Tien vragen aan Literatour-auteur Elle van Rijn

Elle van Rijn (1967) studeerde aan de Toneelacademie Maastricht en aan de Schrijversvakschool Amsterdam. Ze speelde in verschillende toneelstukken, tv-series en films. Eerder schreef ze succesvolle boeken, waaronder de historische romans De crèche, die een internationale bestseller werd, en Terug naar Insulinde. Daarnaast schreef zij met drie andere auteurs de bestseller Vier wandelaars en een Siciliaan en Een familie & een Griekse God.

Foto: © Yvette Kulkens

Wanneer schreef jij je eerste verhaal en waar ging het over?

Ik schreef mijn eerste verhaal toen ik een jaar of acht was. Het ging over twee kinderen die hun ouders kwijt waren en een spannend avontuur beleefden. Het was natuurlijk vrij kinderlijk, maar ik weet nog dat ik er veel plezier in had om het te schrijven en zelf ontroerd was bij het einde dat de moeder de kinderen weer in haar armen sloot en dat ze niet boos op ze was.

Wat is je mooiste jeugdherinnering als het om lezen gaat?

Kruistocht in spijkerbroek vond ik het mooiste boek uit mijn jeugd. En ook een boek waarvan ik de titel en de schrijver ben vergeten. Het ging over een rijke vrouw die naar haar toekomstige man moest door de Amazone, een tocht die rampzalig verliep. Uiteindelijk verloor ze de meeste dragers en ontdekte ze dat ze zelf heel sterk kon zijn. Ze redde een van de helpers en uiteindelijk overleefde ze de tocht met maar twee jonge bediendes. Toen ze haar verloofde zag, besloot ze was veranderd van een afhankelijk meisje, in een zelfstandige en eigenzinnige vrouw. Ze wilde niet meer met hem trouwen. Ik wilde vroeger ontdekkingsreizigster worden.

Sprak je vroeger wel eens met vrienden over boeken en waarom wel of niet?

Ik kan me niet herinneren dat we dat deden. Later wel, op de middelbare school, dan raadden we elkaar boeken aan, zoals Het verrotte leven van Floortje Bloem. Ik voelde me dan ook heel vereerd dat de schrijfster, Yvonne Keuls, laatst over mijn boek Terug naar Insulinde schreef: 'Ik raad het iedereen aan die wat over de kampen wil weten. Mijn dochters hebben voor het eerst het leven van hun vader begrepen. Het werd tijd dat er zo’n boek kwam.'

Wanneer schrijf je het liefst?

Overdag. Wanneer ik ’s avonds schrijf kan ik niet meer slapen omdat ik dan nog veel te actief ben in mijn hoofd.

Kun je jezelf als auteur omschrijven in vijf woorden?

Verhalenverteller, toegankelijk, onomwonden, emotioneel, humor.

Wat vind jij het leukste aan een schoolbezoek en het ontmoeten van jonge lezers?

Ik kies zelf vaak hoofdpersonen tussen de 16 en 20 jaar. Ik vind dit een hele interessante leeftijd (coming of age) waarin er zoveel verandert, waarin mensen ontdekken wie ze zijn, waar ze voor staan en welke keuzes ze willen maken. Tegelijkertijd staan ze nog zo onder invloed van hun ouders, met alles wat er in die verhouding is goed- of misgegaan. Ik hou van hun moed van deze jongvolwassenen, hun puurheid, hun humor, en de complexiteit en hevigheid van gevoelens in een wereld die steeds groter wordt. Gek genoeg kan ik nog altijd heel goed aan die fase uit mijn eigen leven relateren. Daarom vind ik het extra leuk om met de huidige generatie jongeren te praten over deze verhalen uit de geschiedenis.

Welk advies zou je jongeren willen geven die zelf graag willen schrijven?

Het voornaamste advies is: schrijf! Het maakt niet uit wat of waarover, maar schrijf. Je kunt veel theoretiseren over een idee of onderwerp, maar de magie kan pas plaats vinden als je gaat zitten achter je toetsenbord en begint. Vervolgens mag je de eerste -tig woorden en pagina’s niet over jezelf oordelen. Wees dus niet je recensent terwijl je bezig bent. Sta toe dat je faalt, dat je lelijke zinnen maakt, dat je nog niet weet waar het heengaat. Maar als je in je verhaal duikt, komt er een moment dat het klopt. Dat de zinnen gaan stromen en dat er een verhaal uit jouw brein ontstaat waarin je de lezer meetrekt.

Welke leestip zou je jongeren willen geven die niet graag lezen?

Voor sommigen kost lezen best veel moeite, omdat ze de concentratie niet kunnen opbrengen, of omdat ze dyslectisch zijn. Mijn vier kinderen zijn dyslectisch en ik denk dat ik het zelf ook lichtelijk ben. Kies dan een boek dat verhalend is, en misschien ook wat plotgericht, zodat je nieuwsgierig bent hoe het verder gaat. Informeer van tevoren bij je docent of bij de bibliotheek wat een geschikt boek voor jou zou kunnen zijn. Vergeet dan ook vooral niet te vertellen wat de onderwerpen zijn die je interesseren. Dit lijkt wat omslachtig en gedoe, maar het levert je heel veel op. Anders loop je de kans dat je willekeurig drie boeken uit de kasten pakt en dat je afhaakt en denkt: lezen is niks voor mij. Dat zou echt zonde zijn, want je kunt zoveel plezier, inspiratie en levenswijsheid, halen uit verhalen. Mijn kinderen luisteren ook veel boeken of ze lezen en luisteren gelijktijdig. Die combinatie is een beproefde manier om beter te worden in het lezen en je dyslexie de baas te worden.

Wat heeft bij jou goed geholpen als tiener om de liefde voor lezen aan te wakkeren?

De juiste tips krijgen over de boeken. En toch ook wel er over praten als je een boek hebt gelezen. Of een auteurs die op school langskomt.

Hoe zie jij de toekomst van het boek voor jongeren?

Jongeren lezen meer, maar vooral op social media. Dat zijn korte, stukjes tekst – vaak ook in combinatie met beeld – die vrijwel instant een emotie oproepen. Daarom is het ook zo verslavend. Toch gaat de vluchtigheid je op een bepaald moment tegenstaan. Om je leven, de mensen en jezelf te begrijpen zijn boeken en verhalen heel belangrijk in mijn optiek. Dichter bij de intiemste gedachten en gevoelens van een ander komt je niet. Ik ben van mening dat het leven gaat over verbinding met elkaar.