Boekverkoper
Blogpost:
Sem Anne
Een veelzeggend gebaar
Er zijn denk ik niet heel veel (half)dove boekverkopers. Toch ben ik er één van. Ik ben aan mijn rechteroor doof en mijn linkeroor is slechthorend. U kunt mij allemaal herkennen aan een opvallend rood gehoorapparaatje, net achter de pootjes van mijn bril. Met dit apparaat hoor ik ongeveer 45% van wat een niet-auditief beperkte persoon zou moeten horen. Zonder rond de 25%.
Tien jaar lang ging ik naar het speciaal onderwijs. Op school werd of Nederlands met Gebaren (NMG: spreken mét stem en gebarentaal) of Nederlandse Gebarentaal gehanteerd (NGT: spreken zonder stem en alleen gebaren). Van huis uit heb ik geen Gebarentaal geleerd, dus ik moest alles op school oppikken. Ik ben nooit helemaal zo goed geworden als mijn volledig dove klasgenootjes, maar ik kan heel aardig meekomen. Gebarentaal voelt op de een of andere manier als ‘thuis’.
In een boekwinkel werken met een auditieve beperking is soms wel lastig. Soms kan ik mensen niet goed verstaan of hun lippen niet goed lezen. Als ik om een naam of telefoonnummer moet vragen, komt het vaker dan eens voor dat ik het tot drie keer aan toe moet vragen om herhaling. Veel mensen vinden dit mateloos irritant en reageren dan geërgerd. Daar word ik wel eens een beetje verdrietig van. Ook ben ik na een dag in de winkel werken erg moe. Niet om het slachtoffer te spelen, maar om met 45% alle stemmen, geluiden en piepjes op een dag te overzien - dat is ontzettend vermoeiend.
Thuis draag ik zodoende vaak geen gehoorapparaat. Thuis is rust en kalmte. Desalniettemin zie ik mijn beperking steeds meer als kracht. Zo organiseerde ik afgelopen maand een voorleesmiddag voor slechthorende en dove kinderen. Ik zou met gebaren het boekje Maar eerst ving ik een monster van Tjibbe Veldkamp en Kees de Boer voorlezen. Helaas werd deze sessie twee keer verplaatst en moest ik met corona thuis via Zoom voorlezen voor een heel klein clubje mensen.
Maar ik geef de moed niet op!
Ik ben van plan om meer van dit soort voorleesmiddagen te gaan organiseren. Het is ontzettend belangrijk dat dove en slechthorende kinderen ook gerepresenteerd worden in de hele boekactiviteiten. Voorlezen is iets magisch en mag zich daarom niet beperken tot alleen horende kinderen. Tuurlijk, ook horende kinderen kunnen het voorlezen met gebaren fantastisch vinden, want Gebarentaal is een soort dans, een gestileerde choreografie, maar het gaat even om de niet-horende jeugd.
Gebarentaal is emotie. Het is een boodschap overbrengen op een zo gepassioneerd mogelijke manier. Laat emoties duidelijk zien, pas dan kunnen mensen zich inleven in bewegingen en personages. Je kunt nog zo veel praten en gesticuleren, maar zonder emoties sla je de plank mis. Zeker voor kinderen. En afgezien van activiteiten voor de dovengemeenschap, wat is er nog meer te doen? Te veranderen? Waar op te letten als je geen enkele last hebt van niet functionerende oren?
Ten eerste: toon begrip. Als ik u even niet goed versta en vraag om herhaling, herháál dan ook wat u gezegd heeft. Zeg het gewoon een tweede keer, op hetzelfde volume. Stemverheffingen en soms zelfs schreeuwen is een van de meest pijnlijke momenten voor een doof iemand. Je wordt telkens weer geconfronteerd met je eigen domme onvermogen. Ten tweede: leer Gebarentaal. En nee, u hoeft niet op cursus. Echt niet. Maar is het zo gek om misschien een aantal woordjes te leren? Iedereen spreekt ook Engels en kan een woordje Frans, Duits of Spaans? Waarom niet Nederlandse Gebarentaal?
Laatst gebaarde een mevrouw (als u dit leest, dank!) tot ziens naar mij toen ze net een boek had afgerekend. Ik heb er serieus een traantje om gelaten. Zo attent en bedachtzaam vond ik het. Het was een buitengewoon veelzeggend gebaar. Ten lange leste: leer zodoende een aantal woordjes. Begin met ‘dank je wel’, ‘alsjeblieft’, ‘goedemiddag’ en ‘tot ziens’. Je hebt geen idee hoeveel dat kan doen met je auditief beperkte medemens.
Nederlandse Gebarentaal is sinds 1 juli 2021 een officiële taal in ons land. Laten we het ook zo behandelen. En het voorlezen, dat gaan we als boekhandel vaker organiseren. Misschien gebaar ik volgende keer wel Over een kleine mol die wil weten wie er op zijn kop gepoept heeft of De Gruffalo. Lijkt mij heel leuk. Zie ik u dan?!
Lees verder op mijn site
