Hebban Boek van de Maand #7: 'Yellowface' van R.F. Kuang
Inleiding
Debbie van der Zande
De Engelse editie van Yellowface, een literaire roman van R.F. Kuang, is al een tijdje een TikTok-hype. En nu kiezen we de vertaling van het boek als Hebban Boek van de Maand. Je zou denken dat zo'n internationale hit de aandacht niet nodig heeft, maar toch maken we deze keuze. Dat doen we omdat dit zo'n sterke roman is, maar ook omdat het echt een boek is voor lezers van alle genres. Kuang schrijft normaal fantasy. De 'Poppy War'-trilogie is van haar en de vrij recente standalone Babel. Het zou doodzonde zijn als dit boek in dat hoekje wordt gedrukt, als genreroman wordt gezien en niet door iedereen wordt gelezen. Het boek kan je stevig aan het denken zetten. Waar wij 'dankzij' Zwarte Piet vrij bekend zijn met de term blackface, is het wellicht niet bij iedereen bekend dat er allerlei 'faces' bestaan, zoals ook yellowface. In deze roman worden tenenkrommende uitspraken gedaan door verscheidene personages, waar je warm en rood van wordt door plaatsvervangende schaamte.
Yellowface is een ode aan de gemankeerde mens. Je kunt het boek alleen lezen met samengeknepen billen en een diep besef van de verregaande onvolmaaktheid van de hele mensheid. Tijdens het lezen ervaar je voortdurend stress omdat de pleuris op elk moment kan uitbreken. Breekt de pleuris eenmaal uit, dan gooit Kuang er gewoon een schepje bovenop en worden we langzaam die achtbaanpiek opgesleept, in afwachting van een angstaanjagende duik nog diepere ellende in. Hoor je het geratel al? Het ergste is dat je als lezer herkent dat hoofdpersonage June een vreselijk persoon is, maar ook begrip hebt voor haar gevoelens, gedachten en zelfs acties.
Yellowface is ook een geweldige spiegel op de uitgeverswereld. Wie de literaire relletjes een beetje heeft gevolgd, herkent verwijzingen. De Chinees-Amerikaanse Kuang geeft ons een prachtige visie op cultuurkaping, waardoor het boek niet alleen een literaire kunst is, met de spanning van een thriller, maar ook een levensles die je hysterisch doet kakelen van verwondering en plezier.
Ben jij auteur? Lees dit boek dan niet ... tenzij je in die spiegel durft te kijken.
Yellowface
R.F. Kuang, vertaald door Hi-en Montijn
Verschijnt op 7 maart bij uitgeverij The House of Books
Auteurs June Hayward en Athena Liu debuteren in hetzelfde jaar. Maar terwijl Athena uitgroeit tot een literaire publiekslieveling, flopt de schrijfcarrière van June. Niemand wil nog verhalen lezen over gewone witte meisjes, denkt June.
Wanneer June getuige is van Athena's onverwachte dood, steelt ze impulsief Athena's net voltooide meesterwerk - een verhaal over het miskende Chinees Arbeiderskorps tijdens de Eerste Wereldoorlog. June publiceert het als haar eigen werk. Verdient dit stukje geschiedenis niet verteld te worden, ongeacht door wie?
Maar June kan niet ontsnappen aan Athena's schaduw en iemand dreigt haar te ontmaskeren. Hoe ver zal June gaan om haar gestolen succes te beschermen?
De ontdekker
Suzette Eikelenboom
Yellowface doet niet aan een trage introductie: het verhaal valt gelijk met de deur in huis, grijpt je bij de keel (letterlijk) en laat je de komende 300+ pagina's niet meer los. Dit boek is een brouwsel van alles wat je maar wensen kunt: thrillerelementen, satire, scherp commentaar op de hedendaagse internetcultuur en een kijkje in de (Amerikaanse) uitgeefwereld. Nee, wacht, niet alleen een kijkje in de uitgeefwereld. Kuang levert dikke kritiek op die wereld en laat zien hoe eenzaam het schrijverschap kan zijn, gedreven door verlangen, concurrentie en jaloezie.
Het neerzetten van twee extreem verschrikkelijke hoofdpersonages is een ware kunst en daar is Kuang met vlag en wimpel in geslaagd. Een van de twee legt al snel het loodje, maar met de ander moet je het nog het hele boek doen. June Hayward is een antiheld die de ultieme misdaad begaat als auteur: het plegen van plagiaat. Ik weet niet wat voor mentale gymnastiek ze precies beoefent, maar telkens weet ze zichzelf er weer van te overtuigen dat ze het goede doet.
Wat zo uitblinkt in dit verhaal is het innerlijke conflict dat je als lezer ervaart, omdat June niet de enige antagonist is in Yellowface. Kuang levert ontzettend scherpe kritiek op internettrollen die hun vrijheid van meningsuiting gebruiken om (al dan niet anoniem) het werk van auteurs de grond in te stampen, anderen te pesten en doodsbedreigingen de wereld in te sturen. Ook de mensen om June heen – van haar agent, uitgever en PR-team tot de internettrollen en Athena Liu aan toe – zijn diep gebrekkige personages. Er gebeurt zoveel van alle kanten dat je soms even niet weet wat je moet denken, en dat vind ik zo geweldig aan literatuur. Hoe frustrerend dit boek soms ook was, er zitten zoveel lagen in en het raakt op zoveel verschillende vlakken de juiste snaar, dat ik het niet weg kon leggen.
'Yellowface is grotendeels een horrorverhaal over eenzaamheid in een uitermate competitieve industrie,' schrijft Kuang in het nawoord. Soms moest ik dit boek 's avonds even wegleggen, omdat ik anders net als June in geesten ging geloven. Dus mocht je die maatschappijkritische onderdelen nu helemaal niet zo interessant vinden, dan heb je alsnog een briljant spannend boek in handen.
Over het Hebban Boek van de Maand
Hebban heeft haar eigen Boek van de Maand. Met dit initiatief richten we ons op nieuwe boeken die volgens ons extra aandacht verdienen. Dit zijn vooral niet de boeken waarvan we aannemen dat ze de weg naar de lezer toch wel zullen gaan vinden. Het panel van het Hebban Boek van de Maand richt zich op literaire romans, spannende boeken en verhalende non-fictie en bestaat uit de voltallige Hebban Crew.
Het Hebban Boek van de Maand wordt de hele maand onder de aandacht gebracht op Hebban en op onze socials. We nodigen onze lezers uit het boek te lezen en hun mening te delen onder dit artikel, op de boekpagina of in een persoonlijke recensie. Ook organiseren we elke maand een speciale leesclub rondom het boek én bieden we een discussieset aan voor leesgroepen die zelfstandig met het boek aan de slag willen, binnen of buiten Hebban. Wil jij alle Boeken van de Maand met ons meelezen? Doe mee aan de Hebban Boek van de Maand Challenge 2023-2024!
De leeservaringen
Martijn Lindeboom
Ik kende Kuang van naam omdat ze een rijzende ster is aan het fantasyfirmament, maar ik had nog niets van haar gelezen. Dat Yellowface mijn introductie in haar werk is, mag bijzonder genoemd worden, maar ik moet zeggen dat ik diep onder de indruk ben. Geweldig hoe ze de gedachtegang van June in beeld brengt en hoe ze alles goedpraat voor zichzelf: tenenkrommend én geloofwaardig. Ik snap dat sommige mensen dit verhaal als 'horror' betitelen, maar laat je daardoor niet afschrikken: het is afschuwelijk, maar niet in de klassieke genretermen. Ik hoop niet dat Kuang al te veel van de ervaringen in het boek rechtstreeks op eigen ervaring in de Amerikaanse uitgeverswereld heeft gebaseerd, maar ben bang van wel. En daar komt de recente rel rond haar boek Babel nog bij: tijdens de World Science Fiction Convention in Chengdu, China, stond dat boek - ondanks hoge verwachtingen - niet op de shortlist voor de Hugo Awards. Niet omdat het niet genoeg stemmen had gekregen, maar omdat de leiding van de verkiezing uit eigen beweging besloten had dat ze niet in aanmerking mocht komen... Om de Chinese overheid niet boos te maken? De opschudding daarover is nog steeds gaande... Daar zou je zo een vervolg op Yellowface uit kunnen destilleren.
Sander Verheijen
Wat moet je nog over Yellowface zeggen na wat mijn collega’s Debbie en Suzette er al over hebben verteld. Dat alles wat ze zeggen waar is misschien? Dat Yellowface je een verbluffend inkijkje geeft in de Amerikaanse uitgeef- en schrijverswereld en dat het verschil tussen Amerika en diezelfde werelden in ons eigen landje niet zo groot is als je misschien na het lezen van dit boek gaat hopen. De optelsom van verkeerde en ronduit foute beslissingen van hoofdpersoon June trekt je mee naar de catacomben van de huidige tijd. Want als je denkt dat je het dieptepunt wel hebt bereikt, zak je toch steeds nog wat dieper. De auteur legt het vernietigende vermogen van sociale media vast, geeft voorbeelden van verbijsterende mentaliteit van (te) commerciële uitgeverijen en laat je als lezer tóch een klein beetje achter met het onprettige gevoel van plaatsvervangende schaamte. Er zit zoveel in Yellowface en tegelijkertijd gebeurt er ook zoveel niet, dat je het alleen voor deze gekke twist al moet lezen. Maar je bent gewaarschuwd.
Anouk van der Zee
Er is één ding dat je continu wilt doen als je Yellowface leest. Het boek neergooien en de dichtstbijzijnde persoon opzoeken om te zeggen: 'Deed diegene nou wat ik denk dat 'ie ... Heb je dat gezíén?' Dat schept nogal wat verwarring als de ander niet weet waar je het over hebt, dus is het zaak om dit boek samen met anderen te lezen. Er moet over elke zin gepraat worden. Kuang is gewoon ongelofelijk goed in het continu verbijsteren van de lezer. Dat zie je alleen al bij June, die eerst vertelt wat een meesterwerk Athena heeft geschreven, om het dan door haar eigen bril af te kraken. Dat vervolgens alle witte mensen bij de uitgeverij beter aanslaan op haar eigen passages is voor haar een bevestiging hoe goed ze is, terwijl je als lezer ineenkrimpt van haar witte privilege. Maar June afschrijven als een vreselijk mens? Dan ken je de rest van de cast nog niet. Het is een boek om over te brullen, sámen, terwijl je je ogen niet van de pagina's kunt houden. Alsof je naar een treinramp kijkt, zonder jezelf ervan los te kunnen maken.
Roos Wolthers
Debbie omschrijft Yellowface als een boek met een levensles. Die heeft het zeker, maar verwacht geen net lesje dat jou keurig op een dienblad wordt gepresenteerd. De realiteit in Yellowface is rommeliger en complexer. Zeker, hoofdpersoon June maakt verkeerde keuze na verkeerde keuze, maar in een wereld die draait om profilering in plaats van acties, intenties of idealen, zijn de mensen die haar terechtwijzen nauwelijks een haar beter. Ze profiteren maar al te graag van Junes succes of ondergang. Ieder personage heeft een mooi verhaal om hun gedrag te verantwoorden: dit is waarom ik het bij het juiste eind heb, en de ander op de brandstapel moet. De publieke opinie buigt dan weer de ene, dan weer de andere kant op en niemand ontsnapt aan de vlammen. Kuang gebruikt bekende schandalen, haar eigen, pijnlijke ervaringen met discriminatie als jonge schrijfster en een scherpe, duistere fantasie om een eenzaam horrorlandschap te schetsen dat alleen maar verliezers kent.
Over de auteur
Rebecca F. Kuang is de bekroonde auteur van meerdere fantasyromans. Ze heeft een diploma in Chinese Studies van Cambridge en in Hedendaagse Chinese Studies van Oxford; momenteel streeft ze een PhD na in Oost-Aziatische Taal- en Letterkunde aan Yale. Yellowface is haar eerste hedendaagse roman.
Lees mee in de Hebban Boek van de Maand Leesclub
Elke maand wordt er een Hebban Leesclub georganiseerd met het gekozen Boek van de Maand. Lijkt het je leuk om over dit boek te praten met andere gepassioneerde Hebban-lezers? Schrijf je dan snel in voor de Hebban Leesclub. We verloten 10 leesexemplaren onder gemotiveerde lezers voor een groepsbespreking van dit boek op Hebban. Je kunt je inschrijven tot en met 7 februari.
Wil je liever met je eigen leesclub aan de slag? Elke maand vind je in het bekendmakingsartikel een speciaal ontworpen discussieset met vragen die zijn toegespitst op het gekozen Hebban Boek van de Maand. De discussieset voor Yellowface volgt binnenkort!
Auteursafbeelding: © John Packman via uitgeverij The House of Books
