Zo Zondag #17: Roderick Leeuwenhart
Gastcolumn door Roderick Leeuwenhart
‘Zo,’ zei ze, ‘hier kun je mee vooruit.’
Ik kreeg een enorme berg boeken van mijn vriendin, vers van de Deventer Boekenmarkt. Daarin: een assortiment sciencefiction uit de ‘golden age’ van het genre, de vijftiger tot zeventiger jaren. Het was een ontzagwekkende toren met titels als Wolfsklauw en Het Lied van de Sterren. Asimov, Heinlein, een verdwaalde Ganymedes. Dit was ter inspiratie, want ik had besloten mezelf uit te dagen. Geen veilige verhalen meer.
Schreeuwen zonder mond
Die maand schreef ik Sterrenlichaam, waarmee ik afgelopen weekend de Harland Award Verhalenwedstrijd won. ‘Dit is SF van het soort dat me vroeger zo enthousiast maakte voor SF,’ aldus een van de (wijze, wijze) juryleden. Nu schreef ik het verhaal niet als een pastiche, maar ik snap hoe het in de traditie van die boekenstapel past. Terwijl ik die afbreek, boek na gelezen boek, valt me op hoeveel lef de schrijvers hadden. Ik lees over exotische werelden en ideeën. Gedurfde verhalen over een Aarde die ontvoerd wordt door een ondoorgrondelijk ras van piramides, of een mensheid die technologie verfoeit.
(In welke mate tijdens het schrijven hiervan geestverruimende middelen zijn genuttigd, laat ik over aan de historici.)
Of neem het Hugo Award-winnende verhaal van de legendarisch chagrijnige Harlan Ellison uit 1967, I Have No Mouth And I Must Scream. Ik las het gisteren terug en ervoer direct een overweldigend gevoel van miezerigheid. Dit had hij in één nacht geschreven en het is prachtig, verontrustend, walgelijk. Sterrenlichaam is er direct schatplichtig aan, al wist ik het niet eens toen ik het verzon. Ook ik wilde een verhaal schrijven waarin ik zuurstof gaf aan de duistere, beschimmelde kant van mijn geest. De misantropie, de afschuw en de nutteloosheid van de mens. Beide verhalen bieden een wrang, lyrisch einde waar het flintertje optimisme gewonnen wordt door zijn personages eerst door het vuilste drek te sleuren. Maar zo goed als I Have No Mouth; nee, nee nee, zelfs de vergelijking die ik trek tussen mezelf en Ellison is te obsceen voor woorden. Laat ik er maar over ophouden.
Echokamer
Wat voor veel mensen zal gelden, geldt ook voor mij: de liefde voor sciencefiction is in de jonge jaren gevoed door tv. Op reis met Star Trek, politiek gekonkel in Babylon 5, de kleurrijke waanzin van Farscape, ‘shiny’ Firefly. En in de bios: de romantiek van Star Wars, Paul Verhoevens gore satire Starship Troopers, claustrofobische Alien en neon-noir Bladerunner. De literaire klassiekers kennen, lezen en begrijpen vergt echter meer moeite. Je komt er minder makkelijk aan en het vereist aandacht en (veel meer) tijd. Het zal geen lezer van Hebban verrassen dat de beloning er niet minder om is. Het doen slinken van de boekentoren heeft me veel geleerd en op nieuwe ideeën gebracht, natuurlijk, hoe kan het anders? Maar wat voor een schrijver nog veel belangrijker is: het leert hoe je sciencefiction schrijft. Als alles wat je meekrijgt van een genre visueel is, beïnvloedt dat je storytelling. Wat goed werkt op het scherm, werkt lang niet altijd lekker op de pagina.
Nu moet je ook weer niet halsstarrig alle filmcultuur uit je boeken bannen. Het is juist gezond dat er kruisbestuiving is, dat er sporen van de ene naar de andere wereld dwarrelen. Maak je verhaal gerust cinematisch, zolang je maar niet zoekraakt in de echokamer van Hollywood en steeds weet waarom je het zo aanpakt.
Stil nu, en verder
Sterrenlichaam is zowel oud als nieuw. Het is een kind van de hoogtijdagen van geschreven sciencefiction, maar heeft ook genen meegekregen van moderne films en tv-series. Ach, nu maak ik het weer obsceen. Het is al bijna te potsierlijk voor woorden dat ik op zaterdag 8 april van het ene op het andere moment van ‘beginnend’ naar ‘prijswinnend’ ging. Ik ga liever mijn toren verder afbreken. Daar kan ik mee vooruit.
Roderick Leeuwenhart (1983) is de auteur van de young adult-reeks Pindakaas en Sushi, over de wereld van Japanfans in Nederland. Geek in hart en nieren. Hij won dit jaar de Harland Award Verhalenwedstrijd voor zijn sciencefictionverhaal Sterrenlichaam, dat hij momenteel uitbouwt tot een volwaardige roman.
Eerdere afleveringen
Jeroen Windmeijer | Auke Hulst | Steven de Jong | Frieda Mulisch | Henk van Straten | Robbert Welagen
