Max Havelaar (1860) is een gedeeltelijk autobiografische roman over de mislukte poging van een ambtenaar in het voormalig Nederlands-Indië om iets te doen aan de uitwassen van het kolonialisme, zoals machtsmisbruik en corruptie. Multatuli schreef het boek als aanklacht tegen deze wantoestanden in de vergeefse hoop dat het zou leiden tot verbetering van de situatie. De invloed van de roman op het kolonialisme was echter vrijwel nihil, maar die op de Nederlandse literatuur daarentegen was immens. Max Havelaar is een stilistisch en compositorisch hoogstandje en een fenomeen in de Nederlandse literatuur.