Blogpost: Ferry76Visser

Het Moeras: een fluïde toekomstmogelijkheid

16-02-2025 door Ferry76Visser

+1 niet meer leuk × vind ik ook leuk

In maart 2023 verscheen ‘De laatste Verkenner’ van Johan Klein Haneveld bij uitgeverij Godijn. De zevenentwintig verhalen die in deze bundel zijn opgenomen zijn ieder spannend, toegankelijk en heerlijk om te lezen. Alleen al hierom verdient dit boek een plek in iedere boekenkast in Nederland. Een andere reden waarom dit boek in geen enkele boekencollectie mag  ontbreken is de meerwaarde van de thematiek van de verhalen. Om dit toe te lichten zal ik ‘Het Moeras’ uit de bundel bespreken.  

EEN ONBEKENDE LEVENSVORM
‘OOO (object oriented ontology) tells you that if a thing exists, it exists in such a way that nothing, not even the thing itself, can fully grasp, access, affect or otherwise influence it.’ (Morton, 2021) Dit citaat van Timothy Morton raakt in mijn ervaring een thema uit dit verhaal. Deze woorden zijn vooral van toepassing op de hoofdpersoon. ‘Het Moeras’ laat zien hoe confronterend het is als iemand in aanraking komt met een onbekende levensvorm. De onmacht om de ander te begrijpen en het bestaan ervan te snappen wordt kernachtig en sterk beeldend getoond aan de lezer. 

ECOLOGIE
Vanuit ecologisch perspectief is er ook het nodige te zeggen over ‘Het Moeras’. Het verhaal kan ook gelezen worden als een illustratie van de relatie tussen het menselijke en het niet menselijke. Over het algemeen ziet de mensheid zichzelf als onafhankelijk van de natuur. Milieu is iets dat buiten de mens om bestaat. Tijdens het lezen van dit literaire pareltje moest ik denken aan een boek van een Engelse filosoof, waarin hij laat zien dat de mensheid onderdeel is van een heel complex ecologisch systeem. Dit spanningsveld vraagt verder onderzoek. 

TOEKOMSTMOGELIJKHEID?
Johan Klein Haneveld bewijst zijn toegevoegde waarde in ‘Het Moeras’ doormiddel van het verkennen en onthullen van een spanningsveld in het menselijke zijn tussen het primitieve en het ontwikkelde. (Shaviro, 2024) Hierdoor ontstaan er twee verontrustende ironische transformaties die de lezer tot nadenken brengen. Zo laat dit verhaal een mogelijke toekomst zien als gevolg van nieuwe sociale en technologische ontwikkelingen. 

CONCLUSIE
‘Het Moeras’ is naast een toegankelijk en spannend science fiction verhaal van Nederlandse bodem, ook een bewijs voor mij van de toegevoegde waarde die het werk van Johan Klein Haneveld heeft voor het fantastische genre. In enkele pagina’s weet hij de lezer genoeg stof tot nadenken te geven met fantasierijke beelden en een literatuur waardige thematiek.

Morton, T. (2021). Spacecraft. Bloomsbury Publishing USA.
Morton, T. (2016). Dark Ecology For a Logic of Future Coexistence. Columbia University Press.
Shaviro, S. (2024). Fluid Futures. Watkins Media Limited.