De buurman is bovenal een poging van Voskuil om zijn vrouw te begrijpen en haar onvoorwaardelijke steun voor de underdogs. Geen onderwerp heeft hen zo gespleten als de homo-emancipatie. Het onbegrip tussen de echtelieden neemt in De buurman bijna potsierlijke vormen aan. Even meesterlijk als wanhopig registreert de schrijver de fundamentele botsingen tussen Maarten en Nicolien, uitmondend in een zeer bewegend en soms ook hilarisch portret van een huwelijk.
J. J. Voskuil, auteur van een omvangrijk autobiografisch oeuvre, liet twee onuitgegeven manuscripten na. Binnen de huid, zijn persoonlijkste boek, werd door zijn weduwe in 2008 vrijgegeven voor publicatie. Zij aarzelde langer over De buurman, dat de schrijver al tijdens zijn leven wilde uitgeven, maar dat hij wegens haar bezwaren opborg.