Niels Lyhne is een jongen uit een gegoed plattelandsmilieu. Zijn vader leert hem rekening te houden met de harde wetten van de werkelijkheid, zijn moeder leert hem de waarde van de verbeelding kennen. Zo groeit hij op in een eenzaam verlangen naar het onbereikbare.
Als jonge volwassene leidt hij een keurig leven, maar droomt ondertussen van een groots en meeslepend kunstenaarsbestaan. Hij zweert het geloof af, schrijft gedichten, zoekt heil en heul in vergeefse liefdes, trouwt ten slotte en krijgt een kind waarna hij alles kwijtraakt en beseft dat het `thuis dat hij overal heeft gezocht, onvindbaar is gebleken.
Thomas Mann: 'Iedereen draagt Niels Lyhne in zijn hart, als hij de roman niet al in zijn zak meedraagt.'