Kinderarbeid wordt nu vaak geassocieerd met de Derde Wereld. Nederland kent echter ook een geschiedenis van kinderarbeid. Daarin speelde de Leidse industrie een prominente rol. Op 7 maart 1863 droeg de schrijver J.J. Cremer zijn aanklacht tegen kinderarbeid in de Leidse wolspinnerijen voor, die onder de titel Fabriekskinderen, een bede doch niet om geld is gepubliceerd. Mede door deze publicatie kwam het bekende kinderwetje van de liberaal Samuel van Houten in 1874 tot stand, waarmee een verbod op fabrieksarbeid door kinderen onder de twaalf jaar van kracht werd. Ook al is kinderarbeid onlangs opgenomen in de landelijke historische canon, het is een nog weinig belicht onderwerp. Exact 145 jaar na de voordracht door J.J. Cremer brengen Stichting Industrieel Erfgoed Leiden (Stiel) en de Dirk van Eck-stichting daarom de tekst daarvan opnieuw uit, met een hertaling naar hedendaags Nederlands door Korrie Korevaart (Universiteit Leiden). Cremers aanklacht is derhalve als een meeslepend betoog te lezen, terwijl ook de oorspronkelijke tekst als facsimile op verkleind formaat is opgenomen. De Leidse stadshistoricus Cor Smit licht uitgebreid de achtergronden toe van de strijd tegen kinderarbeid in Nederland en de rol van J.J. Cremer daarin. In een naschrift wordt bovendien ingegaan op de actuele situatie, zowel in de Derde Wereld als in Nederland. Het geheel is rijk geïllustreerd met beeldmateriaal uit Leiden en andere plaatsen in Nederland. Op een stadplattegrond uit 1860 is aangegeven welke (zware) industrieën er eind negentiende eeuw in Leiden aanwezig waren.
