Etty Hillesum in relatie

Het vijfde deel van de serie Etty Hillesum Studies kent drie zwaartepunten. Allereerst gaat het om de plaats van Hillesums dagboeken in relatie tot andere egodocumenten van Nederlandse Joden die met de Sjoa werden geconfronteerd, en de eigen manier waarop Etty Hillesum met deze levensbedreigende ontwikkelingen is omgegaan. Drie bijdragen geven elk vanuit een andere invalshoek meer inzicht in deze materie, die van groot belang is voor het verstaan van Etty Hillesums denken in relatie tot het tijdsgewricht waarvan zij de kroniekschrijfster wilde zijn. In de tweede plaats twee bijdragen waarin een vergelijking wordt getrokken tussen Etty Hillesum en twee geestverwanten: Dorothee Sölle en Emmanuel Levinas. Alle drie hebben zij een helder antwoord gegeven op de uitdagingen van hun tijd en zijn zij de confrontatie met structurele ontmenselijking aangegaan. De vergelijkingen met Sölle en Levinas tonen de relevantie van Etty Hillesums visie op het vraagstuk hoe tot een menselijker samenleving te komen. In de derde plaats is er uitgebreid aandacht voor de Winschoter tijd van de familie Hillesum in de jaren 1918-1924. Vergeleken bij de tijd in Deventer is deze periode onderbelicht gebleven, hoewel het gaat om een cruciale periode in zowel het leven van Etty als haar vader Louis Hillesum. Hun relatie tot de kleinsteedse atmosfeer die in het Groningse Winschoten heerste, ook onder de relatief grote Joodse gemeenschap, en hun vriendschappen komen aan het licht. Vier bijdragen handelen over dit onderwerp; onder meer twee essays van de bekende Joodse historicus Jaap Meijer, die hier – van annotaties voorzien – worden herdrukt. Een laatste bijdrage gaat over de relatie tussen Etty Hillesum en Hes Hijmans, die ook tot de kring rondom Julius Spier behoorde. Een achttal illustraties sluit dit eerste lustrum deel van de Etty Hillesum Studies af.

Klaas A.D. Smelik is professor Hebreeuws en Jodendom aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte van de Universiteit Gent en directeur van het Etty Hillesum Onderzoekscentrum (EHOC). Gerrit Van Oord heeft in Amsterdam filosofie en geschiedenis gestudeerd, is uitgever van Apeiron Editori (Sant’Oreste bij Rome) en coördinator van het EHOC in Italië. Meins G.S. Coetsier is gastonderzoeker aan het instituut voor hermeneutiek en godsdienstfilosofie van de Universiteit Zürich en is begin 2012 aan de Universiteit Gent gepromoveerd op een proefschrift over Etty Hillesum. Denise de Costa is schrijfster en wetenschappelijk onderzoekster. Zij promoveerde in 1996 op een studie naar de spiritualiteit, het schrijverschap en het genderaspect in het werk van Anne Frank en Etty Hillesum. Janny van der Molen schrijft kinder- en jeugdboeken. In 2001 studeerde zij af aan de Universiteit van Amsterdam op een studie naar goed en kwaad in het werk van Etty Hillesum en Carl Gustav Jung. Jurjen Wiersma is emeritus hoogleraar ethiek en hermeneutiek aan de Protestantse Faculteit Brussel.