In mijn pantheon van helden is ruimte voor menig culturele mastodont. Johnny Cash, Tom Waits, Bryan Ferry, Arthur Conan Doyle, P.G. Wodehouse, Marten Toonder, Heinz Polzer – de gehele inventaris kan zich meten met Homerus’ lijst van schepen.

Maar het werk van drie hunner is voor mij meer betekenisvol dan dat van wie ook: Bob Dylan, Martin van Amerongen en Maarten Biesheuvel.

Bob Dylan: is er een genialer kunstenaar? Nee, natuurlijk niet.

Martin van Amerongen: de NVJ bombardeerde eind vorig millennium Henk Hofland tot journalist van de eeuw, maar dat had – met alle waardering voor H.J.A. – Van Amerongen moeten zijn. Het plezier dat bij hem van de pagina’s spat, zag je bij Hofland immers zelden. Martins vaderlijke schouderklop die me ooit ten deel viel, zal ik niet licht vergeten.

Maarten Biesheuvel: ik ontdekte hem rijkelijk laat. Ik zal begin 20 zijn geweest, denk ik. Maar wat een revelatie! Zijn proza kwam binnen denderen met eenzelfde mokerslag als waarmee Dylan zich vijf jaar eerder bij mij aandiende. Wat een pen!

Jaren geleden had ik hem aan de telefoon. Hij was zeer in zijn nopjes met de ansichtkaart van Marilyn Monroe die ik hem had gestuurd, benevens een aantal kranteartikelen van gebeurtenissen die een meer dan frappante gelijkenis vertoonden met verhalen die hij jaren eerder had geschreven (‘Dochter veroordeeld tot vastketening aan moeder’ was er een van, voor zover ik mij kan herinneren).

Nou ik u toch aan de lijn heb, mijnheer Biesheuvel, zou ik u, als daar een aardige aanleiding voor is, mogen interviewen? Ach, meneer Bakker, helemaal uitgeschreven ben ik. Nu ja, het mag wel hoor, zodra er iets te melden valt.

Een paar maanden later: de P.C. Hooft-prijs. Rijkelijk laat, in mijn beleving, maar akkoord. Maarten was helemaal klaar voor een tweegesprek, De Groene zou het publiceren en bijna stond ik met een retourtje Leiden op het perron, toen te elfder ure – om redenen alhier niet nader toe te lichten – het onderhoud geen doorgang kon vinden; zo berichtte Eva (‘Moesten er geen dieren zijn, mijn vrouw zou met me meevoyageren!’) telefonisch. Maar de Biesheuvels hadden mijn inspanningen in ieder geval zeer gewaardeerd.

Dat Nabokov ooit schreef: ‘Het leven is een lichtflits tussen twee eeuwigheden duisternis’, weet ik dankzij Biesheuvel en ook ik acht het nogal onwaarschijnlijk dat er een hiernamaals bestaat. Wel weet ik dat áls het zou bestaan, Bies met alle egards zou worden ontvangen door Homerus, Vergilius, Gogol, Toergenjev, Kafka, Joseph Conrad, Herman Melville, Oscar Wilde, Kenneth Grahame et al. En Dostojevski zou zeggen: ‘Mijnheer Biesheuvel, wij allen hier zijn literair onsterfelijk, maar eerlijk gezegd had eenieder van ons graag Reis door mijn kamer geschreven. Vladimir, biedt meneer eens een sigaartje aan!’

Requiescat in pace, Maarten Biesheuvel.

© 2020, Marco Bakker

Marco Bakker (1974) is journalist. Interviews, columns en reportages van zijn hand verschijnen in diverse media, uiteenlopend van tijdschriften en dagbladen tot radio.