Een goede ontwikkeling en een leven lang leesplezier begint bij voorlezen. Hebban en De Nationale Voorleesdagen organiseren daarom samen de Voorleeschallenge en tippen elke woensdag een prentenboek. Voortaan is het #woensdagvoorleesdag!

Kikker en het vogeltje

Auteur en illustrator: Max Velthuijs
Uitgeverij: Leopold

Bij de rand van het bos lag een vogeltje.
'Kijk,' zei Kikker, 'kapot. Hij doet het niet meer.'
'Hij slaapt,' zei Varkentje.
Maar Haas zei: 'Hij is dood.'
'Dood?' vroeg Kikker. 'Wat is dat?'

#woensdagvoorleesdag

Overlijden is een belangrijk onderdeel van het leven waar kinderen vaak al vroeg mee te maken krijgen. Een gezinslid, bij een vriendje of vriendinnetje thuis, een huisdier, op televisie of zelfs een per ongeluk verplet insect in de achtertuin. Het is heel natuurlijk om daar vragen over te hebben en kinderen zijn er vaak veel eerder aan toe dan je verwacht – al rond hun derde of vierde jaar. De schrikreactie van de volwassene als een kind uit het niets vraagt wanneer je dood zult gaan, prikkelt bovendien de nieuwsgierigheid naar het onderwerp. Er zijn veel prentenboeken te vinden die deze vraag inzichtelijk maken voor kinderen en in het Nederlands taalgebied is Kikker en het vogeltje nog steeds een van de onbetwiste koplopers. Het prentenboek verscheen voor het eerst in 1991, drieëndertig jaar geleden.

Auteur en illustrator Max Velthuijs (1923-2005) is de geestelijk vader van Kikker. Hij schreef talloze prentenboeken over dit geliefde figuurtje die over de hele wereld zijn vertaald. Zijn illustraties hebben een kenmerkend eenvoudige opzet, maar het was niet ongewoon als de prentenboekmaker een tekening vijf keer overdeed om die moeiteloze stijl zo goed mogelijk over te brengen. De afbeeldingen zijn in een vierkant kader geplaatst, waaronder de tekst afgedrukt is op een witte achtergrond. Dat geeft het kind de tijd en ruimte om de illustraties goed te bestuderen zonder afgeleid te worden door de tekst. Ook met zijn woorden is Max Velthuijs spaarzaam, maar hij weet in de combinatie tussen tekening en tekst precies over te brengen wat hij zeggen wil. Daarvoor heeft hij geen opsmuk nodig die afleidt van de boodschap.

Met eenvoudige, trefzekere woorden weet hij precies de gedachtegang van het kind te schetsen. Wanneer het vogeltje voor het eerst ontdekt wordt, is er duidelijk verwarring gaande. Wat doe je? Je haalt er iemand anders bij. Is het vogeltje ziek, slaapt het of is het kapot? Het niet meer werken van het lichaam is een van de eerste dingen die jonge kinderen begrijpen over de dood. Als duidelijk is dat het vogeltje dood is, weten Kikker en zijn vrienden hoe ze hem een mooi afscheid moeten geven. Ze brengen hem naar een fijne plaats, waar ze hem begraven en iets liefs over hem zeggen. Daarna laat Max Velthuijs Kikker het voortouw nemen in een spelletje en hebben de vriendjes een heerlijke middag. Het leven gaat immers door en na een tijd voor droefheid is er een tijd om te lachen. 'Is het leven niet prachtig?' vraagt Kikker.

Thema's

Dood, rouwen, emoties, begrafenis.

Leeftijd

Vanaf een jaar of drie à vier beginnen kinderen vragen te stellen over de dood, waardoor je dit prentenboek bij uitstek kunt voorlezen voor kinderen van die leeftijd. Je kunt ervoor kiezen te wachten tot ze met hun vragen komen, maar ook voor dat moment kan het boek al prima worden voorgelezen. Kinderen beschouwen het onderwerp als verdrietig, maar het heeft een goede afloop en de dood wordt geaccepteerd als een onderdeel van het leven.

Hoe lees je dit voor?

Kikker en het vogeltje is een praatboek: naar aanleiding van dit verhaal kun je met je (voorlees)kind in gesprek over de dood, afscheid nemen en verdriet. Het laat veel van de rituelen rondom de dood zien, op een eenvoudige, behapbare manier die het kind er vertrouwd mee maakt. Schrik niet van de vraag of jij dood zult gaan (of zij zelf), die hoort bij de ontwikkeling van je (voorlees)kind en past bij hun levensfase. Gebruik geen eufemismen zoals 'heengaan' of 'slapen' of andere woorden zoals 'overlijden'. Zeg 'dood' om verwarring te voorkomen en je (voorlees)kind duidelijkheid te geven. Laat zien dat de dood onderdeel is van het leven en dat het goed is om daarna door te gaan en plezier te hebben. Geen angst, maar juist genieten van wat je hebt, zo lang je het hebt.

De Voorleeschallenge

Voorlezen kent veel voordelen: de band met je kind wordt sterker, hun woordenschat en tekstbegrip worden beter, hun empathisch vermogen groeit en je kind ontwikkelt een beter taalgevoel. De Voorleeschallenge focust op kinderen van 0 tot en met 6 jaar en helpt jou om leuker en meer voor te lezen aan je kind. Ga samen de uitdaging aan op Hebban en laat je inspireren door onze wekelijkse prentenboekentips

Ik doe mee!

Volg #woensdagvoorleesdag ook via Instagram en kijk voor meer voorleesmotivatie op de website van De Nationale Voorleesdagen