2001: A Space Odyssey is een sciencefictionboek en -speelfilm uit 1968, ontstaan uit een samenwerking tussen filmmaker Stanley Kubrick en schrijver/uitvinder Arthur C. Clarke. Beide zijn gebaseerd op The Sentinel, een kort verhaal van Clarke. Kubrick zocht contact met Clarke om samen een sciencefictionfilm te maken. Dit leverde een scenario op, dat de basis vormde voor zowel het boek van Clarke als de film van Kubrick. Beide werken behandelen thema's als de menselijke evolutie, kunstmatige intelligentie, technologische ontwikkelingen, buitenaards leven en reïncarnatie.
