Wat lees jij liever: een waargebeurd verhaal of een roman?

Wat lees jij liever: een waargebeurd verhaal of een roman?

Wat lees jij liever: een roman of een waargebeurd verhaal? Zeker als het thema de Tweede Wereldoorlog is, heeft iedereen een persoonlijke voorkeur en ik vind het erg boeiend om daar eens wat dieper op in te gaan.

De reactie die ik vaak hoor is dat een autobiografisch of waargebeurd verhaal over de oorlog 'beter' of 'echter' is dan een roman. Waargebeurde verhalen vertellen ons over de feiten en geven ons een duidelijke geschiedenisles. Een roman is en blijft uiteindelijke niet meer dan een verzonnen verhaal. Een roman vertroebelt onze blik op de ware gebeurtenissen, zo wordt er soms gezegd.

Al zo lang als de mens bestaat vertellen we elkaar verhalen. Verhalen die generaties lang worden doorverteld en niet mogen worden vergeten. Verhalen over ware gebeurtenissen, maar ook fabels, legendes, anekdotes en sprookjes. We zijn gewend om informatie tot ons te nemen in de vorm van verhalen. Tegenwoordig noemen marketeers dit fenomeen storytelling en gebruiken ze de verhalende vorm in hun communicatie over producten zodat jij als consument hun verhaal beter onthoudt en dus tot aankoop overgaat – tenminste dat hopen ze.

Toch hoor ik ook vaak van lezers dat ze liever geen waargebeurde verhalen lezen over zware onderwerpen. Te confronterend. Als je weet wat er tijdens de Tweede Wereldoorlog is gebeurd, dan kan ik me dat goed voorstellen. Als je bij iedere zin die je leest beseft dat een persoon het allemaal echt heeft meegemaakt dan is dat ook voor de lezer enorm aangrijpend en soms té aangrijpend. De ellende komt dan té dichtbij. Het kan zelfs depressief maken.

Dus als we boeken over de oorlog lezen willen we, hoe wrang het misschien klinkt, ook een beetje het gevoel hebben dat we voor onze ontspanning kunnen lezen. Dat er een klein stemmetje tegen ons kan zeggen ‘het is toch maar een verhaal’. Die stille verzekering helpt ons als lezers om het hele verhaal als een spons op te zuigen. We lezen dan niet alleen met ons verstand, maar ook met ons gevoel. Romans doen dat met ons. Met als mooie bijvangst dat we toch iets leren over de oorlog en er op onze eigen manier bij stil kunnen staan.

Het is dan ook niet gek dat romans over de oorlog enorm goed verkocht worden. Ga maar eens na: De aanslag, Haar naam was Sarah, Oorlogswinter, De tweeling, De jongen in de gestreepte pyjama, Het familieportret – stuk voor stuk bestsellers, maar allemaal verzonnen verhalen; fabels, lariekoek. Maar dat is wat we willen, dat is wat wij als mensen al duizenden jaren prettig vinden.

Een uitspraak die het ook goed doet bij boeken en films is: ‘gebaseerd op een waargebeurd verhaal’. We krijgen een verhaal voorgeschoteld dat echt is gebeurd, maar toch hebben we hulp van het stemmetje dat zegt dat de gebeurtenissen gedramatiseerd en links en rechts voor een stukje verzonnen zijn. De media vinden zulke waargebeurde verhalen ook prachtig, want daarmee kunnen ze beter hun kranten en TV programma’s vullen. Een gevolg hiervan is dat het plakkaat waargebeurd als het maar enigszins kan op een boek wordt gezet, want dat verkoopt beter.

En het mooie van dit onderwerp is: soms lees ik waargebeurde verhalen, zoals deze, waarvan ik denk: wat die persoon heeft meegemaakt, dat is zo ongelooflijk, dat zou geen schrijver hebben kunnen verzinnen. De waarheid is soms net een roman.

Dus zeg het maar. Wat lees jij liever: een roman of een waargebeurd verhaal? En waarom?

Ik ben benieuwd naar jullie meningen!

Elmer den Braber

Lees meer over Elmer en zijn boek hier op Hebban en op www.elmerdenbraber.nl

Benieuwd naar deze roman? Iedere vrijdag verloten we een exemplaar van Mijn vader was een NSB'er. Doe mee met de prijsvraag!