Zeewier is een pareltje

Van 30 november tot en met 11 december 2015 komen de Verenigde Naties in Parijs bijeen voor de zogenaamde ‘klimaattop’. Daar moet een nieuw klimaatakkoord gesloten worden, die in 2020 in moet gaat wanneer het Kyoto-protocol afloopt.  

Een goed moment om uitgebreid te spreken met Lisette Kreischer, o.a. kookboekenschrijfster, blogger, conceptontwikkelaar en bedenker van de Dutch Weed Burger – een veganistische burger verrijkt met zeewier. Onlangs won ze voor de tweede keer de Vegan Award voor beste Vegan Friendly Cateraar. Bovendien ging haar nieuwste boek Groente uit zee na een maand al in herdruk, een bijzondere prestatie voor zo’n specifiek kookboek.  

Het klimaat en je voeding, twee dingen die in eerste instantie niets met elkaar te maken lijken te hebben. Toch blijkt de keuze voor wat je in de mond stopt een enorme invloed te hebben op onze planeet. Kun je dat uitleggen?  

‘De afgelopen zestig jaar hebben we een industrie gebouwd op een lineaire visie. Op het idee dat alles snel, goedkoop en veel moet zijn. Dat we vooral niet tekort moeten komen. Dat vlees, vis en zuivel nodig zijn om gezond te blijven. We hebben stelselmatig natuurlijke grondstoffen aan de aarde onttrokken om vervolgens stelselmatig CO2 en methaangas uit te stoten in grote hoeveelheden. De afgelopen jaren zijn we echter in gaan zien dat dit niet lang meer houdbaar is voor de aarde. In 2050 lopen er waarschijnlijk 9 miljard mensen rond die moeten eten. In 2020 zal alle vis uitgestorven zijn als we op de voet van nu verder blijven jagen op zee. In 2040 krijgen we een groot zoetwaterprobleem als we op de schaal en manier van nu blijven consumeren. Vóór 2050 vindt NASA vast geen extra aardbollen. We moeten het dus met deze aarde doen. Ik geloof dat we onderdeel zijn van een nieuwe en nodige ontwikkeling en dat we daarin allemaal een rol te spelen hebben.’  

Met het promoten van een plantaardig dieet en lifestyle vervult Lisette die rol met verve. Er is namelijk een alternatief.  

‘Een die wel houdbaar is voor de aarde en die mogelijkheid omarmen steeds meer mensen. Door bewuster te leven, gebruik te maken van natuurlijke energie en de plantenkeuken te omarmen, kunnen we weer gaan samenwerken met de natuur. De plantaardige keuken vereist veel minder zoet water, is efficiënt (je hebt namelijk de koe niet meer nodig, maar gaat direct naar de bron) en heeft een veel kleinere voetafdruk. En dan is daar ook nog eens zeewier (macroalgen). Zeewier, dat glibberige groene plantje uit zee dat geteeld kan worden op open zee, dus geen landbouwgrond nodig heeft, ook geen zoet water en dat op alleen zonlicht groeit en op de nutriënten die al in zee aanwezig zijn. Ook bevat zeewier een hoog gehalte aan nutriënten. Het is rijk aan eiwitten en omega 3, de reden waarom mensen vaak nog vis denken te moeten eten. De vis maakt echter zelf geen omega 3 aan, maar krijgt het binnen door het eten van algen. Zeewier als onderdeel van de plantaardige keuken maakt dat deze keuken niet alleen ontzettend veelzijdig is, maar ook ontzettend duurzaam en volwaardig. De mogelijkheden zijn eindeloos zonder concessies te hoeven doen aan genieten en lekker eten. En die laatste twee zijn natuurlijk ook ontzettend belangrijk en kunnen nu eindelijk hand in hand gaan met een duurzame lifestyle. Ik noem het dan ook vaak de ecofabulous lifestyle; genieten in stijl met respect voor mens, dier en natuur. Wie wil dat nou niet?’ knipoogt Lisette.  

Zeewier in het ziekenhuis  

Blijkbaar geldt dat voor steeds meer mensen. Plantaardige voeding staat steeds meer in de aandacht. Het Voedingscentrum gaf pas het advies om meer groenten en bonen te eten, naar aanleiding daarvan had Arjen Lubach een goedbekeken sketch in zijn programma Lubach op Zondag. Bovendien worden vegan blogs en kookboeken steeds populairder en zetten steeds meer restaurants veganistische opties op hun menukaart.  

De veganistische keuken lijkt meer en meer geaccepteerd te worden. Waar denk je dat die kentering vandaan komt?  

‘Gelukkig maar! We hebben het bewijs dat veel niet heeft gewerkt wat we in de afgelopen vijftig tot zestig jaar hebben geroepen en gecreëerd. Het is een uitputtingsslag geweest zowel voor mens, dier en natuur. En nu zien mensen steeds meer de mogelijkheden van de plantaardige keuken en dat dit gewoon de betere optie is. Het is een duurzame, gezonde en vriendelijke keuze. Gelukkig zijn er ook steeds meer bedrijven die heerlijke producten maken en bloggers die geweldige recepten delen. Deze ontwikkeling is aan en niet meer te stoppen.’ 

Ook het gebruik van zeewier krijgt steeds meer aandacht, ook van overheden en politieke instanties, omdat zij doorkrijgen dat de bio-industrie te veel water en landbouwgrond kost en daardoor slecht is voor het milieu. Voor de teelt van wieren is geen zoet water of landbouwgrond vereist. Toch is het bij veel mensen nog onbekend welke invloed veeteelt op onze planeet heeft, ook doordat er door milieuorganisaties niet over gesproken wordt. Daarvan zijn genoeg voorbeelden te zien in de bekende documentaire Cowspiracy. Denk je dat dit taboe de komende jaren toch doorbroken zal worden?  

‘I think: yes!!! We werken er hard aan, aan het geven van informatie en het bieden van inspiratie en de groep mensen die dit ook erkennen is groeiende. Tien jaar geleden werd vegan nog geassocieerd met geitenwollen sokken en werd er gezegd dat dit geen gezonde keuze zou zijn. Toen verschenen de rapporten zowel op gebied van milieu als gezondheid die er niet om logen en heeft onlangs het voedingscentrum zijn schijf van vijf aangepast. Steeds meer overheden erkennen dat er een omslag moet komen in het denken en de manier van consumeren. Dat we toe moeten naar een meer energiezuinige manier van leven. Zeewier wordt opgenomen in grote internationale rapporten als nieuwe voedselbron, rijk aan eiwitten, de peulenrevolutie is gaande, sojamelk is niet meer weg te denken in koffiezaakjes en ongeveer honderd restaurants in Nederland en Belgie plus één ziekenhuis serveren The Dutch Weed Burger. Dat zegt genoeg nietwaar?’  

Toch ben je ook heel voorzichtig en verspreid je de boodschap dat het idee van zeewierplantages nog in de kinderschoenen staat en dat te veel enthousiasme ook een averechts effect kan hebben. Kun je dat uitleggen?  

‘Jazeker. Scherp opgemerkt ook. The thing is: zeewier is een pareltje. Een heel bijzondere mogelijkheid in deze tijd. De mens heeft de neiging dingen die goed zijn met vol enthousiasme aan te pakken en vervolgens blind te zijn voor andere belangrijke zaken, zoals de eindigheid van dingen en de krachten van de natuur. Als we zeewier benaderen met het denken van de afgelopen vijftig à zestig jaar bouwen we gewoon een nieuwe bio-industrie, maar dan met zeewier. We moeten toe naar een circulaire manier van denken die duurzaam en houdbaar is voor mens, dier en natuur. Zeewier kan daar een schitterende rol in spelen, maar dan moeten wij bereid zijn om te luisteren en samen te werken met de natuur.’

Dromen én doen  

Je bent expert op het gebied van plantaardige voeding. Welke invloed heeft de switch naar een plantbased dieet op jouw lichaam en leven gehad?  

‘Ten eerste heeft het altijd goed gevoeld om planten te eten. Het idee dat planten mij alles kunnen bieden waar ik groot en sterk van kan worden, vind ik gewoon supercool. Popeye at niet voor niets spinazie! Ten tweede merk ik meer en meer dat ik mezelf gezond en sterk kan houden door de ondersteunende rol van planten in mijn lijf. Als ik me niet zo lekker voel, zijn het de planten die me reinigen en er weer bovenop krijgen. Als ik een energiedipje heb, zijn het noten die me kracht geven en als ik bevangen raak door een sweet craving, zijn het de planten die die craving bevredigen. En ja het heeft me ook een levensinvulling gegeven. Door mijn liefde voor de plantaardige keuken is een zin en energie ontstaan om die liefde over te brengen op de wereld, om mensen te inspireren deze keuken ook te omarmen. Dit doe ik nog steeds en voelt heel dankbaar om te doen.’  

Welke rol ligt je het best? Als ontwikkelaar van recepten, als kookboekauteur, cateraar of als promotor van zeewier en plantaardige voeding? Waar haal je de meeste voldoening uit?  

‘Goeie vraag! Het creëren van plantaardige foodconcepten die vervolgens gegoten worden in de vorm van een boek of product als The Dutch Weed Burger ligt mij enorm goed. Ik creëer graag met fijne mensen inspirerende belevingen die bol staan van de mogelijkheden die de natuur ondersteunen en de mens verleiden.’  

Hoe ziet een werkdag er voor jou uit met al die verschillende taken die je uitoefent?  

‘Dat is heel afwisselend. Vandaag stuur ik wat boeken uit en werk ik, net als de afgelopen dagen, aan de pr en vormgeving van The Dutch Weed Burger. Morgen ga ik mijn vriendinnetje en eigenaresse van Koffie ende Koeck ondersteunen in haar vegan lunchcafé, omdat ze wat mensen tekortkomt. Vrijdag geef ik een lezing bij Daantje Food & Drinks in Dordrecht over Groente uit Zee, The Dutch Weed Burger en wordt onze documentaire afgespeeld terwijl mensen genieten van een driegangendiner uit het boek. Verder studeer ik Kruiden op dit moment en doe ik veel aan yoga, beoefen ik Qigong en is meditatie een belangrijk onderdeel van mijn dag. Lekker eten ook trouwens!’  

Je Dutch Weed Burger is op steeds meer plekken in Nederland verkrijgbaar: in veel restaurants staat het op de menukaart en sinds kort is ook bij Bagels & Beans de Dutch Weed Bagel verkrijgbaar. Zijn er nog meer plannen voor dit heerlijke gerecht?  

‘Ja, dat is wel heel cool, hè? Bagels & Beans was een dream come true en het is voor ons nog iedere dag een mijlpaal als een restaurant mailt met de vraag of de Weed Burger op haar of zijn menu kan komen te staan. Er is zelfs een eerste ziekenhuis in Nederland, Ziekenhuis Gelderse Vallei, die de burger gaat serveren! Dat vinden we echt een enorme mijlpaal!  

Deze voorlopers dragen onze boodschap uit en het is dankzij onze believers en fans dat we zijn gekomen waar we nu zijn. We gaan daardoor als een malle op volle kracht vooruit! We hebben zeker grootse plannen! Ten eerste werken we aan een paar nieuwe foodconcepten, uiteraard vegan en met zeewier, onze nieuwe site is pas online gegaan en The Dutch Weed Burger, tja die reist straks door Europa. Coffee 7 in London is het eerste zaakje over het kanaal wat zo stoer is om dit avontuur aan te gaan!’  

Er staat ook een variant van de Weed Burger in het boek, want het oorspronkelijke recept blijft geheim. Is het wel de bedoeling om de burger ook in de supermarkt verkrijgbaar te maken? Daar zijn steeds meer veganistische opties te vinden en de burger zou daar perfect tussen passen.  

‘Precies. Dat is het. Er zijn steeds meer mooie veganistische opties te verkrijgen in de supermarkt. Daarom hebben wij gekozen om het horeca-avontuur aan te gaan. Het samenwerken met chefs is wat ons inspireert. Zij kunnen vaak ontzettend goed koken, maar hebben gebrek aan plantaardige inspiratie. Het is vaak nog een nieuwe onbekende wereld voor velen. Daar zien wij een rol voor ons en daarmee The Dutch Weed Burger weggelegd. Onze missie is om te laten zien hoe cool en heerlijk plantaardig eten is. Als we ons product in een plastic verpakking doen en in de koelvitrine van een supermarkt leggen verliezen we die beleving. Voor sommige producten is dit een superkanaal. Maar wij kiezen voor de chefs en willen graag mensen de mogelijkheid bieden van een lekkere vegan hap als ze uit eten gaan.’  

Eeuwige utopie  

De recepten in Groente uit zee kunnen een uitdaging zijn voor wie nog niet bekend is met de plantaardige keuken, en dus al helemaal niet met het gebruik van wieren. Heb je tips voor diegenen die een eerste stap willen zetten? Welk advies zou je deze beginners geven?  

‘Tuurlijk is het een uitdaging, het is zelfs een avontuur! Zeewier staat in de kinderschoenen. Er zijn nog niet zo veel telers en er ligt nog geen duurzaam geteeld zeewier in de grote supermarkt. Dat moet natuurlijk veranderen en daarom hebben we Groente uit Zee geschreven. Dat betekent ook dat je niet zomaar de supermarkt in kan lopen met dit boek onder de arm en even makkelijk ermee aan de slag kunt. Het betekent wel dat je mee doet aan een beweging die in opkomst is, de teelt van duurzaam zeewier op de Noordzee steunt en langzaam maar zeker bekend raakt met dit magische groene goedje. Ik zou vooral dus willen zeggen dat mensen het boek ook zo moeten zien. Evenals met de plantaardige recepten die erin staan.  

Ik kies voor biologische ingrediënten die 100% plantaardig zijn. Daar worden de recepten uit opgebouwd. Dit klinkt vaak spannend en exotisch, maar het heeft alleen met het bekend worden te maken. Voor mijn recepten zal je de biowinkel even in moeten gaan. Kook er eens wat uit. Wellicht niet iedere dag, maar in ieder geval af en toe. Sla eens wat heerlijke bijzondere producten in als shoyu, gerookte paprikapoeder en, jaja, natuurlijk zeewier. Bijvoorbeeld gepekeld zeewier, dat te vinden is bij de Ekoplaza. Dit gaat over goede dingen, hè? Dat is de boodschap. Verandering heeft tijd nodig. Door meer plantaardig te gaan eten en zeewier te integreren in je keuken bouw je mee aan die verandering die zo ontzettend goed is voor alles en iedereen.’  

Er wordt al gewerkt aan een Engelse vertaling van het boek, Ocean Greens. Staan er nog andere vertalingen op stapel?  

‘Ja, ja, zeker, ik kan alleen nog niet zeggen welke!’  

Je bent bovendien bezig aan een studie Kruidentherapie. Zijn er nog boekplannen in die richting? Een kookboek met recepten waarbij de helende werking van kruiden centraal staat?  

‘Oh, wat een heerlijke vraag! Jazeker, dat zit echt wel in de pijplijn en is een lang gekoesterde droom. Eeuwenlang zijn planten naast voeding ook ons medicijn geweest. Volwaardige medicijnen die ons lichaam ondersteunen. Dat zijn we een beetje vergeten en door deze studie te doen leer ik wat we een beetje vergeten zijn en hoop ik daar iets mee te kunnen gaan doen!’  

Stel, over vijftig jaar verschijnt er een (auto-)biografie over jou. Wat zou daarin staan, waarmee je met een tevreden blik terug zou kijken op je leven? Welke doelen zou je dan behaald hebben?  

‘Wederom, wat een schitterende vraag. Jeetje. Toen ik zo’n veertien jaar geleden plantaardig ging eten had ik nooit durven dromen dat ik veertien jaar later samen met een aantal bijzondere mensen diverse prachtig plantaardige kookboeken zou hebben gemaakt. Of dat ik samen met een fantastische uitgever genaamd Kosmos en collega en vriendin Roos Rutjes zou werken aan mooie vegan boeken. Ook had ik nooit bedacht dat ik samen met co-warrior Mark Kulsdom een plantaardige hamburger verrijkt met zeewier zou hebben ontwikkeld, om die vervolgens te dopen tot The Dutch Weed Burger en dat we samen met geweldige collega’s zouden werken aan een bijzondere transitie die zo nodig is voor mens, dier en natuur. Dat die Dutch Weed Burger vervolgens harten en monden van mensen in binnen- en buitenland zou veroveren is gewoon een kersje op de sojaslagroom.  

Doelen, tja. We zitten in een bijzondere tijd. Zijn we er klaar voor om die belangrijke verandering te omarmen en proeven is de grote vraag. Over vijftig jaar loop ik op mijn blote voetjes door het zand. Ik ben op een eiland samen met mijn lieve partner en co-warriors. We zijn op een lange welverdiende vakantie, noem het pensioen. We hebben net een vegan zeewiersalade op. Hij was heerlijk. Culinair gezien zijn er grote stappen gemaakt en worden we verwend met bijzondere smaken. Ik ga in mijn hangmat liggen en staar dankbaar uit over een herstelde oceaan die we de afgelopen jaren met elkaar hebben schoongemaakt. Geen plastic meer. Vissen en vogels maken de kringloop zichtbaar. Ik adem zuivere zeelucht. Vegan is een gewoonte geworden. We behandelen elkaar en de dieren met liefde en aandacht, in harmonie met de natuur. Onze energie winnen we uit natuurlijke krachten. We zijn erachter waar het allemaal omgaat. Ik neem als toetje een lekker stukje vegan chocolatetaart... De eeuwige utopie.’