Veteraan en debutant op shortlist Gouden Boekenuil 2015

De genomineerden voor de Gouden Boekenuil 2015, de belangrijkste literaire prijs in Vlaanderen, zijn vandaag bekendgemaakt. Het vrijgeven van de shortlist betekent meteen ook de start voor de honderdkoppige Lezersjury om de vijf boeken te gaan lezen en erover te discussiëren op het online platform.

De boeken die de vakjury heeft uitgekozen, zijn de volgende: Het hout  van Jeroen Brouwers, Vechtmemoires van Joost de Vries, Orgelman  van Mark Schaevers, Hier wonen ook mensen  van Rob van Essen en De consequenties  van Niña Weijers. Op 30 april wordt in de Koninklijke Vlaamse Schouwburg bekendgemaakt wie de Gouden Boekenuil 2015 heeft gewonnen. Naast de cheque van 25.000 euro krijgt hij of zij ook een kunstwerk van Philip Aguirre. Op dezelfde dag zal ook de naam van de winnaar van de Prijs van de Lezersjury worden onthuld. Deze laureaat ontvangt 2500 euro en een Montblanc-pen.

Jeroen Brouwers brengt in de roman Het hout  'zijn immense taalkracht overdonderend in stelling', oordeelt de jury. De roman vertelt het verhaal van een door kloosterlingen geleid jongenspensionaat in de jaren vijftig van de vorige eeuw. Er vindt seksueel misbruik, sadisme en vernedering plaats. Broeder Bonaventura is er getuige van en zwijgt zoals iedereen. Maakt dit hem medeplichtig? De jury: ''Nooit eerder diende zijn barok ronkende proza, dooraderd met onder meer de katholieke retoriek, beter het opzet van een roman.'' 

Joost de Vries, kunstredacteur bij de Groene Amsterdammer, is begin dertig, maar schreef al zijn memoires, zijn Vechtmemoires.  Hij is volgens de jury 'een jonge schrijver met een oude ziel. Iemand die zich onderdompelt in de oude en nieuwe meesters van zijn tijd en niet bang is om zich met hen te meten'. De Vries wil onder meer weten wat het betekent om man te zijn en in welke gevallen je wel en niet je overhemd in je broek stopt. De jury: ''De Vries laat zien waartoe ware toewijding kan leiden: heroïsche essayistiek.''

Orgelman  van de Belgische journalist Mark Schaevers verhaalt de wonderlijke wedergeboorte van een door Hitler vernietigd kunstenaar: Felix Nussbaum. Was zijn bestaan als balling vanaf 1933 moeilijk, aan het eind van de oorlog werd het tot op de grond verschroeid. Evenmin als zijn vrouw Felka Platek keerde Nussbaum terug van het laatste transport naar het Oosten vanuit Mechelen. Niks restte van zijn schilderijen en zijn enorme roem in het Berlijnse interbellum. De jury: ''Een huzarenstuk van doorwrochte onderzoeksjournalistiek, dat bovendien leest als een trein.''

De personages in Hier wonen ook mensen  van schrijver en NRC-recensent Rob van Essen zijn allemaal op zoek naar geluk, verlossing en verlichting, allen op hun eigen manier. Sommigen gaan op zoek naar oude boeddhistische rituelen in Korea, anderen trekken de woestijn in, reizen naar Portugal of keren terug naar het ouderlijk huis. Volgens de jury toont Van Essen zich een meesterlijk observator van het alledaagse en wat zich daaronder verschuilt. ''Dit proza, dat technisch de perfectie benadert en stilistisch ingetogen en beheerst is, maar waarin altijd meer staat dan er staat.''

Minnie Panis, ooit een piepkleine couveusebaby en ternauwernood levensvatbaar verklaard, is in De consequenties  van Niña Weijers een gevierde jonge kunstenares. Met haar eigen leven als basismateriaal maakt ze van de werkelijkheid een laboratorium. Ze staat aan de vooravond van een experiment dat wel eens het hoogtepunt van haar oeuvre kan worden, wanneer het verleden zich aandient in de vorm van een brief en een serie eigenaardige déjà vu's. Weijers laat een uitgebreid scala aan beroemde avantgardistische kunst passeren, aldus de jury. Het levert bespiegelingeno p over bestaan en verdwijnen, over de grenzen van kunst en de consequenties van het verleden.''