Al in juni 1945 ligt Elio Vittorini's roman "Mens of niet" in de boekhandel. Het is daarmee met recht de eerste literaire verwerking van het verzet tegen het fascisme. Voor hij deze roman kon schrijven had Vittorini een lange weg te gaan. Zoals zoveel jonge Italianen voelt hij zich aanvankelijk aangetrokken tot het anti-burgerlijke, revolutionaire en 'moderne' fascisme, maar als schrijver en journalist blijft hij open staan voor alles wat dynamisch en vernieuwend is. Dat brengt hem steeds vaker in conflict met de fascistische autoriteiten. De breuk volgt na het uitbreken van de Spaanse Burgeroorlog, als hij partij kiest voor de Republikeinen en tegen Franco. Vittorini sluit zich aan bij het communistische verzet, wordt in 1943 gearresteerd, vier weken later op borgtocht vrijgelaten en moet vervolgens onderduiken. Vanuit zijn onderduikadres geeft hij de Milanese editie van de illegale communistische krant L’Unita uit en begint hij te schrijven aan "Mens of niet".
"Mens of niet" is het verhaal van het Milanese verzet tegen de Duitsers en hun Italiaanse handlangers