YA sciencefiction: nieuwe hype of gewoon goede boeken?

Dit jaar verschijnen in Nederland bij verschillende uitgeverijen sciencefictionboeken voor Young Adults. De meeste daarvan spelen buiten onze bekende aarde, zoals Rood van Pierce Brown, dat op Mars speelt, Phobos van Victor Dixen, dat vertelt over een ruimtemissie naar diezelfde planeet en Eenzaam en extreem ver weg van Kate Ling, dat in de interstellaire ruimte speelt, aan boord van een generatieruimteschip op weg naar een andere ster.  

Ook Veronica Roth, de auteur van Divergent, is bezig met een sciencefictionserie, spelend op een andere planeet. Deel 1, Carve the mark, zal in januari 2017 in het Engels verschijnen. De Nederlandse vertaling zal ongetwijfeld niet veel later volgen.

Niet al die YA/scifi-boeken zoeken het buiten onze wereld. Unplugged van Donna Freitas verkent de App-wereld, een virtuele versie van de onze. Reboot van Amy Tintera gaat over jongeren die na hun dood gereboot worden. De al iets oudere serie 'Mortality Doctrine' van James Dashner speelt in een combinatie van een virtuele en een futuristische wereld.  

Nou zou je kunnen zeggen: dystopieën zijn toch ook sciencefiction? Dat klopt, als je van afstand naar de fantastische genres kijkt, maar het dystopische subgenre onderscheidt zich wel duidelijk van andere sciencefictionstromingen, door de duistere toonzetting en de nadruk op onderdrukking en verwoesting. De meeste dystopieën van de afgelopen jaren spelen zelfs in een postapocalyptische wereld, waar grote rampen de mensheid hebben gereduceerd.  

Deze nieuwe stroom van Young Adult sciencefiction heeft andere settingen en lijkt iets optimistischer van toon. Maar is het ook de nieuwe YA-hype?  

Sciencefiction - de nieuwe hype?  

Redacteur Jolijn Swager van uitgeverij Moon vindt in elk geval van wel: 'Wij hebben die trend ook zeker opgemerkt, vorig jaar vlak voor de boekenbeurs in Bologna (2015) al. Toen heeft Marieke Woortman (de uitgever) al The Loneliness of Distant Beings (vertaald als Eenzaam en extreem ver weg) aangekocht, een van de "hotte boeken" van de beurs om dat zo maar te noemen. Deze trend merkten we op door het aanbod in het buitenland en door "geruchten" van onze scouts in Engeland en New York.'  

Acquirerend redacteur Suzanne Verkoren en uitgever Susanne Diependaal van Van Goor/Best of YA zien ook een scifi-trend bij YA. 'Veronica Roth (auteur van het succesvolle Divergent) heeft ook aangekondigd dat haar volgende boek een scifi zal zijn, dat heeft de trend wellicht nog meer versterkt.'

Bij uitgeverij Luitingh-Sijthoff kijken ze er iets anders tegenaan. Redacteur Maarten Basjes zegt: 'Ik weet niet of er per se sprake is van een trend. Althans, wij hebben niet bewust gekozen een/deze trend te volgen. Ik denk wel dat veel schrijvers steeds meer geïnspireerd en beïnvloed worden door allerlei genres, waaronder ook sciencefiction. In de bioscoop is het allang geen niche genre meer, zeker niet dankzij het succes van alle superheldenfilms. En de nieuwe generatie auteurs, zoals Pierce Brown, groeien daar mee op. Waardoor je het dus ook steeds meer ziet terugkomen in hun boeken.'

'We leven in een wereld waar alles heel snel verandert. De afgelopen 20-25 jaar zijn er zoveel veranderingen in technologie geweest dat we halsoverkop een toekomst in bewegen die we nog niet begrijpen. En terwijl we onderweg zijn, proberen we nieuwe regels op te stellen. Daarom is sciencefiction – al is het altijd relevant geweest – nu nog relevanter.' - auteur Kate Ling (Eenzaam en extreem ver weg)

Waarom sciencefiction?

Maar wat is de reden dat sciencefiction nu aanslaat bij Young Adults? Kate Ling, de auteur van Eenzaam en extreem ver weg, zegt daarover: 'We leven in een wereld waar alles heel snel verandert. De afgelopen 20-25 jaar zijn er zoveel veranderingen in technologie geweest dat we halsoverkop een toekomst in bewegen die we nog niet begrijpen. En terwijl we onderweg zijn, proberen we nieuwe regels op te stellen. Daarom is sciencefiction – al is het altijd relevant geweest – nu nog relevanter.' Zie haar hele videoboodschap onderaan dit artikel.  

Vervagende grenzen en golfbewegingen  

Maarten Basjes ziet een andere ontwikkeling: 'De grenzen tussen genres vervagen steeds meer. Rood is bijvoorbeeld niet puur – lees: hardcore – sciencefiction, helemaal niet zelfs. En daardoor ook toegankelijk voor het grote publiek, waaronder de YA-lezers. Maar we hebben het natuurlijk vooral aangekocht omdat het gewoon een steengoed boek is, en niet omdat het aansluit bij een trend.'

Suzanne Verkoren geeft aan dat het hen ook niet gaat om het volgen van een trend: 'Reboot past inderdaad in die trend, al hebben we het zeker niet alleen aangekocht omdat het scifi is maar vooral omdat het een heel sterk verhaal is met een kickass hoofdpersonage. De serie The Cage van Megan Shepherd past ook binnen de scifi trend, maar deze boeken hebben we al aangekocht voordat die trend zo zichtbaar werd. We vielen er toen vooral voor dat het een heel sterk verhaal was in een hele nieuwe, en goed opgebouwde setting.'

Daarnaast geeft ze aan: 'De genres van YA en Adult gaan steeds meer overlappen en we zien dat vampiers, engelen, dystopian opkwamen bij YA en doorgroeiden naar Adult. Nu de YA-fans van het eerste uur ouder worden en verder lezen, groeien de genres die ook in het volwassensegment populair zijn vanzelf mee.'

Gaat de trend doorzetten?  

Moon is inderdaad van plan om meer te doen met deze trend. Jolijn Swager: 'Wij hebben er bij Moon meteen op in gezet door twee scifi-titels aan te kopen in het voorjaar van 2015. Beide manuscripten moesten nog afgeschreven worden zelfs… Eenzaam en extreem ver weg is vorige week verschenen en dit najaar (november) verschijnt de tweede titel: Duizend hoog van Katherine McGee – een soort futuristische soap die zich afspeelt in een wolkenkrabber.'

Bij Luitingh-Sijthoff zijn verder geen specifieke YA-sciencefictiontitels in aantocht, behalve Gouden Zoon, het vervolg op Rood.

Susanne Diependaal stelt: 'Ik denk dat er altijd een golfbeweging is in de grote genres als fantasy en contemporary. Na Vampiers kwamen de Engelen, daarna de Dystopian, door met Contemporary en nu is zowel Space / Scifi aan het groeien als Fantasy en Urban Fantasy. Maar ook de Contemporary boeken blijven geliefd.'

En jij?

Voor de jongere sciencefictionlezers breken dus mooie tijden aan. Wat vind jij van de trend? Sta je juichend toe te kijken of is dit helemaal niets voor je? Ken jij een Engelstalige YA-sciencefictionserie die zeker een Nederlandse vertaling verdient? Noem hem in een reactie onder dit artikel en licht je keuze toe. Wie weet wat daar nog van kan komen!

Hebban vroeg auteur Kate Ling naar haar visie op de recente populariteit van sciencefiction onder Young Adults. Bekijk de video hieronder!