Zo zondag #24: Gerrit Janssens
Gastcolumn door Gerrit Janssens
Misschien is lezen voor ons, de verhalenvertellende soort op aarde, wel de mooiste manier van twijfelen. Natuurlijk zijn ze er, de passages die bevestigen wat we al wisten, de zinnen waarin we ons gelijk vinden en worden gerustgesteld. Die hebben we ook nodig. Bevestigend kunnen knikken wanneer we lezen is heerlijk:
Wanneer Virgina Woolf in Mrs Dalloway beschrijft hoe de zee ons tot rust kan brengen. Wanneer de jongste broer in Titus Broederland van Auke Hulst neerzet waarom we verhalen vertellen, en wat ze kunnen betekenen voor ons (herinneren, voorbij de dood).
Maar nog mooier wordt het wanneer lezen ons een nieuw pad laat inslaan en ons vraagt los te laten wat we zeker wisten; wanneer tussen de lijnen een ongemakkelijke vraag opduikt die ons dwingt nieuw en ander licht binnen te laten waardoor andere zijden tevoorschijn komen.
Daar zit je dan, helemaal alleen, in stilte, met je verhaal, met de woorden en de beelden die jij alleen ziet en
de negenentwintigjarige Mattias in Buzz Aldrin van Johan Harstad pleit hartstochtelijk voor een onzichtbaar bestaan en een spoorloos leven op de tweede plaats; Will en Hand stellen in ‘You shall know our velocity’ van Dave Eggers ontzet vast hoe we helemaal niet zo vrij zijn als we denken, hoe we continu worden tegengewerkt.
Zo kan lezen niet méér het tegenovergestelde zijn van hoe vandaag met oplossingen wordt gegooid: luid, gemakkelijk en met een zekerheid die verdampt zodra je de complexiteit van een mensenleven onder ogen wil zien, en de duizelingwekkende uitdagingen die we als mensen het hoofd moeten bieden, vroeger en nu. Daarom zijn lezers dapper. Lezers zijn veel druppels op een hete plaat. Collectief en toch alleen.
Maar is dat zo? Ik weet het niet zeker.
Daar zat ik dan op het kleine podium, gisteren bij mijn allereerste boekvoorstelling, met mijn boek vol vragen, als schrijver vol twijfels. Ik zou het aantal vraagtekens in Twaalf eens moeten tellen. Lang geleden had ik beslist dat ik naar buiten zou treden als mezelf en alleen als mezelf en dat ik geen ‘personage’ zou spelen. Vroeg de interviewer gisteren
Zie je in onze samenleving een trend, dan? Spreken we minder met elkaar?
Zijn we vergeten hoe we moeten communiceren?
Vergeten ouders hun kinderen?
Laten ze hen te vaak alleen?
Ik ben geen socioloog, ik ben geen academicus of journalist of onderzoeker. Ik heb geen data, geen research, geen bewijs, laat staan een onderbouwde visie. Ik ben een verhalenverteller, professioneel twijfelaar. Ik stel vragen en zoek antwoorden in wat ik schrijf omdat ik zelf geen barst van de wereld begrijp. Al schrijvend heb ik even mijn leven in handen, kan ik het verloop van gebeurtenissen bepalen, zie ik oorzaak en gevolg en loop ik wat minder verloren in de realiteit.
Ik hoop dat je in Twaalf af en toe kunt knikken, en af en toe een onbekend pad in zal slaan, zonder duidelijk idee van de richting, zoals mijn twaalfjarige jongen dat in ‘Twaalf’ doet; net zoals ik met mijn debuut heb gedaan. 
Gerrit Janssens (1975) werkt als copywriter bij een communicatiebureau. Kort werk van hem verscheen in de bundel Levende schrijvers (2004) van Antwerpen Boekenstad en in de Valentijnsbundel Iedereen verliefd (2006) van Stichting Lezen Vlaanderen. Twaalf is zijn debuutroman.
Eerdere afleveringen
Eva Kelder | Marijn Sikken | Steven de Jong | Auke Hulst | Henk van Straten | Frieda Mulisch | Robbert Welagen | Jeroen Windmeijer | Roderick Leeuwenhart | Tomer Pawlicki| Milou Klein Lankhorst | Carlo Groot | Murat Isik | Renee Kelder | Martyn van Beek
