Zo Zondag #35: Stan de Jong en Koen Voskuil
Nederland als trekpleister voor maffiosi
In de acht jaar dat wij onderzoek hebben gedaan naar de invloed van de Italiaanse maffia in Nederland is ongetwijfeld de meest aan ons gestelde vraag: 'Is dat niet bijzonder gevaarlijk?' Een terechte vraag, want geweld en intimidatie horen bij de maffia als plakjes cake bij een crematie. Of, om het in marketingtermen te stellen: geweld is, samen met de enorme hoeveelheid geld waarover de maffia kan beschikken, het unique selling point van het bekendste misdaadconcern ter wereld.
In ons onlangs verschenen boek Maffiaparadijs beschrijven wij een aantal liquidaties die plaatsvonden op Nederlands grondgebied. Gelukkig niet op journalisten - het betrof altijd afrekeningen in het criminele circuit. De maffia probeert low profile te blijven in Nederland (en landen als België en Duitsland) en het domste wat je dan kunt doen is journalisten bedreigen. Een van de zaken waar wij in onze research achterkwamen is dat de maffia het vuile werk vaak aan andere bendes overlaat: Albanezen, Joegoslaven, Marokkanen. Ja, de maffia houdt zich in dat opzicht keurig aan artikel 1 van de Grondwet. Er wordt niet gediscrimineerd en met alle mogelijke bevolkingsgroepen wordt samengewerkt. De vier maffiatakken vormen samen een internationaal opererend concern dat - de schattingen zijn ruw en komen uit Italiaanse bronnen - voor miljarden euro's per jaar omzet. De handel in drugs is de voornaamste inkomstenbron, maar de maffia duikt in alle hoeken en gaten waar iets te verdienen valt, denk aan het gokwezen, fraude met EU-subsidies, zelfs de productie van waterbuffelmozzarella.
Dat Nederland aantrekkelijk is voor maffiosi ligt voor de hand. Ons land is een scharnierpunt in de drugshandel. Vanuit de Rotterdamse haven (maar ook Schiphol) komen grote hoeveelheden drugs binnen, die grotendeels verder worden getransporteerd Europa in. Nederland beschikt over een uitstekende infrastructuur en heeft een liberaal (soft)drugsklimaat of in elk geval het imago ervan. Het is hier bovendien goed toeven voor voortvluchtige maffiosi. Op Spanje na werden tussen 1992 en 2014 de meeste maffiosi in óns land gearresteerd: 55 zware jongens, vermoedelijk slechts een fractie van wat hier heeft rondgehobbeld. Omdat wij de beschikking hadden over vele strafdossiers en ook daadwerkelijk met maffiosi, die zijn overgelopen naar justitie, hebben gesproken, konden we in detail schetsen hoe hun leven in Nederland eruit ziet. De maffia blijft ons en andere journalisten, auteurs en cineasten boeien. De wat romantische filmsaga The Godfather is inmiddels opgevolgd door realistischer films als Gomorra. Misschien komt onze fascinatie voort uit het contrast met de Italiaanse cultuur. Wie wel eens in Italië is geweest, weet hoe schitterend de architectuur is, hoe prachtig en gevarieerd het landschap, hoe heerlijk het eten en hoe warm en vriendelijk de Italiaan. Dat daar duistere genootschappen als sinds het midden van de negentiende eeuw, door middel van afpersing en omkoping, grote invloed uitoefenen op het maatschappelijke leven, is bijna onvoorstelbaar.
In Nederland is het, ondanks dat de maffia hier actief is, nog lang niet zo ver. Maar de situatie op de Nederlandse Antillen is zorgwekkend; een eiland als Sint Maarten is al vele decennia in de greep van de maffia, op Curacao heeft een premier zich laten omkopen door een maffiose casinobaas. Ook deze zaken beschrijven wij gedetailleerd in ons boek. Is dit niet zonder gevaar? Nee, maar in de acht jaar dat wij met de maffia bezig zijn, zijn wij nimmer bedreigd. Afkloppen
Stan de Jong was redacteur van HP/De Tijd en Nieuwe Revu. Hij schreef diverse boeken, waaronder de biografie van Neelie Kroes (samen met Koen Voskuil) en in 2014 Mr. Hiddema – strafpleiter, dandy dwarsligger, waarvan inmiddels meer dan 10.000 exemplaren zijn verkocht. Beide boeken stonden in de bestsellerlijst.
Koen Voskuil is misdaadjournalist bij Algemeen Dagblad. Samen met zijn vader Bert maakte hij de bundel Misdaad loont niet. Met Stan de Jong schreef hij onder meer de bestsellerbiografie Neelie Kroes – hoe een Rotterdams meisje de machtigste vrouw van Europa werd en Maffiaparadijs.
Eerdere afleveringen
Eva Kelder | Marijn Sikken | Steven de Jong | Auke Hulst | Henk van Straten | Frieda Mulisch | Robbert Welagen | Jeroen Windmeijer | Roderick Leeuwenhart | Tomer Pawlicki| Milou Klein Lankhorst | Carlo Groot | Murat Isik | Renee Kelder | Martyn van Beek | Gerrit Janssens | Hannah Jansen Morrison | Anke Laterveer | Guido Eekhaut | Sander Verheijen |Bronja Hoffschlag | Fien De Meulder | Martijn Neggers | Claudia Schoemacher | Nathan Vos | Susan Juby
