Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog ontdekte de Nederlandse consul in Kaunas (Litouwen) een manier om duizenden uit Polen gevluchte Joden het leven te redden: hij schreef voor hen een visum uit voor Curaçao. Daarmee reisden de Joden met de Trans-Siberië Express naar Japan, van waaruit ze zich over de hele wereld verspreidden – vrijwel allen overleefden de oorlog. Het verhaal van die Nederlandse consul, Jan Zwartendijk, is even verheffend als heldhaftig. In korte tijd schreef hij koortsachtig duizenden visa uit. Hij werd bij zijn actie geholpen door zijn Japanse collega in Kaunas en de Nederlandse ambassadeur in Riga. In 1997 kreeg hij postuum de Yad Vashem-eretitel ‘Rechtvaardige onder de Volkeren’. Jan Brokken beschrijft het leven van Jan Zwartendijk en de lotgevallen van veel van de ontkomen Joden in een meeslepend epos, waarin een treffend beeld wordt geschetst van een wanhopige tijd. De rechtvaardigen is een les in moed, in het maken van de juiste keuzes op het juiste moment.
