Hebban Boek van de Maand #4 'Gelukkige dagen' van Renée van Marissing
Inleiding
Suzette Eikelenboom
Ik moet eerlijk toegeven: ook al ben ik dol op literatuur, ik ben geen groot lezer van oorspronkelijk Nederlandstalige literatuur. Mijn boekenkast bestaat voor het grootste gedeelte uit vertaalde en Engelstalige boeken. Dat neemt niet weg dat Nederlandse literatuur ongelooflijk rijk is aan verborgen pareltjes en laat Gelukkige dagen van Renée van Marissing er daar nu net een van zijn. In mijn directe omgeving ken ik niemand met (jong)dementie en ik kan me dus ook alleen maar proberen te bedenken hoe het is om daarmee om te moeten gaan of iemand daaraan te zien lijden. Op 46-jarige leeftijd wordt hoofdpersonage Sil getroffen door jongdementie. Elke met precisie uitgeschreven dialoog laat zien hoe Sils ziekte haar, naarmate de tijd verstrijkt, steeds verder in een hoekje duwt en haar partner Lina wanhopiger maakt. Hoewel daar veel emotie en narigheid bij komt kijken (ik heb soms even een traantje moeten wegpinken), gaat deze roman niet alleen maar over ellende. In tegendeel: door Sils dementie denkt ze vaak terug aan vroeger – een verleden met gelukkige (en soms niet zo gelukkige) herinneringen. Het verhaal springt van een paar jaar terug naar haar tienerjaren en dan weer vooruit naar haar studententijd. Het is melancholisch en troostend tegelijk.
Dit boek gaat niet over (wereld)politiek, ontdekt geen nieuwe cultuur en reist niet af naar een fantastisch universum. Je hoeft je niet voor te bereiden op een grote climax of plottwist. Gelukkige dagen is voor mij een ontdekkingsreis geweest door het kapotte brein. Het is beknellend en beangstigend, maar ook ontzettend mooi en fragiel geschreven. De kracht van deze roman zit hem in de details, de gesprekken, de herinneringen en de toewijding aan elkaar.
Gelukkige dagen
Renée van Marissing
Verschenen bij uitgeverij Querido
Sil is zesenveertig en heeft de ziekte van Alzheimer. Met haar werk als bioloog heeft ze recent moeten stoppen. Ze slijt uren in herinneringen aan de groep vrienden met wie ze in haar jeugd toneelvoorstellingen maakte; dag en nacht brachten ze samen door en de toekomst leek onbegrensd. Tot hun vriend Ruben plotseling overleed. En nu moet Sil zich tot haar eigen kleine, eindige leven verhouden.
Haar geliefde Lina probeert met de hulp van Barbara en Pier, die ook tot de vroegere vriendengroep behoorden, zo goed als ze kan voor haar te zorgen, maar Sil glijdt steeds verder weg in verwarring en eenzaamheid.
De ontdekker
Debbie van der Zande
Hoe kan een roman rond zo'n vreselijk onderwerp als jongdementie mooi zijn? En toch is Gelukkige dagen van Renée van Marissing dat. Het boek is ook verdrietig, frustrerend, wanhopig en oneerlijk. Net als het voor de personages in het verhaal is. Zij beleven heel fijne momenten en heel afschuwelijke, maar steeds minder van de een en steeds meer van de ander. Ze moeten zich overgeven aan wat er gebeurt en nog te gebeuren staat. Genieten van wat er nog te genieten valt en geen enkele verwachting koesteren. Frustratie inslikken en accepteren wat er nog wel is. Tot ook dat er niet meer is. Van Marissing heeft haar roman opgedeeld in seizoenen. Bij elk nieuw seizoen is Sil een eind omlaag gevallen, een stuk geheugen, een stuk zelfstandigheid en een stuk van haarzelf kwijt. Deze sprongen het duister in zijn erg sterk neergezet door de schrijfster en het is als lezer echt even slikken bij de start van elk seizoen. Sil, haar echtgenote Lina en hun vrienden en familie proberen wanhopig vast te grijpen wat en wie ze liefhebben, maar tegen deze oppermachtige vijand is niets opgewassen. In een voortdurende staat van halfpaniek grijpen hun handen slechts om losse zandkorrels. De enkele kunstjes die ze tot hun beschikking hebben slaan geen deuk in een pakje boter, maar ze houden zich evengoed braaf aan de adviezen voor omgang met hun dementerende geliefde.
Gelukkige dagen is een roman rond een wrede ziekte. Het biedt een angstaanjagend inkijkje in de vernietiging door deze ziekte van een gezonde, actieve, intelligente vrouw. En het toont op een indringende manier hoe vreselijk het voor de achterblijvers is om hun dochter, geliefde, vriendin of collega beetje bij beetje te zien verdwijnen.
Over het Hebban Boek van de Maand
Hebban heeft haar eigen Boek van de Maand. Met dit initiatief richten we ons op nieuwe boeken die volgens ons extra aandacht verdienen. Dit zijn vooral niet de boeken waarvan we aannemen dat ze de weg naar de lezer toch wel zullen gaan vinden. Het panel van het Hebban Boek van de Maand richt zich op literaire romans, spannende boeken en verhalende non-fictie en bestaat uit de voltallige Hebban Crew. Elke maand vragen we drie mensen uit het boekenvak het geselecteerde boek met ons mee te lezen.
Het Hebban Boek van de Maand wordt de hele maand onder de aandacht gebracht op Hebban en op onze socials. We nodigen onze lezers uit het boek te lezen en hun mening te delen onder dit artikel, op de boekpagina of in een persoonlijke recensie. Ook organiseren we elke maand een speciale leesclub rondom het boek én bieden we een discussieset aan voor leesgroepen die zelfstandig met het boek aan de slag willen, binnen of buiten Hebban. Wil jij alle Boeken van de Maand met ons meelezen? Doe mee aan de Hebban Boek van de Maand Challenge 2023-2024!
De leeservaringen
Martijn Lindeboom
Dit is het eerste boek over dementie dat ik ooit las. Mede daarom kwamen de ervaringen van Sil, Lina en hun vrienden extra heftig binnen: een eerste onderdompeling. Het komt niet vaak voor dat ik tranen in mijn ogen krijg van een boek, maar dat was hier meerdere keren wel het geval. Niet eens door de expliciet pijnlijke en verdrietige dingen die Van Marissing beschrijft, maar vooral op de momenten dat je door de regels heen voelt hoe erg het moet zijn voor Sil zelf, maar zeker ook voor haar omgeving. De structuur van het boek en de schrijfstijl dragen daar sterk aan bij: elk seizoen zie je dat het minder gaat en de alzheimer erger wordt. Bij elke wisseling van perspectief zie je de situatie weer met een extra inzicht. Knap gedaan, mooi geschreven en heel verdrietig.
Anouk van der Zee
Gelukkige dagen is een boek dat langzaam maar zeker onder je huid kruipt en je een onbehaaglijk gevoel geeft. Je merkt tijdens het lezen dat je weerstand biedt tegen wat er gebeurt, net zoals de personages dat doen. Het valt nog wel mee, met wat handige hulpmiddelen heb je echt nog wel een fijne kwaliteit van leven, het zou nog heel lang op deze manier goed kunnen gaan. Maar naarmate de seizoenen vorderen zie je de druk die op de geliefden van Sil ligt en wordt de situatie onhoudbaar, tot je je er ook als lezer echt bij neer moet leggen. Het komt niet goed en het gaat zo niet langer. Wanneer geef je daaraan toe? Dit boek maakte me duidelijk dat er niet één breekpunt is. Het is je hart elke keer een stukje meer breken bij elke schuifel, duik en tuimel naar achteren.
Sander Verheijen
Het bleef even stil. Sil haalde haar telefoon van haar oor en keek met wie ze aan het praten was.
‘Chris, belde jij mij?’
‘Jij belde mij.’
‘Waarom?’
‘Dat heb je nog niet verteld. Vergeet je dit soort dingen?’
‘Ja, onhandig hè?’
‘Jemig, Sil, wat heftig.’
‘Ik moest net kijken met wie ik ook alweer aan het praten was.’
Soms hoef je in een boek niet zo heel ver te zijn om al te weten dat het een onuitwisbare indruk op je gaat maken. Langzaam maar zeker verdwijnt alles wat Sil weet, kent en heeft gedaan in een diep moeras van dikke mist. Je leeft en lijdt mee, zo dicht op en in de huid kruip je van een nog jonge vrouw met alzheimer. Een heftig en bijzonder mooi boek over wanneer je hersenen – of die van een geliefde – je in de steek laten.
Over de auteur
Renée van Marissing (1979) studeerde af als dramaschrijver aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Ze schreef muziektheatervoorstellingen en hoorspelen, en voor verschillende literaire tijdschriften korte verhalen en essays. Voor haar roman Onze kinderen werd ze genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs 2022. Gelukkige dagen is haar vijfde roman.
Dit vinden de boekverkopers
Michael Schoonus
Voor mij is dit het eerste boek dat ik van deze auteur lees. En wat een goed begin zeg, ik ben meteen fan van haar schrijfstijl. Buiten dat dit verhaal ontzettend confronterend kan zijn, omdat je je afvraagt hoe je zelf zou reageren, is het ook erg liefdevol verwoord. Je leeft niet alleen intens mee met Sil, maar je hoopt ook dat het wat makkelijker wordt voor de andere hoofdpersonen. Ik ben nu zeer benieuwd naar haar andere boeken.
Michael Schoonus is boekverkoper bij Gianotten Mutsaers in Tilburg
Nadine Mussert
Renée van Marissing zet haar personages zo waarachtig neer dat het op enig moment voelt alsof het bekenden zijn. De lieve mensen om Sil heen proberen de herinneringen aan gelukkige dagen tot leven te wekken en de hoop erin te houden. Ondertussen voel je ook intens mee met Sil zelf. Haar ontreddering en eenzaamheid kruipt onder je huid. Eerlijk is eerlijk, ik moest wel echt even bijkomen van dit liefdevolle, maar ontroerende boek.
Nadine Mussert is boekverkoper bij Boekhandel Van der Meer in Noordwijk
Femke Liemburg
Gelukkige dagen van Renée van Marissing is een unheimisch en schrijnend verhaal; het verhaal van Sil. Ze krijgt een onomkeerbaar vonnis. Ze lijdt aan jongdementie. Het raakt enorm om te lezen hoe het is om daarmee te moeten leven. Om te zien hoe iemand zo vervreemd kan raken van alles en iedereen en vooral van zichzelf. Vriendschap en liefde maken dat het verhaal ook een lichtere kant heeft.
Femke Liemburg is boekverkoper bij Boekhandel Daan Nijman in Roden
Lees mee in de Hebban Boek van de Maand Leesclub
Elke maand wordt er een Hebban Leesclub georganiseerd met het gekozen Boek van de Maand. Lijkt het je leuk om over dit boek te praten met andere gepassioneerde Hebban-lezers? Schrijf je dan snel in voor de Hebban Leesclub. We verloten 10 leesexemplaren onder gemotiveerde lezers voor een groepsbespreking van dit boek op Hebban. Je kunt je inschrijven tot en met 10 december.
Wil je liever met je eigen leesclub aan de slag? Elke maand vind je in het bekendmakingsartikel een speciaal ontworpen discussieset met vragen die zijn toegespitst op het gekozen Hebban Boek van de Maand. De discussieset voor Gelukkige dagen volgt binnenkort!
Auteursafbeelding: © Bart Grietens, via uitgeverij Querido.
