Memorabel

Ik heb hele gemengde gevoelens bij Leven & Lot. Ik deel niet de mening van velen, dat de vele personages het lezen zouden bemoeilijken. Heel veel van de personages komen slechts in 1 hoofdstuk voor en nadien hoor je er nooit meer wat van. Persoonlijk vind ik het niet zo nodig om dergelijke personages perfect te kunnen kaderen in de stroom van het verhaal. Er zijn een 20- à 30-tal ‘hoofdpersonages’, en die hou je als lezer best makkelijk uit elkaar, zelfs zonder de namenlijst. De truc is om te onthouden dat een Russische naam bestaat uit 3 delen: voornaam, vadersnaam, familienaam. Soms worden in het boek enkel iemands voornaam en familienaam gebruikt; soms enkel de voornaam en de vadersnaam. Dat kan verwarrend zijn als je er niet aan gewend bent. Maar voor mij persoonlijk was het niet echt een punt.

Wat ik moeilijker vond aan dit boek, waren de vele oorlogstechnische beschrijvingen van de belegering van Stalingrad. Ik had weinig voorkennis over Stalingrad, of de technisch-organisatorische kant van oorlogvoering in het algemeen. Alle verschillende rangen van bevelhebbers en beschrijvingen van strijdtaferelen vond ik heel moeilijk om te doorworstelen. Bij momenten gaat dit pagina’s en hoofdstukken lang zo door, en dan kreeg ik eerlijk gezegd af en toe zin om ermee te stoppen.

Wat de leeservaring ook vermoeiend maakt, is dat letterlijk élke zin een kunstwerk op zich is. Heel knap gedaan van Grossmann, maar als er een boek van meer dan 900 pagina’s voor je ligt en je begint op pagina 5 te beseffen dat je letterlijk elke zin in dit boek 3 keer zal moeten lezen, dan kan de moed even in de schoenen zinken… Althans, toch bij een type als mezelf: als ik aan een boek begin, laat ik het niet graag liggen: dan wil ik het ook graag uit hebben. Voor mij was deze schrijfstijl daarom wat too much, te bombastisch.

Wat me bleef triggeren om door te lezen, was dat het een boek is dat je echt doet nadenken over verschillende thema’s. Waarom is de succesvolste bevelhebber van Stalingrad, Grekov, terzelfdertijd ook de grootste rebel? Waarom blijft Strum trouw aan zijn principes zolang hij als een paria beschouwd wordt, maar schippert hij onder groepsdruk wanneer hij een hoge positie heeft gekregen? Bijzonder mooi vind ik ook hoe de joodse Sofia beschrijft hoe ze “moeder wordt” door zich te ontfermen over een joods jongetje in de gaskamer, de hartverscheurende brief die Strums moeder vanuit het getto naar hem schrijft, hoe Novikov kiest voor de levens van zijn mannen boven het bevel van al zijn superieuren, hoe Marja trouw blijft aan haar echtgenoot ondanks de avances van Strum,… Er zit heel veel om over na te denken in dit boek. En daarom kon ik het toch ook weer niet lossen!

Dus, een twijfelende 3, omdat ik maar niet voor mezelf uitgemaakt krijg wat ik er nu eigenlijk van vind. Diep, zwaar, moeilijk, boeiend, rijk,… In 1 woord: memorabel. Nee, Leven & Lot zal ik niet vlug vergeten! :-)