Het Prins Bernhard Cultuurfonds kent de Martinus Nijhoff Vertaalprijs 2023 toe aan vertaler Ton Naaijkens voor zijn vertalingen van poëzie en proza uit het Duits. De jury prijst niet alleen zijn indrukwekkende, rijke oeuvre, maar ook zijn decennialange inzet om 'vertaling in het cultuurleven en vooral in het hoger onderwijs een plek te geven'. 

Ton Naaijkens (1953) debuteerde als vertaler in 1977 en zijn oeuvre omvat inmiddels meer dan 170 vertalingen van tientallen moderne Duitse dichters, onder wie Elke Erb, Barbara Köhler en Friederike Mayröcker. Hij vertaalde ook talrijke en vaak complexe prozateksten van Günter Grass, Bertolt Brecht, Robert Musil en Stefan Zweig. Het vertalen van de gigant Paul Celan, wiens poëtisch werk door velen als onvertaalbaar werd geacht en in elk geval alles van de vertaler vraagt, geldt echter als zijn levenswerk.

Naaijkens is emeritus hoogleraar Duitse Letterkunde alsmede Vertaalwetenschap aan de Universiteit Utrecht, waar hij ook directeur van het Expertisecentrum Literair Vertalen was en coördinator van de researchmaster Literair Vertalen. Hij is een van de oprichters van het tijdschrift Filter en co-auteur van het standaardwerk Denken over vertalen en van Vertalen in de Nederlanden.

'Vertaler, vertaaltheoreticus én vertaalpoliticus. Ton Naaijkens heeft zich gedurende zijn hele carrière, en nog altijd, ingezet om aan vertaling in het cultuurleven en vooral in het hoger onderwijs een plek te geven. [...] Ook dit engagement kwam en komt voort uit de overtuiging dat het vertalen een eigen waarde en waardigheid heeft, een fenomeen dat het waard is niet alleen verdedigd, maar ook ontwikkeld te worden.' – Jury 2023 Martinus Nijhoff Vertaalprijs

Uitreiking

De Martinus Nijhoff Vertaalprijs wordt op donderdag 11 mei aan Ton Naaijkens uitgereikt tijdens een speciaal programma vanaf 17.00 uur in De Duif in Amsterdam. Hieraan werken onder anderen dichters Iduna Paalman en Ellen Deckwitz mee. Paul Celan-liefhebber Arnon Grunberg houdt een lezing over het belang van het vertalen van gedichten. Muziek wordt verzorgd door Artvark en Ntjam Rosie. Kijk hier voor meer informatie.

Martinus Nijhoff Vertaalprijs

Sinds 1955 reikt het Prins Bernhard Cultuurfonds jaarlijks de Martinus Nijhoff Prijs uit ter bekroning van bijzondere oeuvres op het terrein van literair vertalen. De prijs is vernoemd naar Martinus Nijhoff, dichter, vertaler en voormalig bestuurslid van het toenmalige Prins Bernhard Fonds. In 2022 ontvingen Margreet Dorleijn en Hanneke van der Heijden de prijs voor hun vertalingen uit het Turks.