Henning Mankell (1948-2015) geldt internationaal als een van de bestverkopende Zweedse auteurs. Er gingen meer dan veertig miljoen exemplaren van zijn boeken over de toonbank. Zijn meermaals bekroonde werk – dat toneelstukken, jeugdliteratuur, literaire romans en thrillers omvat – werd in meer dan veertig talen vertaald. Vooral het personage Kurt Wallander is wereldwijd bekend en een van de meest geliefde, ooit op papier gecreëerde inspecteurs. Alleen in Nederland zijn al meer dan een miljoen Wallander-boeken verkocht. Het personage werd voor de Zweedse televisie vertolkt door in eerste instantie Rolf Lassgård, later door Krister Henriksson, in wie velen de echte Kurt Wallander tot leven zagen komen. Ook Kenneth Branagh werd geprezen voor zijn vertolking voor de BBC.

Mankells grote doorbraak kwam in 1991 met het eerste deel van de Wallander-serie, Moordenaar zonder gezicht. In 2010 sloot Mankell tot teleurstelling van vele fans de serie af met De gekwelde man. In 2009 werd zijn vijfde Wallander, Dwaalsporen, door recensenten en lezers van Vrij Nederland verkozen tot beste thriller aller tijden. 

In al zijn literaire romans, ook die waarin misdaad en suspense centraal staan, toonde de veelbekroonde auteur zijn sociale, politieke en maatschappelijke betrokkenheid. Het hem zo geliefde Afrika zien we in veel van zijn werken terug. Naast schrijver was Mankell ook regisseur en artistiek leider van het Nationaal Theater in Mozambique, een 'thuisland' dat hij door het jaar heen afwisselde met zijn vaderland, Zweden.

In januari 2014 werd bekend dat Mankell ernstig ziek was en dat hij leed aan longkanker in een vergevorderd stadium. Hij besloot al vroeg om hierover te schrijven, "(...) omdat het uiteindelijk gaat om de pijn en het lijden die zo veel mensen treffen.'', zo liet Mankell weten. Dit resulteerde in zijn autobiografie Drijfzand, die de auteur zelf een 'ode aan het leven' noemde. Mankell kondigde toen ook de tegenhanger aan van zijn roman Italiaanse schoenen (2006), met de titel Zweedse laarzen  (oktober 2015).

Henning Mankell overleed in zijn woonplaats Göteborg, Zweden, op 5 oktober 2015.

Kurt Wallander 

Ystad, de plaats in de zuidelijke Zweedse provincie Skåne, is waar politie-inspecteur Kurt Wallander woont en werkt. In de thriller Moordenaar zonder gezicht (1992) van Henning Mankell duikt hij voor het eerst op en zal dat daarna nog negen boeken doen. Ook speelt Wallander in een roman een bijrol, waarbij de hoofdrol is weggelegd voor zijn dochter Linda. De naam Wallander is door de Zweedse schrijver gewoon lukraak uit het telefoonboek geplukt.

Hij is nog een jonge politieman wanneer Wallander met een slagersmes wordt neergestoken door een dronken man die hij op dat moment aan het ondervragen is. Het incident kost hem bijna zijn leven. Operafan Wallander is één keer getrouwd geweest. Zijn vrouw Mona verlaat hem en sindsdien heeft hij een moeizame relatie met zijn enig kind, Linda, die ternauwernood een zelfmoordpoging op haar vijftiende overleeft. Sinds zijn scheiding kampt Mankells held met de typische problemen van een midlife-crisis: alcoholisme, diabetes, gewichtsproblemen, te weinig beweging, onregelmatig slapen. Tegelijk 'lijdt' Wallander onder de negatieve ontwikkelingen in de samenleving, zoals racisme, geweld en corruptie.

Gaandeweg raakt Wallander gedesillusioneerd met zijn werk. Hij vraagt zich regelmatig af waarom hij voor de politie heeft gekozen. Wallander werd een keer ten onrechte beschuldigd van geweldpleging en draagt nog steeds de last van het verleden: ooit schoot hij in de mist een man dood, een gebeurtenis waardoor hij in een depressie belandde en hem bijna deed besluiten ontslag te nemen. Aan het eind van zijn carrière gaat hij gebukt onder het feit dat hij af en toe aan geheugenverlies lijdt, een voorbode van de ziekte van alzheimer. 

Mankell vond niet dat hij op Wallander leek. 'Er zijn weinig overeenkomsten tussen hem en mij. We zijn wel even oud en we houden van opera's. Dat is alles, voor de rest zijn er veel verschillen.'

Er zijn 10 boeken verschenen met Kurt Wallander in de hoofdrol. In 2002 verscheen de originele versie van Voor de vorst, een boek met in de hoofdrol Linda Wallander, zijn dochter, als politie-inspecteur, en met Kurt Wallander in een bijrol. In 2004 schreef Henning Mankell speciaal een geschenkboekje voor de Maand van het spannende boek, Het graf, voor de Nederlandstalige markt. De Zweedse versie van dit verhaal verscheen samen met 'Wallanders värld' in een Zweedse uitgave, dat in deze samenstelling onder de titel 'Wallanders wereld' opnieuw in het Nederlands verscheen in 2016.   

1. Mördare utan ansikte (1991, Moordenaar zonder gezicht)
2. Hundarna i Riga (1992, Honden van Riga)
3. Den Vita lejoninnan (1993, De Witte Leeuwin)
4. Mannen som log (1994, De man die glimlachte)
5. Villospår (1995, Dwaalsporen)
6. Den femte kvinnan (1996, De Vijfde Vrouw)
7. Steget efter (1997, Midzomermoord)
8. Brandvägg (1998, De Blinde Muur)
9. Pyramiden (1999, De jonge Wallander)
10. Den orolige mannen (2009, De gekwelde man)


Handen: (2013, Wallander-verhaal Het graf, 2004 + Wallanders wereld, 2016)

Innan frosten (2002, Voor de vorst)