Sandwich

Dit verhaal deed me denken aan een sandwich.

‘To kill a mockingbird’ was me altijd aangeraden als een boek hoofdzakelijk over racisme. Maar dat vind ik eigenlijk niet kloppen. Het duurt zéér lang voor het punt van racisme zelfs maar aan bod komt in het boek. Zo’n 100 pagina’s lang ben je enkel en alleen aan het lezen over 3 kinderen en het stadje waarin ze opgroeien: hun spelletjes, hun familie, hun buren,… Allemaal heel idyllisch en leuk geschreven, maar je blijft wel wat op je honger zitten. Op een gegeven moment was ik eerlijk gezegd enkel nog aan het doorlezen omdat ik vond dat ik zo’n klassieker gelezen móest hebben. De dikke bovenkant van mijn sandwich viel dus wat tegen.

Maar toen kwam ik (eindelijk) aan het beleg. Wanneer de lezer het bijna niet meer verwacht, gebeurt het dan toch: Tom Robinson wordt ten onrechte beschuldigd van de verkrachting van Mayella Ewell. Dit gedeelte vond ik enorm sterk. Je wil bijna in het boek springen en de jury aanvliegen, want snappen ze nu echt niet dat Tom Mayella niet eens had kúnnen wurgen met zijn fysieke handicap? Atticus’ pleidooi klinkt alsof je hem hoort scanderen in je eigen huiskamer, alsof jijzelf in de jurybank zit en hij recht voor je staat. Je voelt aan alles dat hij gelijk heeft; je voelt ook de ontreddering en de onmacht wanneer Tom dan toch veroordeeld wordt. Je voelt nog meer ontreddering en onmacht wanneer Tom probeert te ontsnappen, doodgeschoten wordt, en de witte mensen dit weer als aangrijpingspunt gebruiken om hun gedrag te rechtvaardigen (‘typisch iets voor een neger om te ontsnappen…’).

Onverwacht maar geslaagd vond ik de uitstap naar Hitler die op een gegeven moment gemaakt wordt: het is natuurlijk 1935, Hitler is a rising star, en de Amerikanen vragen zich vol ongeloof af hoe Duitsland hierin mee gaat… Terwijl ze eigenlijk exact hetzelfde doen. Interessante parallel…

Maar ook aan het beleg van mijn sandwich komt een eind, en al vlug zitten we weer op het deeg van de sandwich. De onderste snee is echter veel dunner dan de bovenste: waar ik het eerste deel zeer lang vond duren, vind ik de gebeurtenissen op het einde ietsje te snel gaan. Bob Ewell mag dan wel een marginale gek zijn, 2 kinderen proberen vermoorden gaat nu toch wel erg ver en kwam voor mij niet zo geloofwaardig over. Ook vond ik het jammer dat Boo Radley geen enkele karakterontwikkeling doormaakt. Hij komt uiteindelijk zijn huis uit om Jem en Scout te redden van Bob Ewell, maar daarna sluit hij zich gewoon opnieuw op, voor altijd en eeuwig. Er wordt geïnsinueerd dat Boo stiekem gehecht is aan Jem en Scout, maar dat toont hij dan slechts eenmalig blijkbaar. Wat ik dan wel weer heel mooi vond, was het stuk waarin sheriff Heck betoogt om de “moord” van Boo niet aan te geven; dit is een hele mooie passage met veel morele diepte.

Ik geef 4 sterren, voornamelijk vanwege het centrale racisme-stuk: dat heeft me heel erg aangegrepen. Maar last but not least, óók vanwege de leuke schrijfstijl (in de originele Engelse versie dan toch). Er zitten best humoristische stukken in en een paar keer heb ik mezelf zelfs betrapt op luidop lachen. Zeker een mooi boek dus, al had het begin korter en het einde langer uitgewerkt mogen worden van mij.