Voor de leeuwen | Bram Dehouck
Is het nu echt zo treurig gesteld met het Nederlandstalige thrillergenre? Je mag nu alleen met 'ja' of 'nee' antwoorden.
'Nee.' Stel jezelf voor aan iemand die nog nooit van je gehoord heeft.
‘Ik ben Bram en ik hou van verhalen. Ik vertel ze graag, schrijf ze graag, lees ze graag, kijk ze graag en hoor ze graag.’Wat is jouw grootste teleurstelling in je schrijversleven (tot nu toe)?
'De verfilming van Een zomer zonder slaap. Een goed boek, een talentvolle regisseur en een uitstekende productiemaatschappij, het zag er veelbelovend uit. Maar het ging al mis bij het scenario.' Je gaat pas schrijven als je veel gelezen hebt. Die aanname durven wij wel te maken. Weet jij nog wat je las of van wie op het moment dat je besloot om zelf te gaan schrijven?
'Toen ik begon te schrijven, las ik veel meer dan nu. Onder andere Arnon Grunberg, Val McDermid, Donna Tartt, Mario Puzo, … Tijdens het schrijven van De minzame moordenaar las ik Boetekleed van Ian McEwan.'
Waarschijnlijk heb je ons zojuist zonder schaamte verteld dat jouw favoriete schrijver een Zweed is, of dat zijn of haar moedertaal Engels is. Is dat wat van ver komt echt lekkerder of beter?
'Als lezers zijn wij allemaal toeristen. Wat er nu in Groningen gebeurt, kan een prachtige thriller opleveren. Maar als je dat verhaal in een Schots mijnstadje plaatst, vinden we het plots nog interessanter. In andere landen is het niet anders, hoor. Tijdens een Duits thrillerfestival kreeg ik veel aandacht en stond mijn Duitse collega er maar beteuterd bij. Het is nu eenmaal zo dat het buitenland meer aantrekt. Aan de kwaliteit zal het niet liggen, aangezien er regelmatig Nederlandstalige thrillers worden vertaald.'We hebben het al even gehad over teleurstellingen. Maar wat maakt het schrijven van spannende boeken nu dan toch zo fantastisch mooi dat je die teleurstellingen voor lief neemt?
'Het is de onweerstaanbare drang om een verhaal te vertellen. Als je een verhaal hebt dat je absoluut wilt delen, komt daar meestal een goed boek van. En teleurstellingen horen nu eenmaal bij het leven. Iedereen maakt die mee, waarom zou een schrijver ervan gespaard moeten blijven?'
Nederlandse thrillers spelen zich bijna altijd af in Amsterdam, in een Vinex-wijk of een vakantieoord. En als dat niet zo is, dan is het wel een complot over ons koningshuis. Wordt het genre niet gewoon serieus beter als er wat meer diversiteit zou zijn?
'Ik deel die indruk niet. Er is al behoorlijk veel diversiteit bij Nederlandse en Vlaamse thrillers. Alleen is die diversiteit niet altijd even zichtbaar.'
Gemiddeld schrijven Nederlandstalige misdaadauteurs één boek per jaar. Dat betekent dat je nu bezig bent aan een nieuw boek of dat je hem net hebt afgerond. Het is tijd voor ‘het verkooppraatje-in-de-lift’ oftewel de elevator pitch voor je volgende (nog niet verschenen) boek!
'Een boek per jaar zal me zeker nooit lukken. Mijn ideeën hebben meer tijd nodig om te rijpen. Er is in de nabije toekomst geen nieuw boek van mij op komst, maar er zijn wel ideeën waarmee ik dringend aan de slag moet.'
Hij bedacht hem. Hij won er drie. Maar toch roept Tomas Ross al jaren op tot afschaffing van de Gouden Strop. De Strop was in zijn ogen ‘een opstapje naar het literaire circuit’. We kunnen wel zeggen dat dat nooit is gelukt. Maar waarom heeft de Gouden Strop eigenlijk nog wel zin?
'Geef een misdaadauteur een pistool, en hij schiet zich in de voet. De Gouden Strop is en blijft een mooie prijs. Hij betekent een meerwaarde voor verkoop en publiciteit van het winnende boek, maar is ook een meerwaarde voor de Nederlandstalige thriller op zich. Tomas Ross weet dat zelf ook goed genoeg. Er bestaan prijzen voor poëzie, voor kinderboeken, voor non-fictie, voor kortverhalenbundels. Waarom dan niet voor thrillers? Ik vind het belangrijk dat je als schrijver niet alleen je eigen boeken promoot, maar ook het genre ondersteunt en uitdraagt. Nederlandstalige thrillerauteurs moeten trotser en zelfzekerder naar buiten komen en alles wat het genre optilt, toejuichen. En de winnaars van de Strop moeten ambassadeur zijn van de prijs en van het genre.'
Welk boek of welke boeken liggen er nu op jouw nachtkastje?
'D-Day van Antony Beevor en De gele hond van Georges Simenon.'
Het is écht belangrijk dat je als auteur ook blijft lezen. Tenslotte is het goed om te weten wat er in je genre speelt. Ben je bij het schrijven eigenlijk bezig met trends en hypes?
'Ik heb de indruk dat er geen trends of hypes meer zijn, maar dat er elk jaar één hypeboek is dat alle aandacht opslorpt. Vaak zijn dat zelfs debuten. Denk aan Voor ik ga slapen van S.J. Watson, Het meisje in de trein van Paula Hawkins of Ragdoll van Daniel Cole. Ik laat die hypes aan me voorbij gaan. Het lijkt me interessanter een eigen oeuvre met een eigen stem te ontwikkelen.'
Saskia Noort is misschien niet de allerbeste misdaadauteur van Nederland, maar ze is ontegenzeggelijk belangrijk geweest voor het Nederlandstalige thrillergenre. Welke Nederlandse of Vlaamse schrijver vind jij onderschat in zijn of haar bijdrage aan de successen van het thrillergenre van eigen bodem?
'De Vlaming Rudy Soetewey schrijft goeie, intelligente thrillers bij een kleine, sympathieke uitgeverij. Ik vraag me af welk publiek hij zou kunnen bereiken bij een Nederlandse uitgeverij met oog voor kwaliteit. En Hilde Vandermeeren wordt stilaan de toonaangevende vrouwelijke thrillerschrijver in Vlaanderen. Wie op literair vlak graag in het buitenland vertoeft, moet eens de Berlijnse thrillers van Marjolijn Uitzinger proberen.'
Het aantal Nederlandstalige debuutthrillers neemt in rap tempo af. Welke redenen kun jij bedenken en hoe erg is dat eigenlijk voor het genre?
'Is dat zo? En geldt dat enkel voor thrillers of voor de hele literatuur? Uitgeverijen zijn voorzichtiger geworden en geven sowieso minder boeken uit. Er zal altijd talent verloren gaan, dat was vroeger ook zo. Aangezien deze verhalen nooit verschijnen, kunnen we ook niet weten hoe erg dat voor het genre is.'
We hebben het net gehad over de terugloop van het aantal thrillerdebuten per jaar. Dat is jammer, maar het is schrikbarend dat de jeugd steeds minder en ook minder vaak leest. Nu krijg jij de kans om een zaal vol met veertien- tot achttienjarigen niet alleen te overtuigen dat lezen belangrijk en leuk is, maar dat het lezen van Nederlandstalige thrillers echt fantastisch is. Welke argumenten zou je gebruiken om ze hiervan te overtuigen?
'Als je een zaal veertien- tot achttienjarigen moet overtuigen, ben je eigenlijk al te laat. De liefde voor het boek begint veel vroeger. En van veertien- tot achttienjarigen begrijp ik eigenlijk wel dat ze andere zaken belangrijker vinden dan de literatuur.
Het lijkt erop dat mensen op een bepaald moment het plezier in lezen verliezen. Als tiener is het ook niet leuk om zwaarwichtige volwassenenliteratuur te moeten lezen op school, over onderwerpen die je op dat moment niet interesseren. Dat wekt de indruk dat lezen saai en moeilijk is. Sommige schrijvers vinden het belangrijk dat zelfs te benadrukken: ‘Literatuur is geen ontspanning!’. En dan zijn ze verbaasd dat er minder gelezen wordt. Het zou goed zijn jongeren op zo’n moment een duwtje in de rug te geven en hen boeken te laten lezen waar ze wat aan hebben, maar ook plezier aan beleven. Thrillers zijn daarvoor ideaal, omdat ze toegankelijk zijn voor een groot publiek.'
Bram Dehouck is auteur bij uitgeverij De Geus. Zijn laatstverschenen thriller is Witte raaf, een thriller over manipulatie en intimidatie, over misbruik en regelrechte leugens. | Auteursfoto in header: afkomstig uit Hebban archief.
Nog meer Thriller Tiendaagse 2018 op Hebban:
14:00 uur - een Sneak Preview van een Nederlandstalige debuutthriller
19:00 uur - een exclusieve leesclub!
Bezoek de Nederlandse Thriller Tiendaagse 2018 homepage
