Tien vragen aan Literatour-auteur Rima Orie

Haar vrienden beschrijven haar als 'mom friend', 'pure chaos' en 'wéér-een-nacht-doorgehaald-om-haar-deadlines-te-halen-Riem', maar eigenlijk is Rima Orie (1994) gewoon een auteur die ervan houdt om haar lezers mee te nemen op fantastische avonturen naar magische werelden. Maar vergis je niet: Orie vermengt fantasie met realiteit. Onderwerpen als racisme, klassenverschillen, onderdrukking en kolonialisme hebben altijd een plek in haar verhalen. Overdag werkt ze als jurist bij de gemeente, want, hé: alle superhelden hebben een normale baan om te verhullen waar ze echt mee bezig zijn, toch?

Orie's debuut, De Zwendelprins, werd genomineerd voor de Hebban Debuutprijs, het Beste Boek voor Jongeren en De Kleine Cervantes. Haar tweede boek, In het vervloekte hart, werd getipt door de Jonge Jury en werd ook genomineerd voor het Beste Boek voor Jongeren. In 2023 werd Orie gevraagd om een verhaal te schrijven voor 3PAK, het geschenk van de Boekenweek van Jongeren.

Foto: © Esther Gebuis

Wanneer schreef jij je eerste verhaal en waar ging het over?

Goh, dat is een goede vraag. Ik kan me een aantal verhalen herinneren die ik al op jonge leeftijd schreef, maar ik kan me niet herinneren welke ik als eerste op papier heb gezet. Is het ook goed als ik het verhaal beschrijf dat me het meeste is bijgebleven? Dat verhaal schreef ik als tienjarige voor een schrijfwedstrijd van mijn plaatselijke bibliotheek.

Het ging over een wereld onder water waar een tovenaar met een voorliefde voor wetenschap in een klein huisje leefde. Hij kwam amper zijn huis uit door alle uitvindingen waar hij aan werkte, maar ook omdat er rond zijn huis een agressieve waterbuffel rondliep. Op een dag had de tovenaar een potlood uitgevonden dat elke tekening die je maakte tot leven wekte (onbewust gejat van SpongeBob SquarePants, oeps). Ik weet niet meer zo goed hoe het verhaal eindigde, maar volgens mij werd het potlood uiteindelijk vernietigd en vriendschap gesloten met de waterbuffel. Ik had het verhaal opgeleukt met tekeningen – illustreren is mijn andere grote liefde in het leven – en won er de schrijfwedstrijd mee, dus dat was tof!

Wat is je mooiste jeugdherinnering als het om lezen gaat?

De mooiste herinneringen zijn toch van de nachten dat ik boeken stiekem onder mijn dekbed las met een klein lampje, omdat ik eigenlijk hoorde te slapen, maar móést weten wat er verder in het boek ging gebeuren.

Sprak je vroeger wel eens met vrienden over boeken en waarom wel of niet?

Ik groeide op met een goede vriendin die net zoveel van lezen hield als ik (shout out naar Juliëtte). We vertrokken regelmatig samen naar de bibliotheek. Daar leenden we stapels met boeken, die we dan weer aan elkaar uitleenden als we beiden het boek wilden lezen. Met haar heb ik veel over boeken gesproken, maar dat deed ik niet bij al mijn vrienden. Tenzij het een boek was dat iedereen op dat moment kende, zoals 'Harry Potter' of 'Twilight'.

Wanneer schrijf je het liefst?

Het liefst overdag, heb ik gemerkt, maar vaker ben ik in de avonden en nachten bezig doordat mijn dagen al volgepland zijn.

Kun je jezelf als auteur omschrijven in vijf woorden?

Altijd dromend, zoekend, vindend, creërend.

Wat vind jij het leukste aan een schoolbezoek en het ontmoeten van jonge lezers?

Hun oprechte meningen en de gesprekken die daaruit voortkomen. Ik hou ervan.

Welk advies zou je jongeren willen geven die zelf graag willen schrijven?

Schrijf en lees alsof je een ontdekkingsreiziger bent. Probeer van alles uit en kijk vooral niet naar schrijfregels waaraan je je zou moeten houden. Vind je eigen stem en schrijfstijl door te kijken naar wat voor jou werkt en wat jij leuk vindt.

Welke leestip zou je jongeren willen geven die niet graag lezen?

Poeh, lastig, omdat niemand hetzelfde is. Ik zou namelijk eerst vragen in welke onderwerpen ze geïnteresseerd zijn en wat hun favoriete series en films zijn, en daar een boek bij zoeken.

Wat heeft bij jou goed geholpen als tiener om de liefde voor lezen aan te wakkeren?

Een moeder die net zoveel van boeken geniet als ik. Ze dwong ons niet te lezen, maar omdat ze zelf graag boeken las, nam ze mij, mijn zusje en mijn broer elke week mee naar de bibliotheek. Daar dwaalden we dan een uur rond terwijl zij boeken las en uitkoos. Uiteindelijk pakte ik vanzelf boeken om er doorheen te bladeren – wat moet je anders in een bibliotheek? – en voor ik het wist, verslond ik op dezelfde manier boeken als zij. Zelfs mijn broer, die van nature niet zo’n lezer is als ik, heeft daardoor boeken ontdekt die hij fantastisch vond.

Daarnaast was ik altijd al geïnteresseerd in alles wat voor mij onbekend was. Ik wilde ondergedompeld worden in werelden waar mensen anders waren, en dingen anders deden dan wat 'normaal' was. Misschien juist omdat ik in zo’n mengelmoes van culturen opgroeide, waardoor er altijd mensen in mijn omgeving waren die raar opkeken van bepaalde gebruiken. Onder andere boeken waren daardoor de perfecte poorten naar die andere werelden. Het is ook geen wonder dat fantasy mijn favoriete genre werd, want in fantasy kun je voorbijgaan aan grenzen die in de echte wereld gelden. Maar het stopte niet daarbij. Ik ben heel nieuwsgierig naar alles wat ik niet ken. Er was geen genre, geen vorm van verhalen, dat ik niet interessant vond. Ik las en lees manga, strips, graphic novels, kinderboeken, Young Adult, volwassen boeken, poëzie, romans, thrillers, fantasy, sciencefiction. Alles. En ik keek en kijk ook series en films van over de hele wereld: ik groeide op met Hollywood, Westerse series en Bollywoodfilms (uiteraard), en keek al snel anime, Turkse series, K-drama’s, Chinese series, Thaise series, Spaanse series, en zo veel meer. Een verhaal kan op zoveel mooie manieren verteld worden.

Hoe zie jij de toekomst van het boek voor jongeren?

Ik ben geen expert die onderzoek heeft gedaan naar leesgedrag van jongeren en bezit jammer genoeg ook niet de gave om de toekomst te voorspellen, dus ik vind dit het een ontzettend lastige vraag om te beantwoorden. Hierbij dan mijn niet-onderbouwde mening: misschien is het veel dramatischer gesteld dan in mijn hoofd, maar om eerlijk te zijn maak ik me er niet heel erg druk om. Mensen hielden al van verhalen lang voordat het gedrukte boek bestond. Ik geloof niet dat er een tijd zal bestaan waarin dat verdwijnt. Het zit in ons. Natuurlijk verandert er door de jaren heen wel wat. Naast het papieren boek bestaan er nu ook e-boeken en audioboeken. Films, series en (verhalende) games zijn er ook bijgekomen als vorm om een verhaal te vertellen. Dat zie ik allemaal als mooie aanvullingen en niet als vervangers. Vroeger had je alleen minder keuze. Nu is er ontzettend veel keuze, en minder tijd.

Veranderingen horen bij de tijd, dus ik denk niet dat kunnen we verwachten dat nieuwe generaties exact hetzelfde leesgedrag vertonen. Ik ben bijvoorbeeld een schrijver die al schrijvend op online schrijfplatforms als Wattpad opgroeide en zit ook op TikTok (BookTok). Dat zijn vrij nieuwe platforms – Wattpad iets ouder dan TikTok – die juist vooral door jongeren worden gebruikt om te schrijven en boeken te vinden.

Hoe zal de toekomst zijn van het boek voor jongeren? Wie zal het zeggen. Ik heb geen idee, maar ben benieuwd.