Zen Cho: 'Ik schrijf over dingen die me na aan het hart liggen'

op 24 maart 2017 door Katy 1 reactie

Fantasyauteur Zen Cho is in haar prille schrijverscarrière al overladen met nominaties, awards en lofuitingen. Een Nederlandse vertaling van haar debuutroman Sorcerer tot the Crown is nog niet in zicht, maar Cho is wel te gast op Dutch Comic Con, dat komend weekend plaatsvindt.

Auteursfoto © Jim C. Hines

Zen Cho weet als geen ander hoe het voelt om als immigrante een toekomst uit te bouwen in Engeland. Ze groeide op in Maleisië, maar woont en werkt momenteel in Londen. Op haar 17de trok ze vanuit de voormalig Britse kolonie naar het Verenigd Koninkrijk om er een aantal jaren later af te studeren in de rechten. Op dit moment verdeelt ze haar tijd tussen een job als bedrijfsjuriste en auteur. In haar debuutroman Sorcerer to the Crown spelen een jonge zwarte man en een meisje van gemengde afkomst de hoofdrol in een zoektocht naar een manier om de Engelse magie te redden.

'Ze zijn gewoon wie ze zijn. Het is niet zo dat er ooit een idee of een versie is geweest waarin ik het over uitsluitend blanke personages heb. Een aantal jaar geleden heb ik wel besloten om te schrijven over dingen die me na aan het hart liggen en voor mij betekent dat focussen op personages die minder goed gerepresenteerd zijn binnen de Engelstalige fictie uit de westerse wereld.'

Het diversiteitsdebat

Sorcerer to the Crown brengt tovenarij, politiek, intriges en sociale ongelijkheid samen in een eigenzinnig verhaal dat zich afspeelt in een alternatieve versie van het vroege 19de eeuwse Engeland. Het boek won een British Fantasy Award voor beste nieuwkomer en Cho was één van de finalisten voor de debuutprijs van de Locus Awards. Het verhaal draagt niet alleen door de etniciteit van de hoofdpersonages, maar ook door de manier waarop er door de samenleving naar hen wordt gekeken bij tot het diversiteitsdebat dat zo levendig woedt in de boekenwereld en elders. Hierover zegt ze zelf: ‘de beslissing over personages als Zacharias en Prunella te schrijven was niet noodzakelijk bewust. Ze zijn gewoon wie ze zijn. Het is niet zo dat er ooit een idee of een versie is geweest waarin ik het over uitsluitend blanke personages heb. Een aantal jaar geleden heb ik wel besloten om te schrijven over dingen die me na aan het hart liggen en voor mij betekent dat focussen op personages die minder goed gerepresenteerd zijn binnen de Engelstalige fictie uit de westerse wereld. Ook is er een aantal dingen uit mijn persoonlijke ervaring het boek binnengeslopen. Ik kan niet te specifiek zijn zonder spoilers, maar Zacharias kampt met het soort problemen waar een jonge Aziatische immigrant met nogal voortvarende ouders wel eens mee te maken krijgt.’

'Ik houd van de humor in die verhalen en ik lees zelf graag wat luchtigere, grappige boeken die niet alleen een glimlach op m’n gezicht toveren, maar ook op intellectueel gebied nog iets in de pap te brokken hebben. Dat streef ik vervolgens na in mijn eigen werk.'

Vanwege de setting van het boek en het feit dat het zich afspeelt in een wereld bevolkt met tovenaars wordt Sorcerer to the Crown al snel vergeleken met Susanna Clarkes Jonathan Strange and Mr Norrell. Zen Cho is zich bewust van de paralellen tussen de twee verhalen, maar heeft zich toch vooral door andere auteurs laten inspireren. ‘Jonathan Strange and Mr Norrell is zonder twijfel een van mijn favoriete boeken ooit en het heeft het magische systeem in het boek zeker beïnvloedt, maar tijdens het schrijven heb ik me laten leiden door de bruisende verhalen van Georgette Heyer die zich afspelen in het Regency-tijdperk en door het werk van P.G. Wodehouse. Ik houd van de humor in die verhalen en ik lees zelf graag wat luchtigere, grappige boeken die niet alleen een glimlach op m’n gezicht toveren, maar ook op intellectueel gebied nog iets in de pap te brokken hebben. Dat streef ik vervolgens na in mijn eigen werk.’

Zolang Zen Cho zich al kan herinneren, verslindt ze boeken van 19de eeuwse auteurs en verhalen die zich afspelen tijdens die periode. Vooral de beginperiode van die eeuw spreekt tot haar verbeelding en vormde haast vanzelfsprekend het decor voor haar eigen alternatieve versie van de Britse geschiedenis. ‘Mijn leeshonger heeft me geholpen om de eerste versie van Sorcerer to the Crown te schrijven. Dat was voor mij meteen het moeilijkste gedeelte van het schrijfproces. Het is een hele uitdaging om uit het niets een hele wereld vorm te geven. De volgende fase bouwt daarop voort en voor de tweede versie van het manuscript, heb ik me verdiept in non-fictie over die periode en vooral de geschiedenis met betrekking tot de zwarte Britse bevolking. Ik heb ook zoveel mogelijk gelezen over India, China en de Maleisische archipel, omdat er in mijn boek een aantal personages zitten met een dergelijke achtergrond.’

Spitsvondige dialogen

Wie Cho’s boek leest waant zich door de taal die ze hanteert onmiddellijk tweehonderd jaar terug in de tijd. Dat ligt niet alleen aan de omgeving die ze beschrijft, maar vooral aan de spitsvondige dialogen. Door alle tijd die ze met haar neus in boeken over de Regency-periode spendeerde, kon ze zich het specifieke en wat statigere taalgebruik snel eigen maken, al moest ze alert blijven tijdens het schrijven. ‘Ik heb een extra inspanning gedaan om mezelf onder te dompelen in brieven uit die tijd. Er zijn een paar geweldige dagboeken en memoires. Denk maar aan die van de courtisane Hariette Wilson. Dat is absoluut één van mijn favorieten. Ik was natuurlijk erg bezorgd over het gebruik van het juiste taalregister en the Oxford English Dictionary website was godzijdank een geweldig hulpmiddel om na te gaan of bepaalde woorden effectief gebruikt werden toen.’

‘Je kan de betekenis van een verhaal eigenlijk niet samenvatten. Dat is het hele punt van het neer te schrijven. Je schrijft iets op wat je op geen enkele andere manier zou kunnen zeggen. Dat stelt me steeds weer voor een probleem, want je moet natuurlijk de essentie kunnen weergeven als je andere mensen ervan wil overtuigen het op te pakken.’

Wanneer Zen Cho over haar roman praat heeft ze het moeilijk om aan anderen te vertellen waarover het voor haar precies gaat. ‘Je kan de betekenis van een verhaal eigenlijk niet samenvatten. Dat is het hele punt van het neer te schrijven. Je schrijft iets op wat je op geen enkele andere manier zou kunnen zeggen. Dat stelt me steeds weer voor een probleem, want je moet natuurlijk de essentie kunnen weergeven als je andere mensen ervan wil overtuigen het op te pakken.’ Wat haar favoriete scène uit het boek is, daar is ze dan weer erg stellig over. ‘Dat lijdt geen twijfel. Het is het moment waarop een Chinese magiër probeert om Prunella te leren hoe ze rond kan vliegen op een wolk en om dat te verhullen een dondermonster oproept in Hyde Park. Heerlijk.’

In de zomer van 2018 hoopt de schrijfster een tweede deel over de Engelse magiërs uit te brengen. Hoewel het zich een paar jaar later zal afspelen dan Sorcerer to the Crown en andere hoofdpersonages, hoort het zeker tot de mogelijkheden dat Zacharias en Prunella ook hun opwachting maken. Of Cho’s favoriete personage, de Maleisische heks Mak Genggang die in Engeland opduikt om een beetje keet te schoppen, verschijnt, laat ze in het midden. Het was wel het personage waar ze het meest plezier aan beleefde tijdens het schrijven.

Zen Cho's leestips

Voor lezers die na Sorcerer to the Crown de smaak te pakken hebben en niet kunnen wachten tot 2018, heeft Cho nog de volgende tips: ‘De romans Masks and Shadows en Congress of Secrets van Stephanie Burgis staan bol van magie, romantiek en avontuur tegen een 18de of 19de eeuwse achtergrond. Dus als dat aspect van mijn boek je aansprak, zal je daar helemaal weg van zijn. Wie meer zin heeft in een postkoloniale fantasy en de humor van Pratchett wel kan waarderen moet zeker Redemption in Indigo lezen. Karen Lord brengt daarin een erg entertainende versie van een Senegalees volksverhaal. Ik kan nog een hele lijst opnoemen, maar wat betreft historische fantasy met Aziatische invloeden, raad ik absoluut Ken Liu's The Grace of Kings aan.’ Zelf leest ze ondertussen dapper verder in The Verso Book of Dissent, een compendium van protesttoespraken door de eeuwen heen, en zoekt ze vertier in My Giant Geek Boyfriend, een collectie Maleisische webcomics door Fishball waar ze helemaal weg van is.

Zen Cho is naast auteur van Sorcerer to the Crown ook de auteur van Spirits Abroad, een verzameling kortverhalen met de Aziatische folklore en mythes als mysterieus bindmiddel. Onder haar redactie verscheen daarnaast Cyberpunk: Malaysia, een bloemlezing bestaande uit 14 verhalen van Maleisische auteurs. Op 25 en 26 maart brengt Zen Cho een bezoek aan Nederland. Ze is te gast op Dutch Comic Con en hoopt dat weekend, naast het ontmoeten van haar lezers, samen met collega-auteur Vic James (The Guilded Cage) vooral massa’s poffertjes te kunnen eten.

Zen Cho zal komend weekend te zien zijn op Dutch Comic Con in Utrecht.