Voor de leeuwen | Boris Dittrich

Is het nu echt zo treurig gesteld met het Nederlandstalige thrillergenre? Je mag nu alleen met 'ja' of 'nee' antwoorden.

'Nee.' 


Stel jezelf voor aan iemand die nog nooit van je gehoord heeft.

'Ik heet Boris Dittrich en schrijf thrillers. Van huis uit ben ik strafrechtjurist. Ik was advocaat, rechter, Tweede Kamerlid en werk nu voor een internationale mensenrechtenorganisatie, Human Rights Watch, vanuit Berlijn. In mijn thrillers spelen strafzaken altijd een rol, omdat dat een wereld is die ik goed ken. In mijn boeken - ik heb nu vier thrillers geschreven en de vijfde komt er aan - probeer ik op de achtergrond maatschappelijke thema’s te verwerken, maar die moeten wel ten dienste staan van het spannende verhaal. Ik hou van degelijk uitgewerkte plots en karakters die een ontwikkeling doormaken. Ik put uit mijn eigen ervaringen, maar mijn boeken zijn echt fictie.'


Wat is jouw grootste teleurstelling in je schrijversleven (tot nu toe)?

'Ik was in 2016 uitgenodigd naar de Frankfurter Buchmesse te komen. Had een romantisch idee over die grote boekenbeurs, waar uitgevers en schrijvers het altijd over hebben. Kwam er gedesillusioneerd vandaan. Ik zag grote hallen, waar erg zakelijk over boeken werd gesproken. Niet zozeer over de inhoud, maar : hoeveel zijn er van verkocht, was er veel media-aandacht voor, hoe dik is het boek etc.'


Je gaat pas schrijven als je veel gelezen hebt. Die aanname durven wij wel te maken. Weet jij nog wat je las of van wie op het moment dat je besloot om zelf te gaan schrijven?  

'Dat weet ik nog op de dag af precies! In 1999 liep ik als Tweede Kamerlid stage bij de Verenigde Naties in New York. Ik was als Kamerlid bezig een initiatiefwet te schrijven om stalking strafbaar te stellen en had via de Nederlandse ambassade een afspraak gemaakt met de Amerikaanse officier van Justitie die in New York alle stalkings- en verkrachtingszaken deed. Dat was Linda Fairstein. Terwijl ik met haar op haar werkkamer over stalking zat te praten, zag ik opeens aan de muur allerlei affiches van boeken die ze geschreven had. Een affiche was zelfs in het Nederlands. Bleek ze een beroemde thrillerschrijfster te zijn. Ze zei dat ze veel van haar ervaringen in strafzaken in haar boeken gebruikt. Dat inspireerde mij enorm. Ik dacht: dat wil ik ook!'  


Waarschijnlijk heb je ons zojuist zonder schaamte verteld dat jouw favoriete schrijver een Zweed is, of dat zijn of haar moedertaal Engels is. Is dat wat van ver komt echt lekkerder of beter?  

'Dat is inderdaad een vooroordeel. Er zijn goede Nederlandse thrillerschrijvers die niet onderdoen voor de buitenlandse.'


We hebben het al even gehad over teleurstellingen. Maar wat maakt het schrijven van spannende boeken nu dan toch zo fantastisch mooi dat je die teleurstellingen voor lief neemt?

'Het uitdenken van een plot, het uitwerken van de karakters, het hele schrijfproces vind ik fantastisch. Je bent echt creatief. Je bent de baas in de wereld die jezelf ontwerpt. Gedurende het hele schrijfproces leef ik met mijn karakters, een heerlijk gevoel.'


Nederlandse thrillers spelen zich bijna altijd af in Amsterdam, in een Vinex-wijk of een vakantieoord. En als dat niet zo is, dan is het wel een complot over ons koningshuis. Wordt het genre niet gewoon serieus beter als er wat meer diversiteit zou zijn?

'Ha! Mijn eerste thriller Moord en Brand speelt zich af in Den Haag. Er worden Kamerleden vermoord en een aanslag op Willem-Alexander en Maxima gepleegd. Mijn tweede thriller speelt zich in New York af, waar iemand voor de metro wordt geduwd. Mijn derde thriller heeft Berlijn als standplaats en gaat over opkomend anti-semitisme, islamofobie en vreemdelingenhaat. Maar ik moet toegeven, mijn vierde Halszaak speelt in Amsterdam en mijn vijfde Barst ook. Amsterdam is een heerlijke stad om een misdaadverhaal te laten plaatsvinden. Voordeel is ook dat iedereen er zich wel een voorstelling bij kan maken.' 


Gemiddeld schrijven Nederlandstalige misdaadauteurs één boek per jaar. Dat betekent dat je nu bezig bent aan een nieuw boek of dat je hem net hebt afgerond. Het is tijd voor ‘het verkooppraatje-in-de-lift’ oftewel de elevator pitch voor je volgende (nog niet verschenen) boek!  

'Barst wordt het geschenkboek voor de Spannende Boeken Weken in Juni. In het boek komen twee verhaallijnen samen. De ene is: in het Vondelpark wordt het lijk van een jongeman gevonden. Hij is vermoord. Wie is hij? Wat deed hij in het park? De hoofdpersoon, een politievrouw, Maya genaamd, moet de moord oplossen en ze speelt ook de hoofdrol in mijn vorige boek Halszaak. De andere verhaallijn gaat over een meisje dat meedoet aan een talentenjacht op tv. Ze zingt als een nachtegaal. Ze komt door de voorronde en wordt beroemd. Dan ontvangt ze een dreigbrief, het zet haar leven op zijn kop. Wat hebben deze twee verhaallijnen met elkaar te maken? Lees het boek...'


Hij bedacht hem. Hij won er drie. Maar toch roept Tomas Ross al jaren op tot afschaffing van de Gouden Strop. De Strop was in zijn ogen ‘een opstapje naar het literaire circuit’.  We kunnen wel zeggen dat dat nooit is gelukt. Maar waarom heeft de Gouden Strop eigenlijk nog wel zin?

'De Gouden Strop genereert aandacht voor de Nederlandse thriller. Ik zie het als een middel om het doel (meer lezers) te bereiken. Opstapje naar het literaire circuit of niet, het is een zinvol marketinginstrument.'


Welk boek of welke boeken liggen er nu op jouw nachtkastje?

'De vrouw in het raam van A.J. Finn. Al gelezen, maar misschien ga ik er nog een keer van genieten. Ik vond het een geweldig spannend boek. Ik ga nu beginnen aan The only story (Het enige verhaal) van Julian Barnes en The Monk of Mokha (De monnik van Mokka) van Dave Eggers.'


Het is écht belangrijk dat je als auteur ook blijft lezen. Tenslotte is het goed om te weten wat er in je genre speelt. Ben je bij het schrijven eigenlijk bezig met trends en hypes?  

'Ik hou me met trends in het strafrecht bezig, zoals in Halszaak over de nekklem en de rol van social media bij de waarheidsvinding. Maar ik hou me niet bezig met de verkoopbaarheid bij het creatieproces. Anders gaan mijn boeken lijken op die van andere schrijvers en verlies ik mijn authenticiteit.' 


Saskia Noort is misschien niet de allerbeste misdaadauteur van Nederland, maar ze is ontegenzeggelijk belangrijk geweest voor het Nederlandstalige thrillergenre. Welke Nederlandse of Vlaamse schrijver vind jij onderschat in zijn of haar bijdrage aan de successen van het thrillergenre van eigen bodem?

'Het Gouden Ei van Tim Krabbé is echt voor mij een klassieker die veel invloed heeft uitgeoefend op het Nederlandstalige thrillergenre; sindsdien raken er op grote schaal mensen vermist in thrillers. En op een andere manier: De donkere kamer van Damokles van W.F. Hermans, een spel met dubbelgangers en herinneringen dat ook in veel boeken terugkomt.'


Het aantal Nederlandstalige debuutthrillers neemt in rap tempo af. Welke redenen kun jij bedenken en hoe erg is dat eigenlijk voor het genre?   

'Helaas lezen mensen steeds minder boeken en dus ook thrillers. Jonge mensen zijn visueel ingesteld. Toch verschijnen er nog genoeg debuten, dus erg vind ik het niet. Als debuutschrijver ben je er denk ik niet zo mee bezig dat het hele boekenvak in zwaar weer verkeert. Je wil gewoon dat je boek uitkomt en gelezen wordt.'


We hebben het net gehad over de terugloop van het aantal thrillerdebuten per jaar. Dat is jammer, maar het is schrikbarend dat de jeugd steeds minder en ook minder vaak leest. Nu krijg jij de kans om een zaal vol met veertien- tot achttienjarigen niet alleen te overtuigen dat lezen belangrijk en leuk is, maar dat het lezen van Nederlandstalige thrillers echt fantastisch is. Welke argumenten zou je gebruiken om ze hiervan te overtuigen?

'Ik zou niet met ze in debat gaan, maar een stuk voorlezen uit een goede thriller en dan net voor het hoogtepunt stoppen. Wie is de dader denken jullie? Waarom? Hoe zou jij het einde schrijven? En in het gesprek dat volgt, laten doorklinken hoe fijn het is om Nederlandstalige thrillers te lezen.'

Boris Dittrich is auteur bij uitgeverij Cargo. Zijn derde thriller W.O.L.F. kreeg vijf sterren in de gevreesde VN Detective & Thriller Gids en dit jaar vervult hij de functie van geschenkauteur tijdens de Spannende Boeken Weken.

Nog meer Boris Dittrich tijdens de Thriller Tiendaagse 2018 op Hebban:

14:00 uur - de favorieten van Boris Dittrich
19:00 uur - een exclusieve giveaway!

Bezoek de Nederlandse Thriller Tiendaagse 2018 homepage