Op 21 juni 1884 sloot hij nog onverwacht de ogen: Willem Alexander Karel Hendrik Frederik van Oranje-Nassau, kroonprins der Nederlanden. Hij was de broer van koningin Wilhelmina en de oom van onze koningin, dus bepaald niet iemand uit een grijs verleden, maar toch is hij een vergeten Oranje. Hij is maar 32 jaar geworden. Zijn (even speelde zich af in de tweede helft van de vorige eeuw, een periode waaraan velen lange tijd schouderophalend zijn voorbijgegaan, ook de in historie geïnteresseerden. Ten onrechte, want in die jaren, toen keizerrijken en koninkrijken nog machtige instituten waren, wordt de basis gelegd voor de gebeurtenissen die onze eeuw beroeren. Door de schrijnende omstandigheden waaronder een groot deel van de bevolking moet leven vindt het socialisme een goede voedingsbodem. Aan de andere kant wint ook het liberale denken veld. Het is de tijd van Domela Nieuwenhuis en Thorbecke. Steeds meer begint zich af te tekenen dat nieuwe denkwijzen niet langer zijn tegen te houden. De zich wijzigende opvattingen breken zich baan dwars door alle bevolkingsgroepen heen, tot in de hoogste kringen. Zelfs de Nederlandse koninklijke familie kan zich er niet aan onttrekken. Maar ook daar lopen de standpunten sterk uiteen. Sinds mei 1849 is koning Willem de Derde aan de regering. Hij is een man met een grillig karakter, opvliegend van aard, moeilijk in de omgang, die zeker niet het etiket vooruitstrevend te zijn kan worden opgeplakt. Diep in zijn hart huldigt hij het standpunt dat de vorst het voor het zeggen moet hebben. Ministers en volksvertegenwoordigers zijn in zijn ogen slechts voetvegen, die als eigenschap hebben dat ze het hem erg lastig kunnen maken, vooral wanneer zij zich met zijn particuliere zaken bemoeien. Alexander heeft, meer dan men heeft beseft, geprobeerd een goede kroonprins te zijn. Hij bereidde zich ernstig voor op de zware taak, waarvan hij wist dat die hem wachtte. Het koningschap heeft hij niet willen ontlopen. Maar de geschiedenis heeft hem niet de kans gegeven te bewijzen wat hij als koning zou hebben betekend voor ons volk.
