Zo Zondag #34: Susan Juby
In of uit de mode?
Vroeger dacht ik dat ik het leven kon krijgen dat ik in tijdschriften zag, als ik er maar gewoon op de juiste manier bij liep. Kappers bleven me vertellen dat mijn fijne, steile haar nooit zo golvend en volumineus zou worden als op de foto die ik ze liet zien, tenzij ik de hele dag met een ventilator voor mijn neus ging lopen en een pruik aanschafte. Maar ik behield mijn geloof in de modedroom: ik kon alles doen en worden, als ik er maar gewoon goed uitzag.
Na de middelbare school schreef ik me in bij een opleiding voor modeontwerpen. Ik was van plan om kostuumontwerper te worden. Na een paar maanden hield ik het al voor gezien, omdat ik onvolwassen was en bovendien een indrukwekkende lijst persoonlijke problemen had. Maar terwijl ik die opleiding volgde, ontdekte ik dat mijn medestudenten niet gewoon van mode híélden. Ze waren ervan bezéten. Zelfs in de getroebleerde staat waarin ik toen verkeerde, leek dat me een beetje ongezond. Ik begon in te zien dat er een grens zit aan wat mode voor je kan doen.
Na verloop van tijd kreeg ik mijn zaakjes op persoonlijk gebied weer op orde en ging ik Engelse literatuur studeren. Daarna deed ik een master voor redacteur in de uitgeverijwereld en werd ik schrijver. Nu uit ik mijn liefde voor kleding op een enigszins heimelijke manier. Elke keer als ik iets koop, word ik heen en weer geslingerd tussen een triomfantelijke jubelstemming en het gevoel dat ik mijn geld eigenlijk aan een goed doel zou moeten doneren en mijn tijd zou moeten besteden aan het bestrijden van de opwarming van de aarde, in plaats van bij te dragen aan de verspillende en ijdele mode-industrie.
Deze tegenstrijdige gevoelens voor mode zijn de wankele fundering waarop Het modeproject rust. De ene hoofdpersoon houdt onvoorwaardelijk van mode, en de andere is ervan overtuigd dat mode juist staat voor vrijwel alles wat er mis is met de wereld.
Natuurlijk zit mode vol tegenstellingen en moeilijkheden. Mode is een van de oudste kunstvormen en zeker de intiemste. Hoe we onszelf uitdossen zegt een hoop over onze overtuigingen, financiële gesteldheid, normen en waarden en ons verleden. Onze kledingstijl is nog altijd de makkelijkste manier om aan anderen te laten zien wie we zijn en waar we om geven. In mijn jongere jaren heb ik met veel plezier geëxperimenteerd met allerlei uiteenlopende stijlen: heavy metal-godin, kakker, fashionista, cowgirl… Ik hield ervan om mezelf opnieuw uit te vinden, ook al vond ik het vervolgens moeilijk om aan die look vast te houden.
Mode speelt een rol in al mijn boeken, maar voor het schrijven van Het modeproject dook ik voor de eerste keer volledig in het onderwerp. Eén van de hoofdpersonen, Charlie Dean, heeft het thuis niet makkelijk. Haar alleenstaande vader is drugsverslaafd en constant bezig met afkicken. Mode helpt haar ontsnappen uit de lelijkheid van haar dagelijkse leven. Bij gebrek aan controle over haar leefomstandigheden, oefent ze absolute controle uit over haar look. John Thomas-Smith, de andere hoofdpersoon, vindt mode iets voor lichtzinnige leeghoofden. Allebei doen ze mee aan een fashion design-wedstrijd die voor hen (en andere leerlingen uit gezinnen met een laag inkomen) de enige manier is om een prestigieuze privéschool voor de kunsten binnen te komen.
Het modeproject is mijn ode aan de kunst, en de kundigheid die komt kijken bij het maken van écht mooie kleding. Tegelijkertijd is het een aanklacht tegen het gebrek aan perspectief waarmee de modewereld soms gepaard gaat. Dankzij dit boek kon ik kijken naar verlangen en kunst, en hoe die twee dingen samenkomen in de mode – fraai en minder fraai.
En even voor de duidelijkheid: ik wil nog steeds de kapsels van die vrouwen uit glossy tijdschriften, en ik kleed me als ik daar zin in heb nog steeds af en toe als cowgirl.
Deze column werd voor Hebban vertaald door Lisette Jonkman.
De Canadese Susan Juby wilde graag modeontwerpster worden, maar bleek uiteindelijk beter op haar plek bij een studie Engelse literatuur. Ze werd schrijfster en schreef boeken voor kinderen, jongeren en volwassenen. Er zijn inmiddels twee volwassenenromans in Nederlandse vertaling verschenen - Het kippencollectief en Terugkeer naar het kippencollectief. Nu is er ook een YA-roman in de vertaling van collega-schrijver Lisette Jonkman: zij zorgde dat Het modeproject voor iedereen met een passion for fashion te lezen is.
Eerdere afleveringen
Eva Kelder | Marijn Sikken | Steven de Jong | Auke Hulst | Henk van Straten | Frieda Mulisch | Robbert Welagen | Jeroen Windmeijer | Roderick Leeuwenhart | Tomer Pawlicki| Milou Klein Lankhorst | Carlo Groot | Murat Isik | Renee Kelder | Martyn van Beek | Gerrit Janssens | Hannah Jansen Morrison | Anke Laterveer | Guido Eekhaut | Sander Verheijen |Bronja Hoffschlag | Fien De Meulder | Martijn Neggers | Claudia Schoemacher | Nathan Vos
