Blogpost:
Kim ten Tusscher
Kijk jij wel eens terug? Ik neem je mee naar een heuvel in het Lakota reservaat.
Als je bij mijn boekpresentatie was, herinner je je misschien dat ik begon met een foto van mijzelf op een berg. Dat was niet voor niets. Ik houd van de bergen, van het me nietig voelen in de natuur. Van de moeite die het kost om op zo’n mooie plek te komen en de beloning aan het einde van de wandeling.
Maar het is ook een metafoor. Die moeilijke klim staat net zo goed symbool voor hoe het schrijfproces soms loopt. De beloning als je de top hebt bereikt, is ook dat nieuwe boek eindelijk in handen houden. En het weidse uitzicht vertaalt zich natuurlijk ook in reflectie en even stilstaan en genieten van het moment. Iets waar ik me bewust aan moet herinneren, want ik ben ook zo iemand die een doel bereikt en meteen alweer een nieuw doel stelt. Een nog hogere berg ziet om te beklimmen.
Voor deze blog wil ik je meenemen naar lang geleden. Ik was toen nog niet eens aan het schrijven, maar het was wel een tijd die me heeft gevormd en die na echoot in mijn verhalen.
In 2001 studeerde ik fotografie aan het Sint Joost in Breda. Ik moest een stage kiezen, maar dat mocht ook een project zijn dat je wilde uitvoeren. Ik heb altijd al graag vooroordelen willen onderzoeken en nuanceren. We hebben ze allemaal, maar kloppen ze ook? Ik besloot dat ik naar de Lakota Indianen wilde gaan om vast te leggen hoe zij echt leefden. Ik was al jaren geïnteresseerd in de cultuur van de Native Americans en wist inmiddels dat ons beeld van hen niet klopte. Maar wat was dan wel de werkelijkheid?
Dat ik voor de Lakota koos, had twee redenen. Ik denk dat zij het dichts in de buurt komen van wat wij zien als “Indianen”: levend in wigwams die eigenlijk tipi’s zijn en joelend om een totempaal dansend in lendendoek en met een verentooi (alleen dit beeld is al een samenraapsel van minstens drie verschillende culturen). En er was een Nederlandse stichting die groepsreizen organiseerde in het Pine Ridge Reservaat. Dat was dus lekker praktisch. Want toen ik dit regelde, had ik nooit gevlogen, was ik nog nooit alleen op reis geweest en had ik geen idee hoe ik dit moest aanpakken.
De rondreis duurde twee weken, maar daarna bleef ik achter om nog meer foto’s te maken. Ik kwam op een camping terecht bij hele lieve mensen die me hielpen om contacten te leggen en me ook best ergens heen wilden brengen. Want tja, zonder rijbewijs kom je in Amerika niet echt heel erg ver. Daar had ik eigenlijk ook niet zo bij stilgestaan.
Die camping waar ik was, lag midden in de prairie. Op een dag beklom ik een hoge heuvel om eens diep na te denken. Want eigenlijk ging het niet zo heel goed. Ik had me naïef in een avontuur gestort en wist niet hoe ik van deze reis een succes kon gaan maken. Ik voelde dat ik niet aan de verwachtingen van mijzelf en van mijn opleiding kon voldoen, maar wist niet wat ik daar aan kon doen.
Tegelijkertijd paste ik daar zo ontzettend goed. Ik voelde me er thuis en werd opgenomen door de mensen daar. Ik mocht meedoen met ceremonies en was als een van twee buitenstaanders bij een familie powwow. De enige andere werd weggestuurd (omdat hij zijn lendendoek iets te wild opzij liet zwieren voor de vrouwelijke aanwezigen), maar ik werd uitgenodigd om samen met een prachtig uitgedoste man een dans te doen.
Goed, terug naar die heuvel. Ik heb daar een paar uur zitten nadenken en ik besloot alles los te laten en te genieten van de ongelooflijke reis die ik aan het maken was. De ervaringen die ik daar opdeed, zou niemand me kunnen afnemen. Natuurlijk ging ik wel doorzetten, maar met een andere mindset. Het resultaat werd minder belangrijk dan de ervaring.
Die reis heeft nog steeds invloed op me. De foto’s die ik maakte, stelden echt niet zoveel voor en hoewel ik juist wilde laten zien dat wij niet zoveel verschilden van de mensen daar, hadden mijn leraren liever wel het exotische beeld van de “Indiaan” teruggezien op de foto’s. Dat bij mijn gastgezin dezelfde klok aan de muur hing als bij de grootmoeder van een van mijn leraren, was volgens hem een minpunt, maar voor mij juist een symbool van de overeenkomsten.
Toch vind ik die reis geen mislukking. Hij heeft me gevormd. Mijn ervaringen komen terug in de verhalen die ik jaren later begon te schrijven (soms bijna letterlijk, zoals de zweethutceremonie die Lilith in de Vertellingen van de Ondergang doet, of wat subtieler in de manier waarop Lilith bij de Inuuk wordt ontvangen). En de reis heeft me doen beseffen dat er ergens een plek voor mij is, waar mijn karakter me juist verder helpt. Nederland is soms zo gehaast en druk en een land waar je je vooral moet laten gelden door heel hard te roepen en moet streven naar perfectie, maar eigenlijk vind ik dat helemaal niet zo fijn.
Die reis en die paar uren op die heuvel plantten ook het zaadje om op zoek te gaan naar mijn eigen pad in het leven, uitgaand van genieten en ontdekken en zonder verwachtingen. Het is niet zo dat me dat meteen lukte. Ik denk dat ik nu pas, 22 jaar later, echt op de goede weg ben, als schrijver en als mens. En ook dit zie je terug in de verhaallijnen van Lilith en Nealyn.Terugkijkend op de afgelopen decennia zie ik hoe ik ben gegroeid en hoe trots ik daar op kan zijn. En vanaf deze top ga ik eens goed nadenken over hoe ik nu verder wil gaan. Een nieuw verhaal begint te borrelen. En hoe zit het eigenlijk met de droom van de vertalingen?
Lees verder op mijn site
