In De moeder worden we meegenomen naar een Russisch industriestadje aan het begin van de twintigste eeuw. Werk- en leefomstandigheden zijn ruw en slopend, toch leggen de meeste inwoners zich bij hun lot neer. Een van hen is Pelageya, de vrouw van een fabrieksarbeider. Op een dag komt zij er tot haar schrik achter dat haar zoon Pavel zich heeft aangesloten bij de revolutionairen. Ze probeert hem aanvankelijk op andere gedachten te brengen maar langzamerhand komt ook bij haar een proces van bewustwording op gang.