Tien vragen aan Literatour-auteur Elten Kiene
Dit interview is al eerder verschenen voor Literatour 2021-2022 en 2022-2023
Elten Kiene (1984) is spokenwordartiest, presentator, organisator en workshopdocent. Hij is mede-oprichter van het platform Woorden Worden Zinnen en maakte deel uit van hiphopcollectief Brandwerk. Het samenbrengen van verschillende werelden met woordkunst als belangrijkste instrument loopt als een rode draad door al zijn werkzaamheden.
Foto: © Dietrich van Gobbel
Hoe heb jij je eigen schooltijd ervaren en schreef je toen al?
Ik was vooral heel erg onzeker over mijn eigen kunnen en erg zoekende. Ik voelde me vaak dom omdat ik veel bezig was mezelf te vergelijken met anderen, die in mijn ogen beter leken omdat ze sneller leerden of eerder dingen begrepen. Niet veel anders dan de meeste tieners. Ik leefde erg in mijn hoofd en het duurde lang voordat ik bewust werd van mijn superkrachten. Schrijven moest ik sowieso niks van hebben. Taal vond ik moeilijk en dat vind ik nog steeds, maar dat weerhoudt mij er gelukkig allang niet meer van om mezelf te uiten.
Wat las je zelf graag als tiener?
Als tiener las ik af en aan. Boeken zoals De Griezelbus, De kleine kapitein, boeken van Dan Brown en later De alchemist en nog veel meer. Ik ben nog altijd een liefhebber van sprookjes en van autobiografische boeken. Zelf heb ik nooit met bijvoorbeeld een leeslijst te maken gehad, dat vond ik achteraf wel een gemis. Ik vind het mooi om te zien hoe er de afgelopen jaren steeds meer wordt ingezet op het bevorderen van lezen en dat er bijvoorbeeld steeds meer leesclubjes ontstaan. Ik heb zelf een VMBO-achtergrond en daar werd in mijn tijd op de scholen waar ik zat nauwelijks tot niet ingezet op lezen. Is er inmiddels een leeslijst voor het VMBO? Ik hoop het wel. Zo niet, waarom niet eigenlijk?
Wanneer ontdekte je dat taal een uitlaatklep kon zijn?
Toen ik ongeveer 21/22 jaar was. Ongeveer 15 jaar geleden. Fun fact: ik had toen een boek gekregen of geleend – Wayne Dyer, De kracht van intentie – dat mij aanspoorde om gedachten op te schrijven, en de rest is inmiddels geschiedenis.
Vormt literatuur een inspiratiebron voor jouw eigen woordkunst? En zo ja, hoe?
Ook … maar voor mij is alles en iedereen inspiratie. Ik zit heel erg op mijn gevoel en probeer niet altijd meteen te begrijpen waarom dingen zijn, maar als ik terugkijk, zie ik vaak wel een connectie. Inspiratie zit in alles wat ik tot mij neem en het komt altijd terug in mijn schrijven. Bij mij start het met een free write en om dat tot stand te laten komen, moet ik lezen, zien, horen, praten en/of meemaken.
Je werkt veel met jongeren. Wat merk je als je met hen praat over woorden, lezen en boeken?
Ik merk dat veel jongeren vaak (nog) niet meteen de meerwaarde inzien van schrijven en lezen. Het lijkt vaak op 'moeten voor een ander', maar het mooie is dus dat het voor iedereen goed is, dus waarom zou je jezelf niet het beste gunnen? Je gaat er in ieder geval niet minder op worden. Daarom vind ik het des te leuker om jongeren te enthousiasmeren door het delen van persoonlijke verhalen. Vertellen hoe het voor mij was op hun leeftijd en hoe schrijven en lezen me hebben gemaakt tot wie ik ben. Ik probeer ze te zien en te horen en daar mijn les op af te stemmen. Voorbereiding is het halve werk. Al dat andere gebeurt in het moment en daar vertrouw ik altijd op.
'Het voelt vaak alsof ik nu met jongere versies van mijzelf kan werken en voor een veiligere omgeving kan zorgen waarin jongeren kunnen opbloeien.'
Wat vind jij het leukste aan een schoolbezoek en het ontmoeten van jonge lezers?
Het niet weten met welke energie ik te maken ga krijgen, impact maken door te delen en ruimte creëren voor iedereen om te zijn – dat vind ik het allerleukst. Het is voor mij allemaal best wel persoonlijk. Het voelt vaak alsof ik nu met jongere versies van mijzelf kan werken en voor een veiligere omgeving kan zorgen waarin jongeren kunnen opbloeien. Ik kom ze niks leren. Ik kom om te delen en om juist van elkaar te leren, en te presenteren hoe het ook kan zijn naast alles wat niet leuk is of lijkt.
Welke vraag zou jij graag beantwoorden tijdens een schoolbezoek en waarom?
Ik weet het niet. Ik word graag verrast. Het hoort bij mijn dagelijks 'zijn', comfortabel worden in ongemak. Kom maar door ...
Wat heeft bij jou goed geholpen als tiener om de liefde voor lezen aan te wakkeren?
Enthousiasme werkt aanstekelijk. Of als iemand tegen me zei: 'dat moet je lezen'. Zal wel een reden hebben.
Hoe zie jij de toekomst van het boek voor jongeren?
Ik zie het positief en hopelijk steeds inclusiever. Er valt altijd meer te halen. Wij zijn al goed op weg.
Welke toekomstdromen heb je nog?
Te veel om op te noemen! Een goed begin zou zijn om jongeren eerder en vaker serieus te nemen. Meer veiligheid garanderen waardoor er ruimte ontstaat om betere keuzes te maken. Het lijkt alsof stress, kiezen en snelheid de boventoon voeren. We kunnen beter en we kunnen het echt wel anders. Als we meer op de wortels richten, hoeven we later misschien minder onnodig te snoeien tijdens het groeien. Dan groeien we beter als samenleving. En yes … meer boeken en meer schrijven, haha.
Boekentips van Elten
