Verhalen uit de boekhandel: mijn moeder

Soms kijk ik vanuit de winkel naar buiten en zou ik voor een halve seconde zweren dat ik mijn moeder richting de ingang zie lopen. Mijn adem stokt dan even in mijn keel en tegelijk besef ik dat het niet kan. Mijn moeder is al overleden, op 11 september. Nine-eleven. Maar dan 'gewoon' in Amsterdam, in 2010, bijna vijf jaar geleden. Ik herken haar echter soms in een willekeurige voorbijganger en betreur dan eens te meer het feit dat mijn moeder de opening van mijn winkel in Almere-Haven nooit heeft meegemaakt. Ze zou vanaf het eerste moment een vaste klant zijn geweest. Waarschijnlijk iedere woensdag, vanuit Amsterdam. Met de trein tot Almere-Centrum en daarna met bus 1. Tijdschriften kopen en natuurlijk iedere keer een boek. Jammer voor boekhandel Polki in Reigersbos, maar dat was dan even niet anders.

Het lezen is ons vroeger met de spreekwoordelijke paplepel ingegoten. Mijn twee  broers en ik lezen allemaal zolang wij ons kunnen herinneren. Onze moeder las zo'n beetje alles wat los en vast zat. In ieder geval alle boeken die over (de geschiedenis van) ons koningshuis verschenen, maar ook thrillers en dikke romans las ze in één of twee dagen uit. Met daarnaast veel boeken over Friesland en dan met name over de omgeving van Greonterp, waar haar familie vandaan kwam. Waar haar oom Douwe de klokkentorens mocht luiden en zodoende werd genoemd en geroemd in een roman van Gerard Reve. Mijn moeder kon zich volledig van de wereld afsluiten als ze een goed boek te pakken had. Het huishouden moest dan gewoon een dag of twee wachten. Eerst het boek uitlezen, de rest was even van minder belang. Van onze vader hebben wij het voorbeeld niet gekregen aangezien hij in zijn hele leven waarschijnlijk alleen het puzzelwoordenboek van Dr. Verschuyl heeft gelezen. De tweedelige editie, dat dan weer wel. Ter compensatie kon hij echter wel prachtige boekenkasten maken.

Mijn eerste stappen als verkoper in een boekwinkel heb ik gezet bij de firma Jan Haverman op Tussenmeer in Osdorp, vlak bij het toenmalige eindpunt van tram 1. Ik moest stage lopen in een winkel voor mijn middenstanddiploma en hoopte op een platenwinkel in Amsterdam. Muziek vond ik toch nog nét even iets leuker dan boeken. Helaas gold dat voor meer studenten en werd ik door school in een boekwinkel geplaatst. Met lichte  tegenzin ging ik op een vrijdagochtend naar Osdorp en van de zenuwen vergat ik mijn eerste klant voor haar boek te laten betalen. Het drong pas een paar uur later tot mij door en van schaamte heb ik het nooit verteld aan mijn baas, met wie ik overigens zeer goed kon opschieten. Anne Goslinga, een man met een Friese achtergrond. Bij mijn moeder kon hij daarom altijd op sympathie rekenen en dankzij hem kreeg ik na mijn school meteen een vast contract. Ik begon als stagekracht, ging er vervolgens koopavonden werken, daarna ook op de zaterdag  en uiteindelijk werd ik verkoopmedewerker voor veertig uur per week. Om er uiteindelijk een paar jaar later – na de overname door de AKO organisatie - te vertrekken als filiaalhouder, op weg naar Amsterdam Centraal Station en later de luchthaven Schiphol.

Mijn moeder was altijd trots op haar zoon in de boekwinkel. Boeken waren bijzonder. Speciaal. Bijna magisch. Daar moest je zuinig op zijn en er in je leven zoveel mogelijk van proberen te lezen. Op Schiphol kwam ze soms met mijn vader naar de winkel op Plaza. Ze vroeg daar nooit naar mij, maar hoopte wel altijd dat ik er toevallig net even was.  Soms was dat ook zo, maar meestal zat ik in mijn kantoor, diep in de kelders van de luchthaven waar de glamour van Schiphol ver te zoeken was. Soms gaf ze wel eens een hint dat ze graag eens met mij achter de douane wilde kijken, naar al die winkels waar ze mij wel eens over hoorde vertellen. Nu achteraf heb ik er spijt van dat ik dat nooit eens heb gedaan. Zo gaan die dingen nu eenmaal. Helaas. Anno 2015, zou ik er een moord voor doen om mijn ouders de winkel in Almere-Haven te laten zien. Mijn moeder is opgegroeid in de Amsterdamse Pijp, waar mijn opa en oma in de Frans Halsstraat een melkwinkel hadden. Mijn opa was een geweldige man, een nuchtere Fries met een Amsterdams hart. Een ondernemer in hart en nieren.  Mijn moeder vond het mede daardoor geweldig dat ik uiteindelijk ook in de detailhandel terecht kwam. Toentertijd was het echter een keuze van mijn ouders. Kinderen hadden in de begin jaren zeventig volgens mij nog niet zo heel veel inspraak bij het kiezen van hun studierichting. Ik heb er echter nooit spijt van gehad. Nog zoiets wat ik graag nog eens aan mijn moeder zou willen vertellen…

Dame Blanche  van Elvis Post

Dame Blanche is de vijfde thriller van Elvin Post waar de liefhebbers vijf jaar op hebben moeten wachten. Het boek wijkt wat af van zijn vorige thrillers, minder zwarte humor en minder flitsende dialogen.  Waarschijnlijk de naweeën van de schrijversblokkade waar Elvin mee te kampen had en wat er onder andere voor zorgde dat hij tussendoor een bijna compleet manuscript heeft vernietigd. Toch is Dame Blanche best nog een lekkernij voor de liefhebbers. Het verhaal is toegankelijker dan zijn vorige boeken en mede dankzij zijn makkelijke manier van vertellen valt er over de hele linie meer dan genoeg te genieten.   

Dame Blanche verscheen begin dit jaar bij Ambo Anthos uitgevers.