Boekverkoper
Blogpost:
Sem Anne
Helsinki, de goochelaar
Dit is de eerste van een reeks columns over mijn werk als boekverkoper in de Kennemer Boekhandel. Om de paar weken schrijf ik over het werk in de winkel, de boeken op de planken en alles wat daar mee te maken heeft. Elke column heeft een thema en het thema van deze tekst is Scandi. Januari staat in boekenland, op initiatief van Uitgeverij AW Bruna bekend als de maand van de Scandinavische thriller, vandaar.
Met Scandinavische thrillers heb ik niet zozeer een sterke band. Uiteraard, ik heb wel eens een Jussi-Adler Olsen of een Nesbø gelezen, maar daar houdt het enigszins op. Waarom besteed ik er toch aandacht aan? Om zo, ietwat stiekem, mijn lievelingsstad (naast Haarlem!) in de volgspot te kunnen zetten: Helsinki. Om het ook wat literair cachet te geven heb ik speciaal hiervoor De ijskring van de Finse Max Seeck gelezen.
Helsinki is een goochelaar. Op het eerste gezicht lijkt de Finse hoofdstad druilerig, monotoom en tam. Echter is dat een illusie, een veredeld vooroordeel. Je moet twee, drie keer kijken voor je het echt ziet. Vraag je af waar Helsinki wil dat je naar kijkt. En kijk dan in de tegenovergestelde richting. Pas dan zie je de schoonheid: de rotskerk, de oude mannen op de pleinen, de trams die stipt op tijd rijden en de open sauna’s op Katajanokka.
In Helsinki hangt een rust die ik nog nergens anders heb ervaren. De Finnen zijn volgens de World Happiness Report van de VN de gelukkigste mensen op aarde. Dat voel je ook echt in elke vezel als je door de brede straten van Helsinki wandelt. Niemand loopt door rood, iedereen staat open voor een babbeltje en in de winter - als het slechts een paar uurtjes licht is overdag - draagt iédereen een reflectortje aan z’n jas. Om veilig in het verkeer rond te lopen, vertelde een galeriehoudster mij daar, maar ook voor de gezelligheid. Om het licht in jezelf en de ander letterlijk te behouden.
Hoe anders is het beeld van Scandinavische thrillers. Zeker de Noorse en Zweedse thrillers zijn vaak duister, grauw en vol misdaad & straf. Als je het aantal thrillerauteurs optelt, heb je het idee dat Noorwegen en Zweden een soort narcostaten zijn, waarin iedereen voor eigen rechter speelt. Ook de Finse thrillers zijn dikwijls zo groezelig als oude kraakpanden in de jaren 80. Hoewel ik deze grauwheid meteorologisch zeker herken, is Helsinki helemaal niet zo’n moordmetropool als Elina Backman, Antti Tuomainen of Matti Rönkä doen vermoeden.
Ook Max Seeck maakt het gruizige Helsinki de arena van zijn nieuwe thriller. De IJskring is zijn tweede boek over rechercheur Jessica Niemi. Niemi is een echte Finse: gesloten, nors, maar rechtdoorzee en betrouwbaar. Een beetje vergelijkbaar met het personage Eva van Dongen uit de tv-serie Flikken Maastricht.
Dan het plot. Na een releaseparty verdwijnen twee jonge Finse influencers spoorloos. Niet lang daarna wordt er een vreemde foto gepost op hun Instagram-accounts. Het is een foto van een oude vuurtoren op een rotsachtig eiland midden in zee (zie de cover). Als bijschrift een gedicht. De tekst beschrijft hun dood.
Vanaf de eerste bladzijde word je als lezer meegenomen in een rollercoaster. De exposé is rustig, als we op de eerste pagina’s één van die influencers volgen op de releaseparty. Daarna gaat het compleet los. Denk aan plotwending na plotwending en cliffhanger na cliffhanger. Seeck trekt zich duidelijk niets aan van de gebruikelijke drie-act-structuur die veel andere auteurs tot in den treure blijven hanteren.
Seeck is, net als zijn geboortestad, een goochelaar. Hij belazert je waar je bij staat. Je kijkt niet goed, lijkt hij steeds te zeggen, je kijkt de verkeerde kant op. Wat dat betreft is De ijskring een bijbel voor liefhebbers van goede red herrings. De rookgordijnen zijn soms wat veel, maar wel ontzettend vakkundig in elkaar gezet. Seeck is wat dat betreft een meester in zijn eigen vak.
Daarbij blijft de Finse auteur op een fijne manier dichtbij zijn roots. Op z’n Dan Browns sleurt het boek je door het hedendaagse Helsinki. Plekken zoals Unioninkutu, de haven van Katajanokka, het park Esterinpuisto, de hippe wijk Kamppi en het politiebureau in Pasila: het komt allemaal in sneltreinvaart voorbij. Je waant je echt even in de stad, op een koude herfstdag in november - daar waar het verhaal begint.
De ijskring is een pageturner om in één adem uit te lezen. De rijke taal en observaties zijn om van te smullen. Door een aantal clichématige scènes heeft het boek hier en daar een beetje een huis-tuin-keukenthriller gehalte, maar daar kom je overheen, beloofd.
Ik moet in ieder geval weer heel snel naar Finland. Want ik ruik de korvapuusti’s (kaneelbroodjes) en de sigarettenrook van oude mannetjes op de pleinen. Ik mis de wind in de haven, de prachtige bibliotheek aan de Töölönlahdenkatu en de schattige Finse meisjes op het Centraal Station. Wachtend op een trein naar het westen. Of tenminste, zo lijkt het. Je weet het nooit, met een stad als goochelaar.
