XXL Challenge Checklist: Lees een favoriet van Hebban-redacteur Martijn
Challenge 2019 | De thema's: jan-jun, jul-dec | Top 100 gelezen | Top 100 voorgenomen | FAQ | XXL Checklist
Download de Hebban Reading Challenge XXL Checklist
Voor deze XXL Challenge Checklist-categorie moet je een favoriet boek van elk van de zes Hebban Crewleden lezen. Elk van ons heeft zijn eigen voorkeursgebieden en dat van mij is sciencefiction en fantasy.
Geekschaal
Voor de een zal dat een eitje zijn (want ook een liefhebber van het fantastische genre) voor de ander een enorme uitdaging. Daarom heb ik naast 'zware SFF', waar je voorkennis van het genre en/of van wetenschap voor nodig hebt, ook een paar toegankelijke boeken opgenomen. In een geekschaal (lopend van 1 tot en met 5) heb ik aangegeven wat je kunt verwachten. Onderaan ook nog een lijstje met recente favorieten (uit elke geekcategorie één).
Martijns Top 25 Maak zelf een Top 25
Duin van Frank Herbert
De absolute sciencefictionklassieker
Wat In de ban van de ring van J.R.R. Tolkien voor fantasy is, is Duin voor sciencefiction. Het verhaal gaat over de adelijke familie Atreides die van de keizer de opdracht krijgt om de woestijnplaneet Arrakis te besturen in de plaats van hun aartsrivalen de Harkonnen. Duin - zoals Arrakis in de volksmond heet - is de enige bron van de specie, die ruimtevaart en toekomstvoorspellen mogelijk maakt. Natuurlijk wordt dat een gigantisch conflict en Paul, de troonopvolger van de Atreides, krijgt veel meer voor de kiezen dan wie ook gedacht had. Het basisverhaal klinkt wellicht als een coming of age avonturenverhaal, maar dit boek gaat veel dieper. Het behandelt een enorm scala aan onderwerpen, zoals politiek, religie, genetica, ecologie, oorlogsvoering en cultuurverschillen. De meningen over de vervolgdelen lopen uiteen, maar persoonlijk vond ik Duin Messias en God-Keizer op Duin minstens zo goed als het eerste deel. Wees echter gewaarschuwd: de spinoffs geschreven door Brian Herbert (zoon van) en Kevin Anderson halen bij lange na niet het niveau van de oorspronkelijke serie.
Geekschaal: 2 uit 5
Subgenre en kenmerken: space opera, verre toekomst, politiek, ecologie, cultuur, religie, genetica
Verkrijgbaarheid: elke boekhandel, elke tweedehandszaak en online
Zenumagiër van William Gibson
De naamgever van cyberspace
Inmiddels is deze roman enigszins retro geworden omdat de wereld andere afslagen heeft genomen dan Gibson aannam in zijn boek. Zo is de Sovjetunie nog een factor in de toekomst van Zenumagiër en ziet het internet er heel anders uit dan wij het nu ervaren. Dat doet echter helemaal niets af aan de supersnelle, gritty toekomst die Gibson laat zien. Case is een aan lager wal geraakte hacker die door een mysterieuze organisatie ingehuurd wordt om de kraak van de eeuw te zetten. Al snel wordt duidelijk dat het veel gevaarlijker is dan voorgespiegeld, niet alleen voor hemzelf, maar mogelijk voor de hele mensheid. Zeer geschikt voor thrillerliefhebbers die wel wat technologie (en technobabble) aankunnen. Gibson was een van de pioniers van het cyberpunkgenre, dat opkwam toen het internet nog maar een concept was en Gibson nog nooit een computer aangeraakt had. Visionair, heftig spul mèn.
Geekschaal: 4 uit 5
Subgenre en kenmerken: cyberpunk, kunstmatige intelligentie, nabije toekomst, cyberspace, zelfkant, drugs
Verkrijgbaarheid: elke tweedehandszaak en online
Enders Game van Orson Scott Card
Grootste twist uit de SFF geschiedenis
Andrew Wiggin - bijnaam Ender - wordt geselecteerd voor de militaire opleiding. Daar zal hij leren om te vechten tegen de aliens die lang geleden de aarde aanvielen. Zijn oudere broer en zus zijn afgekeurd (hij was te agressief, zij te zacht) maar delen zijn enorme intelligentie en strategisch inzicht. Terwijl Ender zich door de opleiding slaat, manipuleren zijn verwanten de wereldpolitiek. De verfilming doet totaal geen recht aan de spectaculaire gevechten in de gewichtsloze trainingsruimte en de ontknoping. Ook laat de film meerdere verhaallijnen weg, waardoor de diepere lagen van het boek - over o.a. verantwoordelijkheid, verwantschap, moord en schuldgevoel - onvoldoende uit de verf komen.
Auteur Orson Scott Card heeft hele rare en enge opvattingen over de wereld, maar gelukkig komen die in dit boek niet naar voren. Enders Game is een uitstekend instapboek voor militaire sciencefiction. Het vervolg - Spreker voor de doden - is een totaal ander boek en eigenlijk nog beter, waardoor een niet-SF lezer zich op een geleidelijke manier in de mogelijkheden van het fantastische genre kan verdiepen.
Geekschaal: 2 uit 5
Subgenre en kenmerken: militaire SF, aliens, politiek, verwantschap, verantwoordelijkheid
Verkrijgbaarheid: elke tweedehandszaak en online
1984 van George Orwell
Het basisboek van de dystopie
1984 wordt zowel door de literatuur als de fantastische genres geclaimd en terecht. Het is een geweldig boek over de gevaren van overheden met teveel macht en een briljante schets van een dystopische samenleving zonder uitzicht. Waar moderne verhalen in het dystopische subgenre vaak nog wel een greintje hoop op de goede afloop hebben (of zelfs echt goed aflopen), is 1984 keihard: er is geen hoop, de laars van de onderdrukker zal voor altijd op het gezicht van de mensen blijven stampen. Dit is absoluut geen makkelijk boek om te lezen - door de inhoud, maar zeker ook door het taalgebruik en de ideeën - maar het is redelijk makkelijk te volgen in verhaal en boodschap.
Wat het voor mij een echt briljante SF-roman maakt is het idee van de taal Newspeak (Nieuwspraak). Deze taal wordt in de wereld van het boek langzamerhand ingevoerd en moet in 2050 (dus meer dan 65 jaar in de toekomst van het verhaal) de enig overgebleven communicatiemiddel zijn. De essentie van de taal (er is een ijzingwekkend essay over Nieuwspraak opgenomen na het einde van het verhaal) is het onmogelijk maken van het uitspreken en zelfs denken van afwijkende meningen en verzet. De onderdrukking en daarmee de dystopie gaat daarme nog een stuk verder dan dwang en bedreiging: het gaat om het door taal herprogrammeren van de mensen om opstand onmogelijk te maken. Oorlog is vrede. Vrijheid is slavernij. Onwetendheid is kracht. En natuurlijk: 2+2=5, want Big Brother is watching you!
Geekschaal: 2 uit 5
Subgenre en kenmerken: dystopia, politiek, totalitarisme, taaltheorie
Verkrijgbaarheid: elke boekhandel, elke tweedehandszaak en online
De twaalf koningen van Sharakhai, Bradley Beaulieu
Exotische fantasy in een prachtig uitgewerkte wereld
Çeda is de jongste en meest succesvolle gladiator van de woestijnstad Sharakhai. Maar vechten in de putten is niet haar levensdoel: ze wil weten waarom haar moeder is vermoord en wat de twaalf koningen van de stad daar precies mee te maken hebben.
Beaulieu bouwt zijn wereld en personages heel mooi op en je hebt echt het gevoel alsof je in de broeierige straten van Sharakhai rondloopt. De verschillende facties, de koningen en de vormen van magie worden op intrigerende wijze uit de doeken gedaan. De serie Het lied van het gebroken zand heeft inmiddels drie vertaalde delen en er verschijnen regelmatig nieuwe boeken en losse novelles. Ook zeer toegankelijk voor beginnende fantasylezers.
Geekschaal: 2 uit 5
Subgenre en kenmerken: epische fantasy, exotisch, 1001 nachten, actie
Verkrijgbaarheid: elke boekhandel, elke tweedehandszaak en online
Recente favorieten
De meeste van deze verhalen zijn oud(er), maar ik lees natuurlijk regelmatig nieuwe, frisse, verrassende fantastische verhalen. Vandaar hieronder nog een kort lijstje, met uit elke geekschaal één voorbeeld (maar er zijn er veel meer).
Quarantaine van Erik Betten
Betten won de Schaduwprijs met zijn als thriller uitgegeven zombie-apocalypsboek Quarantaine. Fantastisch om te zien dat zo'n crossoververhaal zo gewaardeerd wordt in de thrillerarena. Het boek is toegankelijk en herkenbaar omdat het in Nederland speelt in onze tijd. Door de gasboringen in Groningen komt er een bacterie omhoog die mensen in zombies verandert. Het is een spannend verhaal over wat er in het 'zombiegebied' gebeurt, maar ook over de politiek. Het is te lezen als een hyperbool van de aanpak van de regering van het 'aardbevingsgebied' en hoe de bewoners ervan zich in de steek gelaten voelen. Maar ook als speculatief verhaal werkt het uitstekend.
Geekschaal: 1 uit 5
Subgenre en kenmerken: zombie-apocalyps, politiek, journalistiek, gasboringen en aardgasbevingenproblematiek
Verkrijgbaarheid: elke boekhandel, sommige tweedehandszaken en online
The Murderbot Diaries (vier delen) van Martha Wells
Murderbot is een artificieel persoon die ingezet wordt als beveiliger. Hij heeft de controlemodule waarmee zijn opdrachtgevers hem bevelen kunnen gegeven lang geleden gehackt, maar hij blijft hun opdrachten uitvoeren omdat dat makkelijker is (Murderbot is sociaal onhandig en kijkt liever soaps). In All Systems Red moet hij toch voor zichzelf gaan beslissen en dat heeft grote gevolgen. Briljant hoofdpersonage in een enigszins generiek SF-universum, zo sterk geschreven dat je wel met Murderbot mee móet.
Geekschaal: 2 uit 5
Subgenre en kenmerken: militaire SF, AI, actie, sociale angst
Verkrijgbaarheid: gespecialiseerde boekhandel en online
Dogs of War van Adrian Tchaikovsky
Rex is a good boy... Tenminste als je niet zijn doelwit bent, want Rex is een genetisch gemanipuleerde überhond, groter dan een mens, met bijna net zoveel intelligentie en volgehangen met wapens. Hij en zijn team vechten voor hun baas in een twijfelachtige oorlog. Wat gebeurt er met de (dierlijke) wapens, als de oorlog illegaal verklaard wordt en er sprake lijkt van oorlogsmisdaden?
Geekschaal: 3 uit 5
Subgenre en kenmerken: militaire SF, dierenrechten, oorlogsmisdaden, genetische manipulatie
Verkrijgbaarheid: gespecialiseerde boekhandel en online
The Black Tides of Heaven/ The Red Threads of Fortune/ The Descent of Monsters van JY Yang
Deze serie novellen speelt in een orientaalse wereld waar zowel technologie als magie bestaan en mythische wezens het land en de lucht onveilig maken. Elk deel heeft een andere hoofdpersoon en deel drie heeft zelfs een totaal andere stijl, maar de sfeer en verwondering zijn prachtig.
Geekschaal: 4 uit 5
Subgenre en kenmerken: silkpunk, familie, gender, magie vs. technologie, rouw, opstand
Verkrijgbaarheid: gespecialiseerde boekhandel en online
Sorceror of the Wildeeps/ A Taste of Honey van Kai Ashante Wilson
Als je echt ingewikkelde maar prachtig geschreven fantasy wilt lezen (en je vindt het niet erg om niet direct te snappen wat er aan de hand is) dan zijn de novelles van Wilson aanraders. De wereld die in deze boeken geschetst wordt, is bizar, afschuwelijk en prachtig en de personages zijn complex en interessant. Sorceror of the Wildeeps is een actieverhaal, terwijl A Taste of Honey een romance is.
Geekschaal: 5 uit 5
Subgenre en kenmerken: sciencefantasy, diversiteit, goden, homoseksualiteit, geweld
Verkrijgbaarheid: gespecialiseerde boekhandel en online
