Ruim een week geleden schreef meesterprovocateur Stella Bergsma een column voor Linda.nl waarin ze het woord richt tot de - volgens haar - 'grootste groep jankerds' tijdens deze coronacrisis: 'Lieve kunstenaars, denken jullie echt dat het gedram werkt? Dat mensen zelf niet kunnen bedenken wat JUIST NU belangrijk voor ze is? Meestal is dat gewoon sex en bier hoor. Houd je kunst gewoon lekker voor je. Ik snap ook dat creativiteit kan ontroeren, beroeren. Man, natuurlijk hebben we momenteel meer schoonheid dan ooit nodig. Maar laten we wel wezen, dan kan ik gewoon een boek van Reve uit de kast trekken, of een oude prent bewonderen van een dode – en dus minder zeurende – schilder.' 

Een column die natuurlijk op reacties kón rekenen. Deze open brief troffen we vanochtend aan op Facebook.

Open brief van Jente Jong:

Beste Stella Bergsma

Kunst is meer dan ‘diepzeeopera's’.
Overigens, wat een goed idee.
Zonder kunst geen beweging in de stilstand.
Zonder kunst geen Netflix.
Zonder kunst geen boek mee op vakantie.
Zonder kunst geen artikelen in de krant.
Zonder kunst geen grappige filmpjes op je telefoon.
Zonder kunst geen filmpjes die daaruit voortkomen.
Zonder kunst geen muziekles op school.
Zonder kunst geen vrijdagavond bioscoopavond.
Zonder kunst geen tekening van je kind op de koelkast.
Zonder kunst geen schilderij boven de bank.
Zonder kunst geen standbeeld van Hazes op de Cuyp.
Zonder kunst geen nieuw seizoen van je favoriete serie.
Zonder kunst geen wekelijkse salsales.
Zonder kunst geen rijen voor het van Gogh.
Zonder kunst geen playlists op Spotify.
Zonder kunst geen gedichten die je aan het denken zetten.
Zonder kunst geen lichtshow tijdens een concert.
Zonder kunst geen concert.
Zonder kunst geen standbeelden op de Dam.
Zonder kunst geen Fortnight en Minecraft.
Zonder kunst geen Disneyfilms.
Zonder kunst geen gezellige knutselworkshops.
Zonder kunst geen gebouwen waar je ademloos naar kijkt.
Zonder kunst geen Songfestival.
Zonder kunst geen irritante, maar stiekem leuke reclames.
Zonder kunst geen columns waarin je jezelf herkent.
Zonder kunst geen vormgeving van het tijdschrift LINDA.nl.
Zonder kunst geen Amsterdam light festival.
Zonder kunst geen groep acht eindmusicals.
Zonder kunst geen sprookjes voor het slapengaan.
Zonder kunst geen The Passion.
Zonder kunst geen oudejaarsconference van Youp.
Zonder kunst geen dagje Groninger Museum.
Zonder kunst geen Soldaat van oranje.
Zonder kunst geen kekke Ikea lampen voor op de wc.
Zonder kunst geen instagramfilters om je selfie mee op te knappen.
Zonder kunst geen Batman.
Zonder kunst geen Robin.
Zonder kunst geen escaperooms om uit te ontsnappen.
Zonder kunst geen Eiffeltoren om naar te staren.

Dat koop je ervoor. De kunst is dat in te zien. De reden dat je nu ‘gewoon een boek van Reve uit de kast kan trekken’, is omdat hij ooit subsidie heeft gekregen om het te schrijven.

Kunstenaars schuiven niet aan bij televisieprogramma's om een betoog te houden over de essentie van kunst ‘JUIST NU.’ Nee, JUIST LATER. Zodat er na deze bizarre crisis nog iets over is. Want er was al niet veel over.

Kunstenaars zijn momenteel plattegronden aan het tekenen van hun theaters om uit te rekenen hoeveel publiek er met anderhalve meter afstand in de zaal past. Kunstenaars zijn voor het eerst van hun leven een bijstandsuitkering aan het aanvragen. Kunstenaars zijn gratis online danslessen uit de grond aan het stampen voor thuiszittende leerlingen. Kunstenaars zingen liedjes onder het raam van mensen uit de risicogroep die de deur niet uit mogen.

Kunstenaars vechten voor wat ze waard zijn. En dat is 3,7 procent van het bruto nationaal product. Het zijn 300.000 mensen. Ter vergelijking, KLM is 4,5 procent van het bruto nationaal product waard en er werken 30.000 mensen. KLM heeft laatst minimaal 7 keer zoveel staatssteun ontvangen als de culturele sector.

Dat je in deze crisistijd een column kan schrijven waarin je 'je ongenuanceerde mening geeft over een actueel onderwerp' is een privilege. Maar het platform gebruiken om, zonder onderbouwing, ‘de grootste groep jankerds toe te spreken’, je zo negatief uit te laten over een sector die zich staande probeert te houden, de groep waar je jezelf onder schaart nota bene, getuigt van een gebrek aan inzicht. Mocht er onverhoopt een moment komen waarop je je onzeker voelt, het zou kunnen dat je net een bijstandsuitkering hebt aangevraagd bijvoorbeeld, het theater waarvoor je theaterlessen gaf misschien gaat sluiten, de boekhandels die je boeken verkopen op de tocht staan (o, wacht), dan hoop ik dat je iemand tegenkomt die iets minder ‘scherp’ is, die niet ‘zegt waar het op staat’ maar even luistert, een arm om je heen slaat en zegt dat het leven soms een diepzeeopera is, maar dat je het godverdomme waard bent om voor te vechten.

Overigens, dat 'Van Gogh niet jammerde dat zijn zonnebloemen geen subsidie kregen' had waarschijnlijk te maken met het feit dat hij onderhouden werd door zijn broer.

Hartelijke groet,

Jente Jong
actrice | theatermaker | schrijver

O, en beste LINDA.nl, een geweldig tijdschrift afgeladen met kunst, van boekrecensies tot acteurvlogs, van filmtips tot paginagrote interviews met zangers, het plaatsen van de column lijkt me op z’n minst haaks staan op wat jullie willen uitdragen.

Gepubliceerd met goedkeuring van de auteur.