Will Dean: ‘Ik heb geen controle over mijn personages’
Pas halverwege zijn dertiger jaren kreeg Will Dean het plan om te gaan schrijven. Hij en zijn Zweedse vrouw waren het drukke leven in Londen zat en emigreerden naar Zweden, waar ze een stuk land kochten en een houten huis bouwden. Hier vond Dean de tijd en rust om te beginnen. Hij mocht misschien lang gewacht hebben met schrijven, maar zijn debuut Dark Pines – de originele Engelse titel – was meteen een doorslaand succes. ‘Ik heb denk ik gewoon heel veel geluk gehad,’ vertelt hij tijdens een Skype-interview vanuit zijn Zweedse houten huis. ‘Mensen zijn over het boek gaan praten, waardoor het steeds beter ging lopen. Ik denk dat het komt doordat Tuva zo’n ongebruikelijk hoofdpersonage is. Ze is een outsider, een stadsmens die moet overleven in een extreem rurale gemeenschap in Zweden. Ze is bang voor de natuur, maar komt in aanraking met elanden, beren en wolven. Ze wil dan ook liever in Londen zijn, maar is in het kleine dorpje Gavrik gaan wonen om in de buurt van haar ernstig zieke moeder te wonen. Al heeft ze niet eens zo’n goede band met haar moeder… Ik denk dat veel lezers zich in haar herkennen. Vergelijkbare conflicten voelt iedereen wel in het dagelijks leven.’
Horen
Tuva Moodyson, een dove verslaggever van een lokaal Zweeds krantje, is op zoek naar het verhaal dat haar carrière kan lanceren, in de hoop eindelijk het piepkleine dorp Gavrik te verlaten.Zien
Twee lichamen liggen diep in de bossen bij een afgelegen Zweeds dorpje. Hun ogen ontbreken.Zwijgen
Een web van leugens. Een onopgeloste moord van twintig jaar geleden.Kan Tuva de moordenaar te slim af zijn voor ze diens laatste slachtoffer wordt? Ze wil het graag geloven. Maar daarvoor moet ze haar ergste angsten overwinnen en diep de bossen in trekken.
Vertaling: Catalien van Paassen en Willem van Paassen
Tegengesteld
De jacht is niet het eerste boek dat Dean schreef, maar wel het eerste dat hij goed genoeg vond. ‘Het eerste boek dat ik schreef is totaal mislukt,’ vertelt hij, ‘vermoedelijk omdat de hoofdpersoon te veel op mezelf leek. Dat is echt een beginnersfout.’ In De jacht is hoofdpersonage Tuva Woodyson dan ook een vrouw, journaliste en doof. Zeg maar alles wat Will Dean niet is, maar moeilijk om haar te schrijven was het niet. ‘Ze kwam heel natuurlijk in mijn hoofd,’ legt hij uit. ‘Ik ben heel visueel ingesteld. Ik zag een dennenbos, een gravelweg omhoog kronkelen en daarop reed een pick-uptruck. Ik zoomde verder in en zag een vrouw achter het stuur zitten, een vrouw met gehoorapparaatjes.’
Hij koos niet voor de gemakkelijke weg door die gehoorapparaatjes gewoon te negeren, maar besloot onderzoek te doen naar doofheid. ‘Ik was bang om dove mensen onrecht aan te doen,’ zegt Dean. ‘Daarom heb ik veel gelezen en bekeken over doofheid. Maar vooral ben ik mijn dove vriend heel erg dankbaar voor het meelezen. Zo heb ik sommige details aangepast, bijvoorbeeld de momenten dat Tuva de batterijtjes van haar gehoorapparaatjes vervangt. Het beste is namelijk om ze even te laten ademen als je de veiligheidssticker eraf trekt, want dat verlengt de levensduur. Zoiets had ik zonder de feedback van mijn dove vriend nooit geweten.’
Serie
In Nederland maken we nu eindelijk kennis met Tuva, maar Dean is al bezig met boek vijf in de serie. ‘Toen ik begon aan De jacht had ik nooit de intentie om meerdere boeken over Tuva te schrijven,’ vertelt hij. ‘Maar ik krijg nog steeds een soort high van schrijven over haar. Ze is erg verrassend, vooral omdat ze zo’n complex personage is. Ik begrijp haar namelijk nog steeds niet helemaal, er valt nog van alles te ontdekken. Misschien dat ik haar na boek tien nog steeds niet goed begrijp.’
Wat haar geheim precies is, is ook voor Dean niet duidelijk. ‘Ik heb niet echt controle over personages,’ licht hij toe. ‘Het gaat niet om rationele keuzes. Personages, situaties en scènes komen meer als een droom in mijn hoofd. Het bijzondere van Tuva is dat ze nieuwsgierig is en grappig. Ze is grappiger dan ik. Ze reageert bijvoorbeeld heel geestig op mensen. Niet per se hardop, maar je zit als lezer in haar gedachten. Ik vind het vooral ook leuk om samen met haar ouder te worden en de ontwikkeling te zien in de relaties met haar vrienden.’
'Het bijzondere van Tuva is dat ze nieuwsgierig is en grappig. Ze is grappiger dan ik.'
Scandi-noir?
Omdat De jacht zich afspeelt in Zweden, wordt het boek vaak automatisch tot de traditie van Scandinavische-noir gerekend – ook al is de auteur Brits. ‘Ik vind mezelf helemaal niet in dat genre passen,’ zegt hij, ‘ook al houd ik enorm van die boeken en waardeer ik de schrijvers. Het is alleen de setting en de cultuur die binnen het genre passen, maar verder is Tuva echt een outsider. Zij vindt allerlei zaken, zoals de jacht, heel erg vreemd en exotisch.’
Net als Dean dat zelf vond, toen hij negen jaar geleden met zijn vrouw van Londen naar Zweden verhuisde. ‘Ik ben opgegroeid in de East-Midlands, een vlakke regio in Engeland. Ik was een verlegen kind en voelde me anders dan anderen. Ik vond troost in boeken, ik leende iedere keer het maximumaantal boeken in de bibliotheek, en in de natuur. Maar toen ik op mijn achttiende naar Londen verhuisde om te studeren en later ook te werken, miste ik de natuur. Ik ontmoette mijn vrouw – die Zweedse is – in de eerste week van mijn studie en zij bleek hetzelfde gevoel te hebben. We woonden in een klein flatje in Londen, maar hielden eigenlijk meer van de natuur.’
Toen het stel online een stukje Zweeds land te koop zag staan, was de keuze dan ook snel gemaakt. ‘Geen Zweed wilde er wonen, maar wij wel,’ lacht hij. ‘Het was moerassig, dus we moesten het eerst droogleggen. We hebben zelf een houten huis gebouwd. We halen water uit de put, we hakken hout om te koken en het huis te verwarmen. Het klinkt eenzaam, maar zo voelt het niet want we zijn omringd door natuur en wilde dieren.’
'Geen Zweed wilde er wonen, maar wij wel.'
Schrijven
Het was in deze setting, dat Dean besloot zich aan het schrijven te wagen. ‘Tot halverwege mijn dertiger jaren had ik nooit gedacht dat ik een schrijver kon worden,’ vertelt hij. ‘Ik was een lezer. Ik beschouwde het niet eens als optie, maar besloot eens wat te proberen. Ik schreef dat verschrikkelijk slechte eerste boek, dat nu ergens diep weggestopt zit in een la, maar ik heb wel veel geleerd van het proces en van de afwijzingen van uitgevers en agenten.’
Pas daarna durfde Dean het aan om een nieuw verhaal, met compleet nieuw hoofdpersonage, zich ook in Zweden te laten afspelen. ‘Het heeft jaren geduurd voordat ik de dynamiek van een Zweeds stadje en de Zweedse cultuur durfde te beschrijven,’ legt hij uit. ‘Ik moest eerst de Zweedse taal begrijpen, maar ook de persoonlijkheid van mensen en hun grillen. En ook al woon ik hier inmiddels negen jaar, nog altijd begrijp ik lang niet alles. Daarom ben ik blij dat mijn Zweedse vrouw altijd de eerste versie leest.’
Zintuigen
De jacht begint met een lichaam dat gevonden wordt in het bos, op de eerste dag van het jachtseizoen. ‘Dat is zo’n groot ding in de Zweedse gemeenschap,’ vertelt Dean. ‘Dat had ik nooit begrepen zonder hier te wonen of zonder de uitleg van mijn vrouw. Veel lokale winkeliers sluiten hun deuren, zodat zij en hun personeel kunnen deelnemen aan de jacht. Dat voelt voor mij heel vreemd, maar hier is het normaal. En het zorgt voor een vreemde onderliggende spanning, als je tijdens een wandeling allerlei geweerschoten hoort.’
Toch is het niet alleen gehoor, of juist het gebrek daaraan, dat een belangrijke rol speelt in het boek. Ook de andere zintuigen komen opvallend aan bod. Dean: ‘Ik houd er erg van om over de natuur te schrijven, over de bijen, de vogels, soorten mos. Niet alleen hoe het eruitziet, maar ook hoe het ruikt. Of smaakt. Daarom heb ik Tuva zo goed mogelijk willen leren kennen. Ik wil weten wat ze voelt, wat ze proeft, wat ze van dingen vindt. Voor mij zijn die zintuiglijke details vergelijkbaar met de HD-kwaliteit van een film. Het zorgt ervoor dat je je nóg meer kan onderdompelen in het verhaal.’
Auteursfoto © via A.W. Bruna Uitgevers
