Open podium: de plek op Hebban waar auteurs zichzelf en/of hun boek(en) onder de aandacht kunnen brengen, nu dat op 'echte' podia even niet kan. Vandaag de beurt aan schrijfster Mieke Bouma, waarvan het boek Schrijf je levensverhaal vandaag verschijnt. In Newsroom vertelt Mieke Bouma meer over het boek en het vertellen van levensverhalen. Onderaan dit artikel vind je een leesfragment én je kunt een van de 5 exemplaren van het boek winnen!

Creëer je eigen legende – Schrijf je levensverhaal

Vraag je jezelf wel eens af…

• Waarom overkomt mij dit?
• Heb ik invloed op mijn lot? 
• Waartoe ben ik op aarde?
• Wat is de rol van toeval?

… dan ben je niet de enige. Dit zijn namelijk de vragen waar wij als mensen al sinds mensenheugenis antwoorden op proberen te vinden. Dat doen we door er verhalen over te vertellen. Door woorden en zinnen te vinden voor onze belevenissen, oorzaak en gevolg te koppelen, uit te drukken hoe we zaken ervaren, waar we bang voor zijn en wat ons inspireert, krijgen we min of meer grip op de chaos. Althans dat hopen we. Vroeger werden die verhalen in stammen verteld, rond het vuur, nu gaan we ervoor naar de bioscoop, kijken we televisie, lezen we boeken, gaan we naar een coach of therapeut of … schrijven we ons levensverhaal. Vooral dat laatste, het schrijven van je levensverhaal is behalve fijn en opwindend, een behulpzaam proces van bezinning.

Live, love and leave a legacy
– Stephan Covey

Schrijf je levensverhaal is een praktische gids voor als je je persoonlijke geschiedenis wilt beschrijven. Dat verhaal kan gaan over verworven inzichten of opgedane ervaringen of om nieuwe, verrassende perspectieven. Het kunnen levenslessen betreffen, een bijzondere periode uit het leven, obstakels, of een opmerkelijke gebeurtenis. Je kunt schrijven voor je nageslacht, voor je collega’s, voor de wereld of gewoon voor jezelf.

Uniek en universeel
Ieders levensverhaal is volstrekt uniek en daarom alleen al de moeite waard, maar als het om onze psychologische ontwikkeling gaat, maken we allemaal van de wieg tot het graf een vergelijkbare reis. In dat unieke zit iets universeels. Met welke problemen een mens ook te maken krijgt, of het nu gaat om een eigentijdse inwoner van New York, een arme boer in Vietnam of een klein meisje in Botswana, in de diepte gaan onze verhalen op elkaar lijken. We verlangen allemaal naar harmonie, perfectie, eenheid en liefde, we krijgen allemaal te maken met kwesties rond geboorte en dood, moeten leren omgaan met ziekte en verlies, onszelf leren manifesteren, leren omgaan met angsten en tegenspoed.

Verdwalen in een donker bos
Wanneer je je levensverhaal wilt opschrijven, moet je op zoek naar het verhaal dat alleen jij kunt vertellen en met name naar momenten waarop het leven je voor een uitdaging stelde, momenten waarop je van het gangbare pad bent afgedwaald, gestruikeld bent, uit het veilige nest bent gevallen, er alleen voor stond, door het donkere bos dwaalde of vocht als een leeuw – een moment waarop je in het diepe sprong, een drastische keuze maakte. Kortom, die verhalen waarbij het leven je een duwtje gaf en je uiteindelijk dichter bij jezelf bracht, ook al dacht je aanvankelijk dat je er verder van af was dan ooit.

Autobiografisch werk
Lange tijd waren memoires en autobiografieën in de ogen van velen het domein van sterren en beroemde politici en stelde ons eigen ‘gewone’ verhaal niet zoveel voor. Aan een autobiografische roman moest je je al helemaal maar niet wagen, die werden geschreven door ‘echte’ romanciers. Literair gezien werd en wordt er nog steeds op neergekeken als (jonge) schrijvers zichzelf en/of hun leven als uitgangspunt nemen. In dit boek ga ik ervan uit dat iedereen verhalen met zich meedraagt die de moeite waard zijn te onderzoeken, te beschrijven en te delen. En dat, wanneer we gebruikmaken van literaire technieken, ons verhaal aan kracht en betekenis wint. Voor onszelf en voor anderen.

Het moet eruit!
‘Als er een verhaal in je leeft, zal het eruit moeten,’ schreef William Faulkner ooit. En zo is het. Wanneer het geen weg naar buiten vindt, kan een verhaal blijven rondspoken in je hoofd. En toch… ook al voel je dat het verhaal een zekere urgentie heeft om verteld te worden, toch deins je er misschien nog voor terug om het verhaal dat in je leeft toe te vertrouwen aan het papier of de computer. Waar in vredesnaam te beginnen? Moet álles verteld worden? Wat is het overkoepelende thema? Wat is de boodschap? Hoe vind je de juiste vorm, hoe breng je orde aan in de wirwar van herinneringen, hoe focus je op het dieper gelegen thema?

Schrijf je levensverhaal helpt je deze chaos te ordenen. Het stimuleert je werk te maken van je verhaal zodat het een kop en een staart krijgt. Het helpt je plezier te krijgen in het schrijfproces, in het zoeken naar terugkerende thema’s en de rode draad in jouw leven. Misschien is de meest geruststellende gedachte wel dat het beoogde verhaal niet je hele leven hoeft te omvatten, maar ook heel goed over een bepaalde periode kan gaan of een specifiek thema kan behandelen. Misschien wil je liever meerdere korte verhalen schrijven, of blogs, die cirkelen rond een bepaald onderwerp.

Binnenstebuiten
Het schrijven van je levensverhaal vereist een zekere mate van moed. Wil je inderdaad je binnenwereld, je emoties, je onbewuste drijfveren onderzoeken? Ben je bereid over jouw familie te vertellen, je ziel bloot te leggen, de rafelrandjes, de schaduwkanten en de demonen aan het licht te brengen? Levensverhalen schrijven is enerzijds een droomwereld vol herinneringen binnenwandelen en anderzijds de archeoloog van je eigen historie worden, waarbij je voorzichtig laagje voor laagje schoon moet blazen om de schatten bloot te leggen. Misschien ontdek je skeletten, duiveltjes en schaduwen in verborgen laatjes en donkere kelders. Wees dan bereid die te openen om te ontdekken welke waarde ze voor jou en je verhaal hebben. Wellicht kom je door dat speurwerk zaken op het spoor die je nog nooit eerder zo had gezien, die pijnlijk zijn of rauw of juist verrassend, maar wellicht ook zaken die niets betekenen. Het is een proces waarbij je bereid moet zijn jezelf binnenstebuiten te keren.

Dat is enerzijds een creatief proces, waarbij je jezelf de ruimte en de tijd moet geven in vrijheid te schrijven, ontdekkingen te doen, te spelen; anderzijds is het ordenen, selecteren en keuzes maken. Je zult bij jezelf te rade moeten gaan, je met familieleden of oud-collega’s moeten verhouden, naar plaatsen moeten teruggaan waar je hebt gewoond of gewerkt, oude tekstbestanden op je computer, fotoboeken, agenda’s of dagboeken moeten raadplegen. Je zult graafwerk moeten doen waarmee je jezelf op het spoor komt.

Zingeving
Het leven schotelt ons heel wat voor. We doen ervaringen op die pijn en lijden veroorzaken, maar hebben ook ervaringen vol liefde en vreugde. Als je denkt dat je op de goede weg zit, krijg je soms een tik op je vingers en als je denkt dat je fout zit, blijkt dat je toch goed op weg bent. Pas als je op al deze zaken reflecteert, wanneer je ze onderzoekt, kunnen die ervaringen aan betekenis winnen. Dat is het mooie van schrijven. Je creëert betekenissen voor jezelf en voor anderen.

Literaire technieken
Hoewel een autobiografie geen roman is, is het toch een vorm van kunst. Je gaat een verhaal vertellen en maakt daarvoor gebruik van literaire middelen. Je zult tot de verbeelding moeten spreken, dialogen schrijven, personages tot leven wekken. Je moet je leven gaan zien als een dramatisch geheel en dus niet als een opsomming van feiten en gebeurtenissen. Wat je vertelt is een verhaal met een kop en een staart en een climax. Daarvoor moet je op zoek naar conflicten en contrasten, naar crises en plotpoints. Deze zoektocht zal bepaalde gebeurtenissen uit je leven in een ander daglicht stellen.

Wat biedt dit boek?
Het boek biedt veel voorbeelden, praktische oefeningen en schrijfopdrachten om de creativiteit te bevrijden en het schrijfplezier te stimuleren. Een handzaam schrijfmodel in vijf akten helpt je de wirwar aan herinneringen te ordenen en van je verhaal een goed opgebouwd verhaal te maken met een kop en een staart.

Zin en plezier
Het allerbelangrijkste is dat je lol krijgt in het schrijven. Je moet er door de zinnen die je schrijft zin in krijgen en er zin aan ontlenen. Of je nu wilt schrijven voor het nageslacht, voor je vrienden of voor de wereld, probeer er plezier aan te beleven en het schrijfproces te zien als een avontuur. Schrijf over liefde, leed, lasten en lusten, schrijf over hoogtepunten en dieptepunten, schrijf met humor, onderzoek je aannames, ontdek terugkerende thema’s, houd vol, deel je ontdekkingen over de waarheid en de schoonheid van het leven. Schrijf het verhaal dat alleen jij kunt vertellen.

Verhalen leren ons leven. Ieders levensverhaal draagt een schat in zich. Dat is de zin van autobiografisch werk. Dus laten we elkaar onze verhalen vertellen.

© Mieke Bouma, april 2020

Leesfragment

Wil je meer weten over Schrijf je levensverhaal? Klik op de button voor een leesfragment!

Leesfragment Schrijf je levensverhaal

Winactie

Wil jij jouw levensverhaal graag op papier zetten? Dan kan dit boek je daar goed bij helpen. Hebban mag 5 exemplaren weggeven van Schrijf je levensverhaal. Ga snel naar de winactie en kijk wat je moet doen.

Naar de winactie