Walter Lucius kijkt verder dan geografische grenzen

In Schaduwvechters worden onderzoeksjournalisten Farah Hafez en Paul Chapelle opnieuw geconfronteerd met een netwerk van corruptie en zaken die het daglicht niet kunnen verdragen. Farah Hafez wordt gezocht door internationale veiligheidsdiensten vanwege haar vermeende aandeel in een gijzelingsactie in Moskou. Ze vlucht naar Jakarta om haar onderzoek naar de criminele praktijken van een Russiche oligarch door te zetten. Gesteund door haar collega en vertrouweling Paul Chapelle, die in Moskou en Johannesburg nieuwe sporen vindt, legt zij op verrassende wijze het internationale netwerk van de Rus bloot.

Schrijven is voor mij ook een vorm van reizen. Ik heb een voortdurende behoefte om verder te willen kijken dan de geografische grenzen aangeven. Schrijven biedt mij de fantastische mogelijkheid constant onderweg te zijn en als buitenstaander andere culturen zo goed mogelijk te leren kennen.

Internationaal

Nederlandse thrillerschrijvers schrijven over het algemeen over ons eigen kikkerlandje. Jij kiest ervoor om jouw personages onder andere in Johannesburg en Moskou te laten rondlopen. Wat fascineert je aan deze internationale setting?  

'Om daar echt een goed antwoord op te kunnen geven moet ik teruggaan naar mijn jeugd. Als kind heb ik nooit een vaste woon- of verblijfplaats langer dan drie jaar gekend. Mijn vader was officier bij het Corps Mariniers en hij werd om de drie jaar overgeplaatst, ook buiten Nederland. Ik heb van mijn zesde tot mijn tiende op Curaçao gewoond. Zelfs in die periode van voortdurend verkassen, had mijn vader nog regelmatig buitenlandse missies. Hij kwam altijd weer thuis met prikkelende verhalen. Als kind kreeg ik ook op die manier het avontuur in het buitenland als het ware met de paplepel ingegoten. Ik houd ervan om te reizen. Meestal ga ik naar Azië en vaak doe ik dat op z’n ‘Hollands’. Dat wil zeggen: op de fiets samen met mijn lief, Nicole. Op die manier heb ik zowel in Cambodja als in Vietnam research gedaan voor het derde deel van de Hartland-trilogie.

Schrijven is voor mij ook een vorm van reizen. Ik heb een voortdurende behoefte om verder te willen kijken dan de geografische grenzen aangeven. Schrijven biedt mij de fantastische mogelijkheid constant onderweg te zijn en als buitenstaander andere culturen zo goed mogelijk te leren kennen.'

Hetzelfde geldt eigenlijk voor personages Farah Hafez en Paul Chapelle. Hun ‘roots’ liggen in het buitenland, maar hun tijdelijke verblijfplaats is Amsterdam. Heb je er bewust voor gekozen om jouw seriepersonages een exotisch tintje te geven?  

'Ik had het net over ‘buitenstaander’ zijn. Farah is op haar tiende als Afghaanse wees in Nederland terechtgekomen, in het kielzog van duizenden Afghaanse vluchtelingen. Als je in het eerste hoofdstuk van De vlinder en de storm met haar kennismaakt, is ze bijna dertig jaar verder. Ze maakt ze zich gereed om in het Carré theater de arena in te gaan voor een pencak silat gevecht tegen een Russische tegenstandster. De zaalspeaker kondigt haar aan als ‘Oriëntaalse tijgerin’. Dat zegt veel over de ambivalentie van veel Nederlanders met buitenlands bloed. Ondanks haar Afghaanse roots voelt Farah zich Nederlandser dan de gemiddelde Nederlander. Afghanistan fascineert me al vanaf dat ik als tiener op het Damrak in Amsterdam uitgelaten ‘hippie’ jongens en meisjes in een felgekleurde dubbeldekker bus zag stappen om te vertrekken naar India en Afghanistan. In diezelfde tijd las ik een boek van schrijver Ewald van Vugt over zijn reis door Afghanistan, La ilaha illala.

Behalve dat Afghanistan indertijd een paradijselijk oord voor hippies was, bleek het ook het modernste land van het Oosten te zijn, met vooruitstrevende universiteiten waar jonge vrouwen in minijurken dezelfde rechten en mogelijkheden hadden als mannen. Kabul werd terecht het ‘Parijs van het Oosten’ genoemd. Dat veranderde allemaal drastisch toen in 1978 de communisten de macht in Kabul grepen en een jaar later Rusland het land bezette. Toen ik jaren later de documentaire ‘Naar Nederland’ maakte in opdracht van Ministerie van Buitenlandse Zaken, heb ik veel met Afghaanse migranten gesproken. Ik besloot dat Farah naar Nederland was gevlucht en hier een nieuw bestaan had opgebouwd om uiteindelijk terug te keren naar Afghanistan en daar te ontdekken wat er allemaal in haar jeugd was gebeurd.' 

Welk personage uit de Hartland-trilogie is je het meest dierbaar? Is er misschien een personage waarmee je eigenschappen deelt?  

'Mijn vrouw, Nicole, heeft ooit een mooi gedicht voor me gemaakt waarin ze omschreef hoe gelukkig ik volgens haar moest zijn met al die bijzondere - fictieve - mensen om me heen. Dat is ook zo. De karakters uit mijn boeken zijn mijn jarenlange metgezellen. Ze zijn me dierbaar en maken mijn leven intenser en kleurrijker dan het al is. Met elk personage heb ik een bijzondere band. Ze zijn afsplitsingen van mijn karakter. Het impulsieve en emotionele vind ik terug in Farah. Bij Paul het masculiene aspect, maar ook de angst voor de dood. Elk personage vertegenwoordigt een bepaald aspect van mezelf.

Het is lastig te zeggen met wie ik me het meest verwant voel. Het is ook afhankelijk van de periode waarin ik met een bepaald karakter bezig ben. Zo heb ik tijdens het werken aan Schaduwvechters een onverwacht emotionele band gekregen met hoofdinspecteur Radjen Tomasoa. Radjen probeert wanhopig overzicht te houden over het grootscheepse onderzoek dat hij leidt, maar hij dreigt steeds vaker kopje onder te gaan omdat zijn eigen privé  problemen hem steeds meer parten beginnen te spelen. In een poging de zwaarste klus van zijn carrière te klaren moet hij zich ook nog eens emotioneel staande zien te houden. Het lijkt bijna een metafoor waarop ik als schrijver met Schaduwvechters bezig was. Schrijven is een gevecht waarin ik mezelf niet spaar en regelmatig met mijn eigen schaduwkanten word geconfronteerd.' 

Nieuwe uitgever

Na de overstap naar uitgeverij Luitingh Sijthoff besloot je om het eerste deel van de trilogie, De vlinder en de storm, in een ‘directors cut’ te gieten met zelfs een vernieuwd einde. Hoe was het om opnieuw het manuscript in te duiken?  

'Ondanks dat ik indertijd de prijs voor het beste thrillerdebuut heb gekregen voor De vlinder en de storm, waar ik uiteraard enorm blij mee was, ontdekte ik dat mijn schrijfstijl zich nog verder bleef ontwikkelen. Werkend aan Schaduwvechters zag ik dat er een te grote overgang van het eerste naar het tweede boek begon te ontstaan. Dan heb je twee mogelijkheden: het tweede boek aanpassen aan het eerste of andersom. Ik heb voor dat laatste gekozen. Het verhaal moest in een vloeiende lijn doorlopen. Samen met mijn uitgever Tom Harmsen en redactrice Diana Sno ben ik gaan werken aan de grondige herziening van De vlinder en de storm. Het was een arbeidsintensief project en het heeft ervoor gezorgd dat lezers extra lang op Schaduwvechters hebben moeten wachten, maar het eindresultaat is nu dat beide boeken organisch in elkaars verlengde liggen en samen een rijk geschakeerd verhaal vormen. Het gebeurt zelden dat een boek op die manier wordt gereviseerd en ik was me elke minuut dat we daar mee bezig waren bewust van het unieke karakter ervan.' 

Jouw debuut gooit nu hogen ogen in Frankrijk, waar het was genomineerd voor de Prix du polar Europeen du point. Eerder won je in 2013 de Schaduwprijs voor deze thriller en in 2014 werd het genomineerd door de Diamanten Kogel. Hoe voelt het om van deze diverse kanten erkenning te krijgen?  

'Dergelijke nominaties betekenen heel veel voor me. Natuurlijk moet een boek het hart van zoveel mogelijk lezers raken. Maar al zo snel na verschijning, zoals nu in Frankrijk, besluit een groep journalisten dat Le papillon dans la tempête tot de beste vier thrillers van Frankrijk behoort, dan is dat een ongelooflijke stimulans. Het betekende bijvoorbeeld de rijkdom om tijdens het thrillerfestival van Lyon kortgeleden met lezers over hun ervaringen te kunnen praten. Ze vertelden over de emotionele connectie die ze met Farah hadden. De nominaties zorgen er vooral voor dat ik me vereerd en gestimuleerd voel om verder te blijven schrijven. Ik ga er niet van naast mijn schoenen lopen, ik leer er beter van te werken.' 

Schaduwvechters is opnieuw een filmisch geschreven verhaal waarin de zoektocht naar de waarheid centraal staat. De plot deelt zelfs enkele overeenkomsten met de actualiteit. Vind je het als schrijver belangrijk om de lezer via fictie anders naar de wereld te laten kijken of focus je op het overbrengen van een spannend geschreven verhaal?  

'Mijn grote schrijversidool is en blijft Stieg Larsson. Hij putte uit de actualiteit en uit wat er in onze samenleving gebeurt aan misstanden en maakte daar spannende boeken van. Ik ben opgegroeid in de periode dat het Watergate schandaal speelde: twee Amerikaanse journalisten dwongen in de jaren zeventig met blocnote, een potlood en een flinke dosis doorzettingsvermogen president Nixon uiteindelijk om af te treden omdat hij de zaak belazerde. Recentelijk heeft een collectief van Britse onderzoeksjournalisten de identiteit weten te ontdekken van de mannen die de MH17 hebben neergehaald. En nu de publicatie van de Panama Papers. Wat een lef en wat een doorzettingsvermogen. Journalisten die de wereld intrekken om politieke misstanden in kaart te brengen en die ons activeren om in onze ‘eigen wereld’ niet alles voor zoete koek aan te nemen, die mensen zijn mijn helden. Om die reden vond ik Mikael Blomkvist als karakter in de Millennium-reeks van Stieg Larsson zo interessant. Blomkvist is een ‘loner’ die er voortdurend op uit is om de leugen achter de waarheid te ontdekken ‘Mijn’ Farah begint in De vlinder en de storm als een middelmatige journaliste, maar groeit dankzij haar doorzettingsvermogen en een vergelijkbare passie als die van Blomkvist uit tot een journaliste van verrassend groot kaliber.' 

Trilogie

De Hartland-serie is aangekondigd als een trilogie, dus zal uiteindelijk uit drie boeken komen te bestaan. Denk je al na over het moment dat je jouw seriepersonages los moet laten?

'Die vraag werd me laatst ook gesteld in Lyon toen ik samen met schrijver Parker Bilal een paneldiscussie deed. Bilal vertelde dat hij ooit met het idee van een trilogie begonnen was over het ontstaan van de Arabische lente in Egypte en nu inmiddels met zijn zesde boek erover bezig is. Simpelweg omdat de geschiedenis waarover hij schrijft voortdurend in beweging is. Ik heb steeds meer het vermoeden dat er exact om die reden nog best wel een vervolg op mijn eigen trilogie in zal zitten. De thema’s in mijn boeken, internationale bedrijfscorruptie, mensenhandel en politieke misstanden stoppen niet als ik het derde boek af heb. Bovendien, als ik zie hoe Farah zich in Schaduwvechters ontwikkelt, dan kan ik me op dit moment nog niet voorstellen dat ik zomaar ineens een definitieve rem zet op die ontwikkeling. Ik houd op dit moment alle opties open.'  

Waar zie je jezelf over tien jaar als schrijver? Zijn er dingen die je graag nog wilt bereiken?  

'Eerlijk gezegd gaat er geen dag voorbij dat ik, terugkijkend op de jaren dat ik nu fulltime aan het schrijven ben, mezelf meer dan gelukkig prijs dat ik dit mag doen. Schrijver zijn is een eenzaam beroep, ik verlang nog regelmatig terug naar mijn werk als televisieregisseur, waar ik het gros van de tijd met andere mensen voor en achter de camera samenwerkte. Maar ik ben nu een wereld aan het scheppen waarin ik mezelf dagelijks verwonder, en in de meest verrassende situaties nieuwe mensen leer kennen. Nu de erkenning komt, ook internationaal, krijgt dat extra bestaansrecht. Mijn toekomst ligt feitelijk besloten in mijn heden. Ik hoop zoveel mogelijk mensen te blijven fascineren met mijn verhalen én mijn karakters. Dat betekent door blijven schrijven met hetzelfde elan en met evenveel plezier als ik nu doe.' 

Benieuwd geworden naar Schaduwvechters, het tweede deel in de Hartland-trilogie? Op Hebban maak je kans op een exemplaar van deze thriller! Bekijk het kader rechts naast dit interview voor meer informatie.