Blogpost:
Ferry76Visser
De jongen die met geesten sprak: enkele interpretatiemogelijkheden
CONNECTIE
Om te beginnen is er in mijn ervaring een connectie tussen ‘Het Blinde volk’ en ‘De jongen die met geesten sprak’. In beide romans verkent de auteur het thema van werelden die buiten het waarnemingsvermogen van het menselijke bewustzijn liggen op een verschillende manier. In het eerste boek gaat het om voor mijn gevoel om een op wetenschap gebaseerde metafoor en in het tweede is het meer om inductieve metafysica. Of om het in gewoon Nederlands te zeggen: Johan Klein Haneveld weet in zijn werk wetenschap en rationaliteit tegenover spiritualiteit en fantasie te zetten, waardoor zijn werk een thematiek en dynamiek heeft die de lezer steeds weer iets te vertellen heeft en te laten zien.
FANTASIE & REALITEIT
En dat brengt me bij de fantasie van Johan Klein Haneveld. Dat is voor mijn gevoel een combinatie van maatschappelijk relevante onderwerpen en diverse genres uit de verbeeldingsliteratuur. Door de maatschappelijke betrokkenheid van de auteur met betrekking tot het milieu, zijn kennis van wetenschappelijke ontwikkelingen en zoektocht naar het authentieke mens zijn, heeft hij met ieder verhaal of roman een boodschap. Deze weet hij steeds op de juiste manier te tonen aan zijn lezers met behulp van fantasy, science fiction, horror en zijn verontrustende verhalen.
EEN KWESTIE VAN PERSPECTIEF
Een van de kenmerken van literatuur is de meerduidigheid, dus dacht ik na over de verschillende mogelijkheden om het verhaal van ‘De jongen die met geesten sprak’. Het verhaal is te benaderen vanuit de inductieve metafysica van Gustav Fechner, het bewustzijn volgens Hegel en de zinveld ontologie van Markus Gariel.
FECHNER
Een belangrijk thema in het werk van deze Duitse natuurkundige is het organicisme, wat inhoudt dat het universum leeft en organisch is. Enkele passages en een motief in het boek kunnen op deze wijze benaderd worden. De overeenkomst tussen het werk van Fechner en het boek van Johan Klein Haneveld is verwondering, die door beide schrijvers anders benaderd wordt. Bij enkele passages moest ik denken aan de volgende woorden van Gustav Fechner:
De hele tuin leek me getransformeerd, alsof niet ik maar de hele natuur opnieuw was ontstaan; en ik dacht: het is slechts een kwestie van mijn ogen weer openen om een oude natuur weer jong te laten worden... (1)
BEWUSTZIJN
Sybol is een personage dat de lezer bij blijft. Tijdens het herlezen van een passage uit het werk van G.W.F. Hegel, ontdekte ik voor mijn gevoel de reden:
‘Er is een zelfbewustzijn voor een zelfbewustzijn. Pas hierdoor is het daadwerkelijk; want pas hierin ontstaat voor het zelfbewustzijn de eenheid van zichzelf in zijn anders-zijn.’(2)
Voor Hegel heeft zelfbewustzijn te maken met intersubjectiviteit, het delen van dingen door verschillende mensen. Vanuit deze visie is het verhaal van ‘De jongen die met geesten sprak’ een literair essay waardig verhaal.
MARKUS GABRIEL
In zijn boek ‘Waarom de wereld niet bestaat’ (3) staan in mijn ervaring verschillende thema’s die het boek van Johan Klein Haneveld raken.Vanuit de zinveldontologie is Sybol een intrigerend subject, omdat het zinveld waarin hij verschijnt hem steeds een andere waarde toekent. Dit maakt hem voor mij tot meer dan een personage. Hij is fictie.Ook met betrekking tot het metafysische van het verhaal geeft de jonge Duitse filosoof enkele handvatten om het verhaal te interpreteren, want volgens de theorie in dit boek bestaat alles.
CONCLUSIE
En zo wordt tijdens de wandeling duidelijk waarom het werk van Johan Klein Haneveld behoort tot de verbeeldingsliteratuur. Het verhaal heeft verschillende interpretatiemogelijkheden (Fechner, Hegel, Gabriel. Daarnaast zorgt de maatschappelijke betrokkenheid van de auteur er steeds voor dat er veel relevante thema’s in zijn werk te vinden zijn. Ik hoop daarom van harte dat steeds meer lezers zijn werk gaan ontdekken
PRIMAIRE LITERATUUR
KLEIN HANVELD, Johan. (2024) De jongen die met geesten sprak. Rijen: uitgeverij Macc
KLEIN HANEVELD, Johan (2024) Het blinde volk. Leiderdorp: uitgeverij Quasis
SECUNDAIRE LITERATUUR
(1) BEISER, Frederick C. (2020) Gustav Theodor Fecher. Stanford Encyclopedia of philosophy. URL bezocht op 7 juli 2024
(2) FLEISHHACKER, Louk. (2004) Hegel: zelfbewustzijn, begeerte en de ander. Budel: uiteverij Damon
(3) GABRIEL, Markus (2014) Waarom de wereld niet bestaat. Amsterdam: uitgeverij Boom
