Blogpost:
Ferry76Visser
In elkaars ogen
FIROZA EN ZIFAI
‘De Laatste Verkenner’ is het titelverhaal in het nieuwe boek van Johan Klein Haneveld. De mysterieuze Zifai uit dit verhaal heeft in mijn ervaring een even krachtige tegenhanger in ‘In Elkaars Ogen’, namelijk Firoza. Beide personages hebben een existentiële afhankelijkheid en toch zijn ze heel verschillend als het op empathisch vermogen aankomt. Zifai kent geen emoties, waar Firoza in staat is om gevoelens te begrijpen. Dat maakt hen voor mij tot elkaars tegenpolen. Ze vormen als duo een dynamische intertekstuele link tussen de verhalen op basis van hun overeenkomst en verschil.
MENSBEELD
‘De mens is een tam gemeenschapsdier en is noch solitair noch barbaars.’ (1) Deze woorden van Basilius van Caesare komen voor mijn gevoel grotendeels overeen met het mensbeeld dat spreekt uit de verhalen van Johan Klein Haneveld. Het is fascinerend hoe de boodschap van de kerkvader uit de vierde eeuw raakvlakken heeft met de thematiek in het werk van Johan Klein Haneveld. In ‘In elkaars ogen’ komt met name het solitaire aan bod: schrijnend, tragisch en uiteindelijk subtiel, sterk en tijdloos.
EENZAAMHEID
In mijn ervaring gaat het in het vijfentwintigste verhaal uit ‘De Laatste Verkenner’ om de duur van existentiële eenzaamheid. Jody en Firoza worden hier op en tragische en brute wijze mee geconfronteerd. Hoe de duur van tijd een rol hierin speelt maakt het voor mij extra tragisch. Het versterkt het alleen zijn op een brute manier. Door de existentiële aard van haar eenzaamheid is er voor mij een connectie met Mogart Silvon, de hoofdpersoon van ‘De Afvallige Ster’.
ROLPATRONEN
Voor mij laat het verhaal ook zien dat de verwachtingen die de maatschappij heeft van iemand niet absoluut mogen zijn. Iedereen verdient de ruimte en de mogelijkheid om zichzelf te ontdekken en te zijn wie hij of zij is. Ook daar raakt het verhaal de boodschap van het werk van de kerkvader,omdat voor Basilius authentiek mens zijn leven is zoals je bent.(2) De gevolgen van deze zware existentiële keuze laat het verhaal op een krachtige overtuigende manier zien.
CONCLUSIE
En zo laat het verhaal zien dat er qua mensbeeld, rolpatronen en ik vermoed ook ethiek overeenkomsten zijn met het werk van kerkvader Basilius. Dit zorgt voor een intrigerende christelijk sociaal ethische laag in de verhalen, waarvan ik hoop dat deze in de toekomst nader onderzocht gaan worden.
(1) Basilius Magnus Caesariensis and Harrison, V.E.F. (2005). On the human condition. Crestwood, N.Y.: St. Vladimir’s Seminary Press. p.26
(2) Basilius Magnus Caesariensis and Harrison, V.E.F. (2005). On the human condition. Crestwood, N.Y.: St. Vladimir’s Seminary Press. p.29
