die speelden buiten met stokken en een varkensblaas, hielpen met het bewerken van land, kregen lekker jong zelf kinderen en gingen dood aan de pest. Dat is de geschiedenis, precies zo ging het.

Maar in die stuk of wat generaties dat mensen lezen, hebben we een stevig besef opgebouwd van hoe fijn het is. En omdat we dat weten, willen we het doorgeven. Wie leest heeft altijd wat te doen, vergroot zijn woordenschat, wordt empatischer, traint zijn hersenen en verbreedt zijn horizon. Dat gun je ieder kind. (Of de meesten in ieder geval.) Sinds ik kinderboeken schrijf, vragen mensen me regelmatig waarom lezen zo belangrijk is. Ik snap de vraag heel goed, maar soms vind ik hem wat geforceerd. Belangrijk? Tja. Om bovengenoemde redenen. Maar het is toch vooral léuk. Een boek lezen kan net zo leuk zijn als buiten voetballen, Netflix kijken, kletsen of gamen. Zodra we daar een hiërarchie in aanbrengen, verliest dat wat bovenaan staat al snel. Want een beetje kind is opstandig en meestal nog kritisch ook. Als lekker buiten rennen opeens goed voor je gezondheid is en grote mensen je prijzen als je uit jezelf een appel eet, dan kunnen rennen en appels hun glans verliezen. Dat is maar goed ook. Er zijn nog tientallen jaren in een mensenleven waarin alles nuttig moet zijn en zelfs ontspanning op to-do-lijstjes staat. Kinderen hoeven daar nog niks mee.

Er zijn heel veel geweldige mensen die al heel lang precies weten wat ze moeten doen om kinderen aan het lezen te krijgen. Met projecten op scholen, thema’s die aanspreken, het juiste niveau voor ieder kind. Wat ik zelf doe om kinderen boeken aan te smeren (in het algemeen, niet alleen die van mezelf), zijn teasers. Een paar bladzijden voorlezen, een aantal illustraties laten zien, een samenvatting geven zonder teveel te verklappen. Vaak is een klein stukje genoeg om oprechte nieuwsgierigheid te wekken. Vervolgens is bereikbaarheid natuurlijk cruciaal. Het boek waar je begeistert over praat, moet wel in de schoolbieb liggen.

En als ik de kans krijg, dan vertel ik graag aan kinderen waarom ik lezen (en schrijven) zelf zo leuk vind. Leuk én belangrijk, maar dat laatste zeg ik er niet bij. Er leven mensen in boeken, er zitten deuren in naar sprookjes, avonturen, andere landen. Soms kun je even vluchten in een boek en soms is het een opluchting dat je eigen leven zoveel fijner is dan de beklemming die je dichtslaat. Je leeft mee met iemand die ouder, jonger, armer, zieker, rijker is dan jij, iemand in 1580 of 2452, in Moskou of in een dorp op de Veluwe. Je leert de wereld een beetje beter kennen. Door lezen weet je dat je niet alleen bent. Elk probleem, elke emotie is al wel een keer door iemand gevoeld. Dat is me toch belangrijk, als kind, als puber. Boeken zijn niet de enige met superkrachten; muziek kan de wereld ook openen, net als films, reizen, vriendschap. Als je van al die dingen nou wat neemt, verrijk je je leven. En dan is lezen óók nog eens bijzonder leerzaam. Zonder boeken had ik bijvoorbeeld nooit geweten dat íedereen vroeger dood ging aan een voetzweer of aan de pest. Dus.

Over Sanne Rooseboom

Sanne Rooseboom is journalist en kinderboekenschrijfster. Onlangs verscheen haar derde boek Jippie! En de ridders van Hak. Het is het vervolg op Jippie! Een humeurig sprookje, over een land waarin iedereen altijd vrolijk is. Alleen hoofdpersoon Super heeft wel eens een slecht humeur. Daarom vertrekt ze naar Grom, het land waar iederéén humeurig is. In deel twee krijgen de landen Jippie en Grom te maken met een vijand: ridders die alles willen slopen. De landen moeten samenwerken om de vijand het hoofd te bieden en Super is de aangewezen persoon om met een oplossing te komen.