Het Eerste Boek is het laatste verhaal uit de kronieken van Het Verscholen Volk, de meest geprezen Nederlandstalige fantasyreeks, door de pers eensluidend bestempeld tot eigentijds hoogtepunt in het genre: 'Vergelijkbaar met Ursula Le Guin', 'Het beste dat de Nederlandse fantasy te bieden heeft', 'Een meester in de vertelkunst'.
Met Het Eerste Boek, het zevende en afsluitende deel van de romancyclus die in 2003 startte met Het Verscholen Volk, zet Harman Nielsen de kroon op dit in totaal ruim 2600 pagina's tellende epos over verloren gewaande volken.
'Als iemand me vraagt, waarom ik Fantasy heb geschreven, kan ik dus eigenlijk alleen maar antwoorden: waarom niet? Maar in werkelijkheid heb ik me nooit zo erg afgevraagd of het schrijven van een Fantasy-cyclus nu wel of niet literatuur zou opleveren. Ik ben aan de cyclus begonnen, omdat Fantasy me de vrijheid gaf te vertellen over een speciale wereld met een speciale problematiek. Die vrijheid moet volgens mij trouwens aan alle kunst ten grondslag liggen. Maar in Science Fiction - en al helemaal in Fantasy - komt die vrijheid wel heel specifiek tot uitdrukking. De vrijheid van de verbeelding.', aldus Harman Nielsen.
In Het Eerste Boek zwerft Kat, de strijd moe, met vrouw en kind ver van de Middelste Stad waar, in de schemer onder de straten, eindelijk een vredig toevluchtsoord lijkt te zijn gevonden voor het keldervolk. Bovengronds is het er echter zo vredig niet, want de nieuwe machthebbers zoeken andere rijkdom, tegen iedere prijs. Oude diepten worden geopend en een vergeten kwaad sijpelt de Stad binnen, waar het alles en iedereen aantast - ook het kleine volk in de kelders.
In het midden van de scheur, die zich nog steeds knerpend verbreedde, werd meer zwarte aarde opgestuwd; paarsblauwe vonken sloegen eraf en kluiten rolden knetterend weg over het plein terwijl twee magere bleke armen uit de grond braken, verkrampt rondtastten, dan houvast vonden. Een bleek, vuil, uitgeteerd klein lichaam wrong zich hortend en stotend naar boven en lag dan stuiptrekkend op de gebroken tegels in het nu wild kolkende smaragden schijnsel...
Kat keert terug, maar de natuur zelf lijkt in opstand te komen en in dat geweld dreigt hij zijn vrouw en dochter te zullen verliezen. Tot het uiterste beproefd moet hij ten slotte een beroep doen op macht die hij altijd heeft gemeden en daarmee zijn eigen ondergang riskeren.
Dankzij de voor in het boek opgenomen introductie over de zes voorgaande boeken in de cyclus, kan Het Eerste Boek ook als afzonderlijke roman gelezen worden.
