Voor de leeuwen | Hilde Vandermeeren

Is het nu echt zo treurig gesteld met het Nederlandstalige thrillergenre? Je mag nu alleen met 'ja' of 'nee' antwoorden.

'Nee.' 

Stel jezelf voor aan iemand die nog nooit van je gehoord heeft.

'Mijn naam is Hilde Vandermeeren en ik woon met mijn gezin in Torhout (België). Ik studeerde psychologie, gaf ruim tien jaar les in het secundair onderwijs en leef sinds 2006 fulltime van mijn pen. Intussen publiceerde ik 45 kinder- en jeugdboeken waarvan vele werden bekroond en vertaald. Sinds 2013 schrijf ik psychologische thrillers voor volwassenen. Tot nu toe verschenen vijf thrillers bij uitgeverij Q (Singel Uitgeverijen, Nederland). Mijn derde thriller Stille grond stond op de shortlist Gouden Strop 2016 en de filmrechten zijn verkocht aan Eyeworks Belgium. Met mijn vijfde thriller Schemerzone won ik de Hercule Poirotprijs 2017, de prijs voor de beste Vlaamse misdaadroman. Mijn zesde thriller Pas op voor de buren verschijnt eind mei bij de zomeraanbieding van uitgeverij Q. Momenteel schrijf ik samen met de Antwerpse strafpleiter Walter Damen aan het eerste boek van een trilogie over een Vlaamse advocate. Die misdaadroman verschijnt in het najaar 2018 bij uitgeverij Van Halewyck. Daarnaast geniet ik van de eenvoudige dingen van het leven. In een recent interview werd het mooi samengevat: Mijn boeken moeten spannend zijn, mijn leven niet.'

Wat is jouw grootste teleurstelling in je schrijversleven (tot nu toe)?

'Ik zou liever spreken over ‘uitdagingen’ in plaats van over ‘teleurstellingen’. Een teleurstelling klinkt zo fatalistisch, in een uitdaging zitten nog kansen tot verandering. Eén van de grootste uitdagingen in mijn schrijversleven is de eeuwige zoektocht naar schrijftijd. Het schrijven van een boek is zo intensief, het kost me maanden om een boek af te werken. Terwijl de personages in mijn hoofd om aandacht schreeuwen moet ik tegelijk in de dagelijkse werkelijkheid blijven staan. Die combinatie is niet altijd eenvoudig.' 

Je gaat pas schrijven als je veel gelezen hebt. Die aanname durven wij wel te maken. Weet jij nog wat je las of van wie op het moment dat je besloot om zelf te gaan schrijven?  

'Helemaal akkoord dat veel lezen een goede springplank is om later zelf te schrijven. Sinds mijn dertiende ben ik verslingerd aan spannende boeken en korte verhalen. Auteurs als Agatha Christie, Roald Dahl en Edgar Allan Poe hebben me als tiener geïnspireerd om later zelf spannende verhalen te schrijven.' 

Waarschijnlijk heb je ons zojuist zonder schaamte verteld dat jouw favoriete schrijver een Zweed is, of dat zijn of haar moedertaal Engels is. Is dat wat van ver komt echt lekkerder of beter?  

'Dat hoeft niet per definitie zo te zijn. Bij mij heeft het eerder te maken met het subgenre: in Vlaanderen worden al jarenlang hoofdzakelijk misdaadboeken geschreven met een rechercheursduo of speurder in de hoofdrol. Ik geef de voorkeur aan psychologische thrillers van het type ‘whydunit’ in plaats van ‘whodunit’, vandaar dat ik dat type verhalen meestal elders zoek. Dat is een persoonlijke keuze waarbij de auteurs en de lezers zich vooral vrij moeten voelen om te schrijven of te lezen waar ze zin in hebben.'

We hebben het al even gehad over teleurstellingen. Maar wat maakt het schrijven van spannende boeken nu dan toch zo fantastisch mooi dat je die teleurstellingen voor lief neemt?

'In het algemeen is schrijven bij veel auteurs iets wat ze gewoon moeten doen: het zit erin en het moet eruit. Bij mij is dat ook zo. Het gaat ook over scheppen, creëren: je maakt iets wat er voordien niet was. Dat je verhaal elke dag aangroeit, vraagt veel energie, maar is tegelijk ook telkens weer fantastisch om mee te maken. Het schrijven van spannende boeken vraagt ook extra uitdagingen: zuinig omspringen met informatie, niet te veel verraden, wendingen en cliffhangers inbouwen, de lezers op het verkeerde been zetten zonder dat verrassingen uit de lucht komen vallen enzovoort. Ik vind dat heerlijk om te doen. Het is ook iets wat vaak onderschat wordt: een stevige constructie opzetten om je spannend verhaal aan op te hangen, vraagt veel denkwerk.' 

Nederlandse thrillers spelen zich bijna altijd af in Amsterdam, in een Vinex-wijk of een vakantieoord. En als dat niet zo is, dan is het wel een complot over ons koningshuis. Wordt het genre niet gewoon serieus beter als er wat meer diversiteit zou zijn?

'Mijn eigen thrillers gaan niet over Vinex-wijken en ik schrijf ook geen reeks over een rechercheur. Ik doe dus gewoon mijn eigen ding: ik schrijf standalones, psychologische thrillers die draaien rond spanning en dreiging, eenvoudigweg omdat dat de verhalen zijn die ik echt wil schrijven. Daarnaast wordt de trilogie over de Vlaamse advocate ook weer iets anders. Wat diversiteit in het Nederlandstalige thrillerlandschap betreft, draag ik dus zeker mijn steentje bij.' 

Gemiddeld schrijven Nederlandstalige misdaadauteurs één boek per jaar. Dat betekent dat je nu bezig bent aan een nieuw boek of dat je hem net hebt afgerond. Het is tijd voor ‘het verkooppraatje-in-de-lift’ oftewel de elevator pitch voor je volgende (nog niet verschenen) boek!  

'Dit jaar verschijnen er twee boeken: ‘Pas op voor de buren’ (eind mei 2018, uitgeverij Q) en ‘Grenzeloos’ (in samenwerking met strafpleiter Walter Damen, najaar 2018, uitgeverij Van Halewyck).  Ik stel ze graag even kort aan jullie voor.

Pas op voor de buren: Dit is een spannende, paranoïde thriller met een misdaadschrijfster in de hoofdrol. Na het lezen van dit boek zult u uw buren anders bekijken.

Grenzeloos: In deze misdaadroman krijgt een jonge Vlaamse advocate haar eerste grote strafzaak. In haar ambitie om te winnen, raakt ze ook mensen kwijt.'

Hij bedacht hem. Hij won er drie. Maar toch roept Tomas Ross al jaren op tot afschaffing van de Gouden Strop. De Strop was in zijn ogen ‘een opstapje naar het literaire circuit’.  We kunnen wel zeggen dat dat nooit is gelukt. Maar waarom heeft de Gouden Strop eigenlijk nog wel zin?

'Ik hoop dat de Gouden Strop nog lang mag blijven bestaan en vind die prijs zeker zinvol. Zelf bewaar ik goede herinneringen aan de nominatie van Stille grond voor de shortlist Gouden Strop 2016. Ik heb toen niet gewonnen (winnaar werd Esther Verhoef), maar het juryrapport was echt lovend en ik was blij dat mijn boek in de belangstelling stond, zodat het positieve overweegt. Een nominatie of een bekroning kan motiverend werken en kan helpen om je boeken bij een breder publiek bekend te maken. Dus ik ben voorstander.'

Welk boek of welke boeken liggen er nu op jouw nachtkastje?

'De schitterende doden van Belinda Bauer, De rivier van bewustzijn van Oliver Sacks, Hallucinaties van Oliver Sacks en Schrijven voor film, toneel en televisie van Ger Beukenkamp. Daarnaast heb ik ook een abonnement op Kobo Plus waarmee ik uitsluitend thrillers lees.'

Het is écht belangrijk dat je als auteur ook blijft lezen. Tenslotte is het goed om te weten wat er in je genre speelt. Ben je bij het schrijven eigenlijk bezig met trends en hypes?  

'Ik ben totaal niet bezig met trends en hypes omwille van twee redenen. Ten eerste is het volgens mij belangrijk om als auteur authentiek te zijn en te vertrekken van het verhaal dat jij wilt vertellen, niet het verhaal dat je denkt te moeten vertellen, dan krijg je vaak een lege doos. Ten tweede is het kenmerk van hypes dat ze niet lang duren: voor je boek af is over dat bepaalde onderwerp, is de hype misschien alweer voorbij.'   

Saskia Noort is misschien niet de allerbeste misdaadauteur van Nederland, maar ze is ontegenzeggelijk belangrijk geweest voor het Nederlandstalige thrillergenre. Welke Nederlandse of Vlaamse schrijver vind jij onderschat in zijn of haar bijdrage aan de successen van het thrillergenre van eigen bodem?

'Een zomer zonder slaap van Bram Dehouck. Hij won daarmee zijn tweede Gouden Strop. Ik ben fan van Bram omdat hij originele verhalen bedenkt die ook goed geschreven zijn. Onder druk van Escober (het schrijfduo/echtpaar Esther en Berry Verhoef): spannend boek, zo spannend dat ik ooit tijdens het lezen bijna uit de trein vergat te stappen op weg naar een belangrijke afspraak. Ik ben gelukkig nog op tijd gekomen.' 

Het aantal Nederlandstalige debuutthrillers neemt in rap tempo af. Welke redenen kun jij bedenken en hoe erg is dat eigenlijk voor het genre?   

'Ik vrees eerlijk gezegd dat deze trend zich niet alleen op thrillervlak voordoet, maar in alle genres van het boekenlandschap. Zelf sta ik nu al 17 jaar in het boekenvak (kinder- en jeugdliteratuur/misdaadromans) en ondervind dat het de de laatste jaren voor veel uitgeverijen en auteurs steeds harder knokken is. Mogelijke factoren zijn volgens mij de daling van het aantal lezers wegens de overmacht van de beeldcultuur en de toenemende piraterij waardoor auteurs en uitgeverijen hun rechtmatige inkomsten mislopen. Toch denk ik dat er altijd vraag zal zijn naar kwalitatieve, spannende boeken. Hier is ook een dankwoord op zijn plaats voor iedereen die legaal leest. Zonder die lezers kunnen wij als auteurs niet bestaan.'

We hebben het net gehad over de terugloop van het aantal thrillerdebuten per jaar. Dat is jammer, maar het is schrikbarend dat de jeugd steeds minder en ook minder vaak leest. Nu krijg jij de kans om een zaal vol met veertien- tot achttienjarigen niet alleen te overtuigen dat lezen belangrijk en leuk is, maar dat het lezen van Nederlandstalige thrillers echt fantastisch is. Welke argumenten zou je gebruiken om ze hiervan te overtuigen?

'Ik heb ruim 14 jaar les gegeven aan 17- tot 20-jarigen en ook nu geef ik af en toe nog lezingen over mijn thrillers voor die doelgroep. Het klopt inderdaad dat het aantal jonge lezers daalt. De macht van de beeldcultuur is heel groot: het kost minder moeite om een film te bekijken dan een boek te lezen waarbij een lezer een beroep moet doen op zijn verbeeldingskracht. Natuurlijk is dat jammer, maar tegelijk moeten we vooruitdenken en onderzoeken hoe we de jeugd kunnen enthousiasmeren. Daarbij denk ik dat spannende boeken een heel belangrijke rol kunnen spelen. Een boek dat wegens zijn spanningselementen uitnodigt tot doorlezen kan motiverend werken en jonge lezers zin doen krijgen in meer. Vanuit de literatuurwereld wordt jammer genoeg vaak neergekeken op het spannende genre. Mijn overtuiging is dat spanning en literaire kwaliteit elkaar niet in de weg hoeven te staan. Dat is een belangrijke drijfveer in mijn eigen werk.'

Hilde Vandermeeren is auteur bij Uitgeverij Q. Enkele van haar kortverhalen werden gepubliceerd in het Ellery Queen's Mystery Magazine. | Auteursfoto in header: Florian Van Eenoo, verstrekt door Uitgeverij Q.

Nog meer Hilde Vandermeeren tijdens de Thriller Tiendaagse 2018 op Hebban:

14:00 uur - de favorieten van Hilde Vandermeeren
19:00 uur - een exclusieve giveaway!

Bezoek de Nederlandse Thriller Tiendaagse 2018 homepage