'Fantasy heeft harde recensies nodig'

Zo. Daar is het. Ik heb een recensie geschreven van een boek dat me leuk leek. Waar ik het een en ander over gehoord had dat me nieuwsgierig maakte. Dat ik vervolgens van kaft tot kaft heb gelezen. En ik heb één ster uitgedeeld.

Bij elke bladzijde die ik las (en ik vrees dat het al begon op pagina één), voelde ik me ongemakkelijker worden. Door de warrige plotlijn, door de ondoordachte manier waarop de schrijver zijn vondsten de wereld inslingerde, door platte, onsamenhangende karakters en vooral door taal- en stijlfouten waar een beginnend schrijver al bij cursus 1, les 1 op wordt gewezen. En nee, je hoeft geen cursus te volgen, maar schrijven is wel een vak dat je hoe dan ook moet leren.

En dus bleef ik achter met het feit dat ik hier werkelijk, in alle eerlijkheid, niet meer dan één ster voor kon geven.

Ik twijfelde nog: twee misschien? Ik weet namelijk dondersgoed hoeveel pijn het doet als een recensent je boek afkraakt. Een kritische recensie is één ding – ook een boek met tekortkomingen kan erg de moeite zijn en je kunt als schrijver je voordeel doen met kritische kanttekeningen. Maar eentje? Was dat niet té erg?

Ik heb het toch gedaan. Omdat het eerlijk is. En omdat recensies – met name de officiele, dus niet die van lezers - een doel hebben: ze moeten de lezer een handvat geven en een betrouwbare gids vormen voor een grote groep om te beslissen: is dit boek de moeite om mijn tijd en geld in te stoppen.

Geen fluwelen handschoenen dus.

Natuurlijk is dit niet de eerste recensie die ik schrijf, maar meestal, leg ik die matige tot slechte boeken aan de kant en zwijg. Maar de laatste jaren zijn recensies alleen maar belangrijker geworden.

Nog geen tien jaar geleden klaagden fantaysschrijvers én lezers luidkeels over het gebrek aan aandacht voor het genre.

Nu is alles anders: we hebben Luitingh Sijthof en de Boekerij met aandacht voor Nederlandse schrijvers. We hebben Querido die De verborgen Universiteit van Natalie Koch aandurfde. Er zijn de uitgaven van Books of Fantasy en Zilverspoor. En dan zijn er nog de talloze uitgaven in eigen beheer, die in korte tijd veel goedkoper en eenvoudiger geworden. 

De lezer wint?

Nou… als we niet uitkijken raakt de lezer totaal de weg kwijt tussen de talloze nieuwe fantasyboeken waartussen de verschillen enorm zijn. Weet de lezer veel welk boek verschenen is bij een reguliere uitgeverij, of bij een POD-drukker? Welk boek een grondige kwaliteitscheck heeft gehad en welke niet? En ja, ik besef dat ook een POD-uitgave hartstikke goed kan zijn.

En dus heeft hij goede, eerlijke recensies nodig. De lezer heeft er niks aan als recensenten te makkelijk met sterren strooien. Vier sterren voor de ‘opvolger van Harry Potter’ terwijl op pagina 1 de spel en stijlfouten je al om de oren vliegen? Of werden die sterren uitgedeeld omdat het anders zo zielig is voor de auteur, met wie je nog gepraat hebt, op Elf Fantasy of Castlefest? Of omdat je hem of haar kent en weet hoe belangrijk dit boek was en hoe hard de schrijver heeft gewerkt?

Een recensie moet een kwaliteitskeurmerk zijn. Een handvat. De lezer moet ze kunnen gebruiken om de boeken te vinden die echt de moeite waard zijn, zodat het werk van goede auteurs niet ondersneeuwt, omdat anderen nu eenmaal zichtbaarder zijn op de sociale media, meer tijd hebben om actief te promoten. Meer vriendjes hebben.

En dus moeten recensies soms ook keihard zijn.

Eén ster dus.